مردم تنبل شده‌اند/ تحصیل جای شغل را گرفته/ همزمانیِ بیکاری جهانی و بومی در ایران

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ بیکاری تبدیل به یک بحران جهانی شده است که جوامع مختلف با آن درگیر هستند، به‌رغم پیشرفت‌هایی که در تکنولوژی و دانش صورت گرفته است ولی معضل بیکاری همچنان حل نشده باقی مانده است. در واکاوی این مسئله مصاحبه‌ای با یک جامعه‌شناس داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

تنبلی و حضور ماشین‌ها علل بیکاری در جوامع توسعه یافته

محمود حریرچی، جامعه‌شناس، با بیان اینکه بین بیکاری در کشورهای توسعه یافته و بیکاری در کشورهای در حال توسعه تفاوت‌های زیادی وجود دارد، گفت: «بیکاری در هر کشوری بنابر شرایطی که دارد صورت‌های متفاوتی به خود می‌گیرد. برای نمونه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، پیشرفت تکنولوژی باعث شده بسیاری از کارهایی را که تا قبل از این انسان‌ها انجام می‌دادند، در حال حاضر ماشین‌ها به عهده بگیرند. در این جوامع نیروی کار ماشین جایگزین نیروی کار انسانی شده است. مورد بعدی که در جوامع توسعه یافته بر بیکاری تأثیر دارد، تنبل شدن مردم است. نتایج بررسی هایی در سطح جهانی نشان می دهد که مردم تنبل شده اند و مردم به دنبال شغل راحت‌تر با زحمت کمتر هستند.»

وی ادامه داد: «با توجه به پیشرفت‌هایی که در تکنولوژی صورت گرفته‌اند نوع مشاغل هم فرق کرده‌اند. در حال حاضر در جوامع مختلف شاهد شکل‌گیری شغل های مجازی هستیم.»

همزمانی بیکاری جهانی و بومی در کشور

وی با اشاره به اینکه در کشور ما مسئله بیکاری همزمان یک بعد جهانی و یک بعد بومی دارد، افزود: «کشور ما در بررسی مسئله بیکاری شرایط ویژه خود را دارد. چون در کشور ما به میزان تقاضای جامعه شغل وجود نداشت، برای سرگرم کردن جوانان در دانشگاه‌ها را باز گذاشتند. بنابراین بسیاری از جوانانی که اکنون باید در یک شغل مشغول به کار باشند، در دانشگاه در حال تحصیل هستند. علم و دانشی هم که به جوانان یاد می‌دهند به کارشان نمی آید و مهارت های آنها را بالا نمی‌برد. از لطمه‌هایی که این مسئله به کشور ما وارد کرده این است که تعداد زیادی از جوانان تحصیلکرده که شغلی برای آنها وجود ندارد در کشور ما وجود دارند که دچار سرخوردگی شده‌اند.»

علل راننده اسنپ شدن تحصیلکرده‌ها

حریرچی با تأکید بر اینکه، در جامعه ما تحصیل جایگزین کار شده و این بدترین اتفاقی است که می‌تواند روی دهد، تصریح کرد: «از هر سه ایرانی بالای 18 سال یک نفر تحصیلات عالیه دارد ولی بعد از پایان دوره تحصیل؛ کسانی که توانسته‌اند شغلی به دست بیاورند معمولا در حوزه مورد علاقه‌شان نیست و به همین دلیل بازدهی لازم را ندارند. از سوی دیگر، مدرک داشتن سطح توقعات افراد را بالا می برد و در آنها انتظار پشت میزنشینی را شکل می‌دهد. این در حالی است که جامعه نمی‌تواند این توقع افراد را برآورده کند. از صدمات چنین وضعیتی این است که تحصیلکرده‌های ما راننده اسنپ می‌شوند.»

از افراد متخصص در جایگاه درست استفاده نمی شود

وی ادامه داد: «یکی دیگر از مشکلات کشور ما در این زمینه این است که اقتصاد ما رونق لازم را ندارد و در تولید ضعیف هستیم، بنابراین از تحصیلکرده‌هایی که وجود دارد به درستی استفاده نمی‌شود. شرایط نابه سامان اقتصادی در کشور ما باعث شده‌اند که از افراد متخصص در جایگاه درست استفاده نمی‌شود که پیامدهای چنین وضعیتی مهاجرت نخبه‌ها و افراد لایق از کشور است.»

در کشورهای توسعه یافته به خلاقیت شغلی بیشتر توجه می‌شود

وی با بیان اینکه، ایران در رده کشورهای در حال توسعه قرار می‌گیرد که از نظر شاخص‌های توسعه وضعیت خوبی ندارند، گفت: «وضعیت یک شغل یکسان مانند کشاورزی در کشورهای توسعه یافته با کشورهای در حال توسعه متفاوت است. کشورهای مختلف تعاریف متفاوتی از توسعه دارند و بنابراین در کیفیت و کمیت کاری هم که در آن جوامع صورت می‌گیرد تفاوت‌های زیادی به چشم می‌خورند. در کشورهای توسعه یافته به خلاقیت‌های شغلی بیشتر توجه می‌شود و همین باعث می‌شود که انگیزه افراد برای بهتر انجام دادن کارشان افزایش یابد. اما در کشورهای درحال توسعه مانند کشور ما کارها به یک روش کلاسیک و روتین انجام می‌شوند و جایی برای خلاقیت وجود ندارد.»

بها دادن به خلاقیت راز پیشرفت بسیاری از جوامع

وی با اشاره به اینکه، در کشور ما بها ندادن به خلاقیت به حدی رواج پیدا کرده که صنایع فرهنگی بومی‌مان را سایر کشورها تولید می‌کنند، تصریح کرد: «برای نمونه کشور چین در صنایع دستی بومی کشور ما سرمایه‌گذاری گسترده‌ای کرده و کار به جایی رسیده که ما نمونه چینی را به جای نمونه محلی خودمان خریداری می‌کنیم. در کشور ما به خلاقیت توجه نمی‌شود و افراد خلاق را تحویل نمی‌گیرند. در حالی که بها دادن به خلاقیت راز پیشرفت بسیاری از جوامعی است که در حال حاضر در رده پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا هستند.»