در انتخاب همسر دلخواه سرگردانم... چه ملاک‌هایی را در نظر بگیرم؟

به گزارش خبرنگار سرویس قاب نقره برنا، زندگی جوان دارای فراز و نشیب‌های بسیاری است و این موقعیت حساس و مهم در تصمیم‌گیری های مهم زندگی همچون ازدواج پر رنگ‌تر از همیشه جلوه دارد. به همین دلیل پدر و مادر و سالخورده های با تجربه از نزدیکان جوان با در نظر گرفتن مصلحت وی او را همواره راهنمایی می‌کنند. مشاوره با افراد باتجربه و با بصیرت حکم عاقلانه ای است که می‌تواند انسان را در تنگناهای زندگی راهنمایی کند.

در قرآن و احادیث و روایات اهل بیت (ع) نیز بارها به اهمیت و ارزش مشورت با خردمندان و حکیمان تأکید شده است. امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابی طالب (ع) با بیان جملات ارزشمندی به اهمیت مشورت اشاره نموده اند. ایشان مشورت را بهترین پشتیبان انسانها می‌دانند (1) و می‌فرمایند: کسی که با دیگران مشورت کند در عقل های آن ها شریک می شود (2).

ملاک های مشورت
حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب(ع) هر کسی را لایق و شایسته این امر نمی دانند و می فرمایند: بخیل را در مشورت کردن دخالت نده که تو را از نیکوکاری باز می دارد و از تنگدستی می ترساند. ترسو را در مشورت کردن دخالت نده، که در انجام کارها روحیه تو را سست می کند. حریص را در مشورت کردن دخالت نده، که حرص را با ستمکاری در نظرت زینت می دهد ... مبادا چنین افرادی محرم راز تو باشند، زیرا که آنان یاوران گناهکاران و یاری دهندگان ستمکارانند. تو باید جانشینانی بهتر از آنان داشته باشی که قدرت فکری امثال آنها را داشته اما گناهان و کردار زشت آنها را نداشته باشند... آنان را از خواص نزدیک و رازداران خود قرار دهد (3).

اهمیت جایگاه تعقل و مشورت در ازدواج جوان دو برابر می شود زیرا ازدواج از مهمترین تصمیمات زندگی او محسوب می شود. حضرت آیت الله صافی گلپایگانی به سوال یکی از جوانان درباره ملاک‌های انتخاب همسر پاسخ گفته‌اند که متن سوال و پاسخ معظم له را در ادامه می‌خوانید.

سوال: مشكل من انتخاب همسر آینده ام می‌باشد، چندی است كه در مورد انتخاب همسرم مشغول فكر كردن و انتخاب معیارهای درست، كه مورد قبول خداوند متعال باشد، هستم، معیارهایی كه مورد قبول عقل و شرع باشد و مرا در زندگی مشترك، با زنی به خوشبختی كامل و آنچه مورد نظر اسلام است، برساند. معیارهای من، عبارتند از: هم فكری و هم عقیده بودن، مشترك بودن مكتب و دیدگاه و جهان بینی، از نظر روحی و فكری بهم نزدیك بودن و در یك كلام هم شأن بودن، از نظر فكری.

به ثروت، زیبایی، تحصیلات و غیره اهمیت نمی‌دهم؛ هرچند این مسایل را انكار نمی‌كنم. بهرحال انسان دوست دارد همسری زیبا، دارای تحصیلات عالیه داشته باشد، ولی به نظر من، وقتی انسان با دختری كه با او هم فكر و هم عقیده است، ازدواج كند، خودبخود همه این مسایل حل می‌شود. زیرا به نظر خود، طرز تفكر من، شعاع بسیار وسیعی در مورد معیارهای ازدواج دارد؛ هم فكر بودن؛ فكر من اینست كه به تحصیلات و كسب دانش تا آخر عمر ادامه دهم، دائماً در مورد مسایل مختلف فكر كنم، از گناه و معصیت الهی پرهیز كنم، در زندگی فردی باشم كه گوش به فرمان عقل باشد و عقلش بر احساساتش غلبه داشته باشد، و در یك كلام انسانی باشم كه خداوند خواستار آن انسان و مورد توجه خداوند باشد. میل دارم همسرم، خانوده‌اش و فامیلش دارای این طرز تفكر باشند؛ مهمتر، خود آن زن، این طرز تفكر را داشته باشد؛ طرز تفكری اسلامی‌ و مورد قبول خداوند.

ولی مشكل من در اینجا خود را نشان می‌دهد، چگونه بفهمم دختری دارای این شرایط است؛ من در دانشگاه تحصیل می‌كنم، در این دانشگاه دختر و پسر مشغول تحصیل هستند. از طرفی از ارتباط كلامی‌ با دخترها پرهیز دارم و از طرفی مایلم بدانم كدام دختر در این دانشگاه یا در شهر محل سكونتم، دارای این طرز تفكر است. باور كنید وقتی در تخیل و رؤیا، به این مسأله فكر می‌كنم كه مشكلم حل شده است، آن دختر مورد علاقه‌ام را پیدا كرده‌ام و با او ازدواج كرده‌ام، آنچنان آرامش و اطمینان تمام وجودم را فرا می‌گیرد، كه وصف ناشدنی است.

اكنون كه مشغول نوشتن این نامه برای حضرتعالی هستم، مانند مرغی سرگردان و حیران هستم، نمی‌دانم با چه دختری وصلت كنم.معیار من، خانه، دارای زیبایی و ... نیست، معیار من هم فكر و هم عقیده بودن است، زیرا با چنین دختری، زندگی را شروع كردن، آغاز خوشبختی است. می‌خواهم از نظر جناب عالی مطلع شوم و راه درست، كه مورد قبول حضرت حق باشد را، شما به من نشان دهید چگونه همسر آینده‌ام را بشناسم؟ و آیا این معیارها درست است و اشتباهی در مورد انتخاب معیارهایم ندارم؟ مرا راهنمایی كنید تا از این سرگردانی نجات پیدا كنم و هر روز تمایل به كسی پیدا نكنم و پیش خود خیال نكنم این همان است كه بدنبالش می‌بودم و بعد ببینم سراب است. البته تمایل من فقط نگاه است و نه حتی چشم چرانی، بلكه نگاهی كوتاه و سریع، حتی از نگاه به نامحرم، اگر چه كوتاه، اِبا دارم، ولی بعضی مواقع چشم من به كسی می‌افتد و هر چه دیده بیند، دل كند یاد.
با تشكر

بسم الله الرحمن الرحیم
انشاءالله تعالی موفق و مشمول عنایات حضرت بقیة الله، ارواح العالمین له الفداء، باشید.
مرقوم مفصل شما رسید. در مورد ازدواج كه نظر حقیر را خواسته‌اید، همانطور كه می‌دانید ازدواج یكی از سنن مهم اسلام و مورد ترغیب و تشویق بسیار است و از حضرت رسول(ص) روایت است كه فرمود: «اَلنِّكاحُ مِنْ سُنَّتی» و در احادیث دیگر است: «مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ اَحْرَزَ نِصْفَ دینِهِ».

امید است حال كه در صدد انجام این سنت هستید چنانكه در نظر دارید، موردی كه از جهت ایمان و توافق اخلاقی مناسب باشد، فراهم شود. ولی در انتخاب همسر بیشتر از معارف؛ فحص و جستجو تا حدی كه به مرحله وسواس و مانع از اخذ تصمیم شود، صحیح نیست. همین قدر كه از جهات مورد نظر، بخصوص دیانت، عفّت و اخلاق شناخته شود و پدر و مادر شما و افرادی كه به آنها اعتماد دارید، نیز مورد را مناسب بدانند، بقیّه امر و آینده همه با خداوند متعال است.

با توكل به خدا و طلب خیر از خدا و به نیت انجام سنت دینی اقدام نمایید و آینده اموری را كه انسان در جریان آن مؤثّر نیست، همه را به خدا واگذار نمایید كه: «وَ مَنْ یَتَوكَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ».
والسلام علیكم و رحمة الله و بركاته
لطف الله صافی

پی نوشت:
1- نهج البلاغه، ترجمه مرحوم دشتی، حکمت 54
2- نهج البلاغه، ترجمه مرحوم دشتی، حکمت 161
3- نهج البلاغه، ترجمه مرحوم دشتی، نامه 53/27 و 28