دغدغه‌های رهبر انقلاب در خصوص مسائل اجتماعی و ارائه چند راهکار

به گزارش برنا؛ 26 آبان ماه، حسینیه امام خمینی (ره) و دیدار تازه رهبر انقلاب با نخبگان علمی و استعدادهای برتر کشور. دیداری که مانند سنوات گذشته راه جدیدی را به سوی یک قشر خاص و مسئولان باز کرد. ایشان بعد از توصیه‌‌هایی به نخبگان کشور، به موضوعات مختلفی که در حوزه اجتماعی با آن درگیر هستیم اشاره کردند، از ترافیک سرسام آور شهر تهران گرفته تا معضلات اجتماعی و کمبود آب در کشور.

مقام معظم رهبری در ادامه توصیه‌هایشان به نخبگان کشور، فرمودند: از باب مثال، از موضوعات مبتلابهِ امروزِ ما فرض بفرمایید مسئله‌ آب در کشور است؛ یک مسئله است دیگر. مسئله‌ کشور، مسئله‌ آب است و مسئله‌ آب در آینده‌ خیلی نزدیکی به مسئله‌ِ مهم‌تری هم در سطح دنیا تبدیل خواهد شد. خب برای این یک فکر علمی باید بشود.

کمبود آب در کشور؛ بحرانی چند ساله و حل نشده

حل مشکلات اجتماعی در کشور از طریق راه‌های علمی، شاید مهم‌ترین بخش از سخنان ایشان در جدیدترین سخنرانی‌شان بود. برای تمامی مشکلات مردم باید راهکار علمی از سوی مسئولان ارائه و اجرا شود. یکی از موضوعات مهمی که امروز کشور درگیر آن است مسئله کمبود آب در تمامی نقاط کشور بوده؛ فرقی هم ندارد نقاط پر بارش کشور باشد یا کم بارش حتی در مناطق پر بارش هم این روزها مشکل کمبود آب داریم.

محمدحسین رامشت، اقلیم‌شناس، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، با اشاره به اینکه بحران آب به سیاست‌های توسعه‌ای که انتخاب کردیم بازمی‌گردد، گفت: ما کشور پر آبی هستیم. ما در ایران 85 میلیون نفر جمعیت داریم و آلمان نیز 80 میلیون نفر جمعیت دارد. سرانه آب آلمان به صورت سالیانه 350 میلیارد مکعب و سرانه آب ایران 420 میلیارد مکعب است و سرانه آب ما از آلمان بیشتر است و مدیریت مصرف باید داشته باشیم.

وی افزود: به جزو مدیریت مصرف، باید روش زندگی‌مان را تغییر دهیم و از مصرف انبوه فاصله بگیریم  و براساس سرمایه‌ای که داریم مصرف کنیم. همچنین منابع آبی جدید باید استخراج شود شود بیش از 38 میلیارد متر مکعب آب در فضا داریم هیچ برنامه‌ای برای آن نداریم. پارادایم توسعه کشور نیز باید تغییر کند نباید از مسیر توسعه‌ای که کشورهای دیگر در پیش گرفته‌اند استفاده کنیم اگر می‌خواهیم در مسیر پیشرفت قرار بگیریم باید مسیر متناسب با شرایط کشور خودمان را انتخاب کنیم.

این اقلیم شناس اضافه کرد: مسیر توسعه‌ای که در پیش گرفته شده باعث ایجاد بحران آب در کشور شده است که باید یک پارادایم متناسب با شرایط کشور انتخاب کنیم. حل بحران آب نیازی به طرح مشکل ندارد چراکه همه می‌دانیم بحران آب در کشور وجود دارد باید معضلات را تبدیل به مسئله کنیم تا مسئله را بتوانیم حل کنیم. ساختار توسعه در کشور باید تغییر کند چراکه این موضوع به مسئله آب ضربه وارد می‌کند.

ترافیک تهران؛ نارضایتی پایتخت‌نشینان و انتقادات رهبر انقلاب

بعد از مسئله کمبود آب در کشور، رهبر انقلاب از ترافیک شهر تهران نیز به مسئولان گلایه کردند و خواستند که با راه‌های علمی برای این معضل شهری فکر کنند. با شیوع کرونا و اعمال محدودیت‌‌های تردد، شهر کمی خلوت‌تر شد و دیگر کمتر شاهد ترافیک به خصوص در شریان‌های اصلی شهر بودیم، به مرور زمان و شروع فصل سرما ترافیک به معابر شهر بازگشت و پایتخت نشینانی که دیگر به خلوتی شهر عادت کرده بودند در مقابل چنین ترافیکی صدای‌شان بلند شد. به دنبال آن نیز مقام معظم رهبری در سخنرانی به این موضوع اشاره کردند و گفتند: مسئله‌ِ ترافیک، یک مشکلی در زندگی است. شما از یک گوشه‌ تهران حرکت می‌کنید تا یک قسمت دیگر، باید یک ساعت، یک ساعت و ربع سوار ماشین باشید با این گرفتاری‌ها؛ خب این راه ‌حل دارد؛ باید از طریق علم راه‌ حلّ این را پیدا کرد.

 محبوبه ذاکری سهی، معاون مطالعات و برنامه‌ریزی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، درباره ترافیک تهران گفت: ترافیک مدتی است که شدیدتر و ملموس‌تر از ماه‌های گذشته به نظر می‌آید، ترافیک سنگین‌تر از ترافیک فعلی، قبل از کرونا داشتیم اما به دلیل اینکه یک دوره‌‌ طولانی تنفس در این مدت طی شده است، ترافیک فعلی سنگین به نظر می‌رسد.

وی افزود: در این دوره حدود دو ساله، عادت استفاده از خودروهای شخصی مجدد بازگشته است چراکه محدودیت‌های مختلفی اجرا شد و مردم کمتر از حمل و نقل عمومی استفاده کردند. اگر در شرایط فعلی مجدد بخواهیم مردم را از عادت استفاده از خودروهای شخصی دور کنیم زمان می‌برد اما اثر ملموس آن‌ را در ترافیک معابر تهران به خصوص در بازه‌های زمانی خاص شاهد هستیم.

ذاکری تصریح کرد: باید راهکارهایی که پیش از این برای کنترل ترافیک اجرا می‌شد مانند تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی، محدودیت‌های ترافیکی، اعمال قانون سفت و سخت و... استفاده شود تا شاهد کاهش ترافیک در سطح شهر تهران باشیم.

ذاکری با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه برای کنترل ترافیک باید راه‌های حل‌های علمی اتخاذ شود، اظهار کرد: مردم و مسئولان باید بدانند حمل و نقل هم یک علم و تخصص است. حمل و نقل ابعاد مختلفی دارد و چند وجهی است و شامل ابعاد؛ اجتماعی، اقتصادی و ... می‌شود. قطعا باید از طریق علم و تخصص به این مسئله نگاه کنیم همچنین برخورد نقطه‌ای و موضعی نباید داشته باشیم. شهر زنده و پویاست و ترافیک تمام نقاط شهر بر یکدیگر تاثیر می‌گذارد به همین دلیل باید به صورت کلی و تخصصی به مسئله ترافیک نگاه کنیم.

معاون مطالعات و برنامه‌ریزی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران افزود: استفاده از فناوری‌های هوشمندسازی مثل دوربین‌ها و ... به ساماندهی ترافیک کمک خواهد کرد که باید به این مسئله بها دهیم و علاوه بر تامین منابع مالی بر استفاده از آن در مناطق تاثیرگذار، توجه شود.

معضلات اجتماعی و توصیه‌های رهبر انقلاب برای یافتن راه حل علمی

موضوع دیگری که رهبر انقلاب در جدیدترین سخنرانی خود به آن اشاره کردند مسئله مهاجرت روستائیان به شهر و معضلات اجتماعی از جمله طلاق، اعتیاد و حاشیه‌نشینی بود که از مسئولان خواستند برای این معضل نیز راه‌ حل‌های علمی ارائه دهند. ایشان در سخنرانی خود با نخبگان کشور به این مسئله اشاره کردند و فرمودند: آسیب‌های اجتماعی، مسئله‌ِ اعتیاد، مسئله‌ طلاق، مسئله‌ حاشیه‌نشینی، مسئله‌ هجرت از روستاها و تخریب روستاها، اینها همه راه‌ حل دارد. یک وقت هست که مدیری دلسوزی ندارد، اصلاً نمی‌خواهد به این مسائل نگاه کند، آن محلّ بحث نیست؛ امّا وقتی فرض بر این است که مدیران می‌خواهند مسئله را حل بکنند، خب برای این باید راه حلّ علمی پیدا کرد و قطعاً راه‌ حل دارد.

دلایل مهاجرت روستائیان به شهر و بیان راه حل

مهدی کرمانی، متخصص حوزه جامعه شناسی توسعه روستایی و عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا درباره دلایل مهاجرت روستائیان به شهر، گفت: اصلی‌ترین مسئله‌ای که روستاهای ما درگیر آن هستند، مشکل آب است چراکه حیات اجتماعی و اقتصادی در قلمروهای روستایی در کشور ما به آب وابسته است البته در جوامع دیگر نیز به همین شکل بوده اما در برخی از نقاط کره زمین باتوجه به شرایط اقلیمی، آب به میزان کافی در دسترس است و چالش‌های دیگری بروز پیدا می‌کند.

وی افزود: با نگاه‌های مقطعی و هزینه کردهای غیر اصولی نمی‌توان مقابل مهاجرت‌های روستایی را گرفت چراکه اقتصاد روستایی به کشاورزی وابسته بوده و منابع آبی کمی داریم، طبیعی است که نمی‌توان افراد را وادار کنیم در روستا بمانند چراکه حداقل‌ها برای تداوم زندگی در روستا فراهم نیست و روستا از سکنه خالی شده که به دنبال آن شاهد تصاویر روستاهایی هستیم که خالی از سکنه و تخریب شده‌اند.

کرمانی با اشاره به اینکه در سطح ملی، اولین بحران جدی که باید به آن فکر کنیم و راه حل داشته باشیم مسئله آب است، تصریح کرد: آب، تک عامل نیست اما در زنجیره توسعه، حلقه اولیه در تاریخ تمدنی ما آب بوده است. در حال حاضر در مناطق مختلف کشور از مناطق پر بارش ایران تا مناطق غرب و جنوب غرب کشور شاهد کاهش منابع آبی متناسب با نیازها و گروه های جمعیتی آن منطقه هستیم و منابع آبی از دسترس نسل امروز خارج می‌شود. درحال حاضر رودخانه‌هایی که وجود دارد به دلیل دست اندازی‌ها علیه زیست محیطی آنقدر دچار بحران شده‌اند که انتظار اولیه ما را برآورده نمی‌کند. 

این متخصص حوزه جامعه شناسی توسعه روستایی ادامه داد: اگر آب در مناطق روستایی تامین باشد تا روستاییان بتوانند محصولات متناسب با شرایط اقلیمی خود را تهیه کنند، بخش زیادی از جریان بحران زا مهاجرت روستائیان را شاهد نیستیم.

کرمانی اظهار کرد: مسئله مهاجرت روستائیان به شهر درحال حاضر ابعاد گسترده دارد که طرح‌هایی که مسئولان در این مدت برای جلوگیری از مهاجرت به شهر اجرا کرده‌اند مانند ریگ‌هایی می‌ماند که در چاه عمیقی فروریخته می‌شود و صدای آن را هم نمی‌شنویم یعنی اثری ندارد و نمی‌توان انتظار زیادی برای نتیجه بخش بودن آن داشت.

وی گفت: تا زمانی که چنین شرایطی وجود دارد، نمی‌توان به عدم مهاجرت روستائیان به شهر امیدوار بود به همین دلیل باید فرایندها را که برای توسعه مدنظر قرار داریم متنوع کنیم، در غیر این صورت بعد از مهاجرت روستائیان به شهر شاهد مهاجرت به خارج مرزها را خواهیم بود.

باید موسسه تحقیقات علوم اجتماعی دانشگاه تهران فعال شود

رهبر انقلاب در ادامه نشست با نخبگان عنوان می‌کنند «آسیب‌های اجتماعی، مسئله‌ِ اعتیاد، مسئله‌ طلاق، مسئله‌ حاشیه‌نشینی، مسئله‌ هجرت از روستاها و تخریب روستاها، اینها همه راه‌ حل دارد. یک وقت هست که مدیری دلسوزی ندارد، اصلاً نمی‌خواهد به این مسائل نگاه کند، آن محلّ بحث نیست؛ امّا وقتی فرض بر این است که مدیران می‌خواهند مسئله را حل بکنند، خب برای این باید راه حلّ علمی پیدا کرد و قطعاً راه‌ حل دارد. »

علیرضا شریفی یزدی، جامعه شناس، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، درباره معضلات اجتماعی و توصیه‌های رهبر انقلاب در این زمینه، گفت: مقام معظم رهبری نسبت به مسائل اجتماعی دید علمی و دقیقی دارند و طی سال‌های گذشته نیز ایشان به این نکته اشاره کردند که مسئولان امر از یافته‌های علمی در این زمینه استفاده کنند تا معضلات و آسیب‌های اجتماعی تا حد زیادی حل کنیم و در سخنرانی‌های مختلف به این مسئله اشاره کردند.

شریفی با اشاره به راهکار برای رفع معضلات اجتماعی، ادامه داد: آسیب های اجتماعی یک مسئله چند عاملی است باید در گام اول مهم ترین آسیب‌های اجتماعی کشور را شناسایی کنیم مانند طلاق، اعتیاد، حاشیه نشینی و ... یک گروه متخصص از پژوهشکده‌های مختلف که در این زمینه فعال هستند آن را احصا کنند تا مشخص شود با چه پدیدهایی روبه رو هستیم. همچنین باید به سمت آینده پژوهی برویم که با شرایط فعلی که در پیش گرفته ایم در چند سال آینده شرایط و وضعیت کشور به چه صورت خواهد بود.

وی افزود: علاوه بر این باید از تمام توانمندی های داخلی و نیروهای انسانی استفاده کنیم تا راه‌های حل روشن که در جامعیت ایران قابلیت اجرایی دارد مشخص کنند و راه حل‌ها ارائه شود، برای حل آسیب های اجتماعی تک بعدی نمی‌توانیم عمل کنیم باید ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ... را به صورت یک موضوع مرتبط با هم ببینیم و در جهت اصلاح حرکت کنیم.

شریفی اضافه کرد: پیشنهاد بنده این است که موسسه تحقیقات علوم اجتماعی دانشگاه تهران فعال و از این وضعیت منفعل خارج شود. همه اساتید یک مسیر همگرایانه باشد، جلسات متعدد برگزار و برای مسائل اجتماعی راه‌های شفاف، روشن، مشخص، پویا و گویا داشته باشد و مجموعه این اتفاقات می‌تواند کمک کند که در سال‌های آتی آسیب اجتماعی در کشور کاهش پیدا کند.

دخالت نخبگان برای ارائه راه حل‌های اساسی

سخنرانی‌های رهبر انقلاب در هر بازه زمانی و رهنمودهای ایشان برای مسئولان همواره نقشه راهی بوده که با توجه به آن می‌‌توانند در مسیر درست برای خدمت به مردم در پیش بگیرند و هربار که ایشان با بیان مشکلات اساسی که مردم دست و پنجه نرم می‌کنند به مسئولان گوشزد می‌کنند نور امیدی در دل مردم ایجاد می‌شود حالا این بار مانند همیشه، امید است که مسئولان با توجه ویژه به فرمایشات مقام معظم رهبری فکری اساسی برای معضلات اجتماعی، کمبود آب در کشور، ترافیک سرسام آور تهران، مهاجرت از روستا به شهر و ... کنند و حضور نخبگان را در تصمیمات مهم و ارائه راه حل‌های اساسی را هم داشته باشند.

انتهای پیام// 6