پرتاب فرهنگ بی‌ادبی از قاب تلویزیون و پرده سینما به سمت مخاطب/ بی‌خبری مسئولان فرهنگی از اصل تربیت اجتماعی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ گاهی رخ داده که بخواهیم برای چند ساعت شادی و نشاط را به خود  هدیه دهید. انتخاب تماشای یک فیلم طنز و رفتن به  سینما و یا چشم دوختن به تلویزیون و پیگیری یک سریال طنز را به عنوان هدیه برگزیده‌اید اما با شروع شوخی‌های کارآکترهای فیلم و سریال که از دل فیلمنامه خارج شده و با کارگردانی به پرده سینما یا قاب تلویزیون رسیده‌اند به پشیمانی انتخاب می‌رسید آن‌هم به‌خاطر اینکه آنقدر از ادب دور هستند که این سوال را در ذهن مخاطب دغدغه‌مند سلامت فرهنگ، مطرح می‌کنند که هنرمندان ما مرز طنزپردازی و بی ادبی را نمی‌دانند؟

امروزه یکی از مشکلاتی که در حوزه سینما و فیلم‌هایی که اکران می‌شود همین موضوع استفاده از الفاظ و شوخی‌های رکیک است. اتفاقی که به دل سریال‌های تلویزیونی و شبکه خانگی هم کشیده شده است. این در حالی است که یکی از تفریحات پرمخاطب ایرانیان تماشای سریال‌ها از جعبه جادو و قاب تلویزیون است. کل خانواده در کنار هم می‌نشینند تا لحظاتی را با هم بگذرانند و ناگهان گرفتار دیالوگ‌هایی می‌شوند پر از الفاظ بی‌ادبانه که حال یا کارگردان قصد دارد با بیان آن از زبان بازیگر خشم کارآکتر را نشان دهد و یا مثلا طنازی کرده باشد.

 امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، با تاکید بر اینکه این افراد فرهنگ مبتذل و نابهنجار را در جامعه به وجود می‌آورند و جوانان و نوجوانان به‌عنوان اصلی‌ترین مخاطبان فیلم‌های طنز در معرض خطرات ناشی از این فرهنگ مبتذل قرار می‌گیرند، به برنا گفت: الفاظی که در بعضی فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی و شبکه خانگی به کار می‌رود به‌صورت ناخواسته وارد دایره واژگان و کلمات قشر نوجوانان و جوان به عنوان اصلی‌ترین مخاطب‌ها و همچنین باقی اقشار جامعه خواهد شد.

وی ادامه داد: زمانی که این الفاظ وارد دایره لغات به‌کار رفته از سوی مخاطبین می‌شود، شاهد پررنگ‌تر شدن فرهنگ مبتذل درون جامعه خواهیم بود و بی‌ادبی و بی‌نزاکتی درصدر موضوعات مطرح شده درون جامعه قرار می‌گیرد و حرمت‌هایی که به‌عنوان هنجار و ارزش درون اجتماع ما وجود دارد می‌شکند و به سمت نابودی می‌رود و بدآموزی فرهنگی و تربیتی را به‌صورت کامل می‌تواند نهادینه کند.

این استاد دانشگاه جامعه‌شناسی درخصوص این موضوع که چرا جامعه ما به سمت استفاده از الفاظ رکیک و شوخی‌های نامناسب رفته است؟ گفت: وجود خلاءهای فراوان در فرهنگ ما و نپرداختن به آن خلاءها باعث حرکت به سمت این موضوع شده و نه فقط در سینما و تلویزیون بلکه در تمامی سطوح جامعه از مسئولین گرفته تا مردم عادی شاهد استفاده الفاظ رکیک و شوخی‌هایی که اصطلاحا به آن شوخی‌های خودمانی می‌گویند هستیم.

وی ادامه داد: یکی از این خلاءها نبود الگوهای مناسب در سطح جامعه است، یعنی برای تربیت افراد که در آینده بخواهیم از آنان به‌عنوان الگوهای یک جامعه استفاده کنیم هیچ تلاشی انجام نشده است. این موضوع فقط مربوطه به حال و یا چند دهه گذشته نیست بلکه در طول تاریخ همواره بوده‌اند افرادی که با استفاده از شوخی‌های نامناسب و بکار بردن الفاظ رکیک سعی در جلب توجه و یا کسب درآمد داشته‌اند برای مثال می‌توان به دربار پادشاهان اشاره کرد که ملیجک‌ها در آنجا حضور داشته‌اند که با استفاده از الفاظ رکیک و زننده سعی در خنداندن درباریان داشتند و از این راه امرار معاش می کردند. همچنین شُعرایی بودند که با استفاده از هجو، ناسزا را در اشعار خود می‌گنجاندند و با این موضوع سعی در معرفی خود و یا امرار معاش و کسب درآمد داشتند، پس بر این اساس استفاده از ناسزا و شوخی مناسب سال‌های سال است که در فرهنگ ما وجود داشته و متاسفانه متولیان امر از سال‌های دور تا به‌حال تلاشی را در راستای از بین بردن آن انجام نداده‌اند.

قرایی‌مقدم در خصوص راهکارهایی که برای پیشگیری در این خصوص وجود داشت عنوان کرد: همانطوری که در بیشتر بخش‌ها تاکید روی آموزش است در این خصوص نیز تاکید اصلی روی آموزش است، اما نه فقط آموزش آکادمیک که فرزندان در مقابل آن جبهه‌گیری داشته باشند بلکه آموزشی که بتواند در ذهن آنها رسوخ کند و باید از پیرامون خود آن را فراگیرند. دستگاه‌های متولی فرهنگ به عنوان اصلی‌ترین متولیان نیز باید تدوین برنامه‌های جامع و درست را برای مقابله با این معضل در دستور کار قرار دهند تا بیش از این جامعه ما از لحاظ اخلاقی به سمت نابودی حرکت نکند و چارچوب‌هایی را در حوزه فرهنگ معلوم کنند و به‌صورت قاطع با خاطیان برخوردهای لازم را انجام دهند و در آخر نیز خود مردمی که در اجتماع زندگی می‌کنند تجدیدنظرهایی را در رفتارهای خود انجام دهند تا برای نسل‌های بعدی به‌عنوان الگوهای مناسبی از آنان یاد شود.