سست شدن پایه‌های فرهنگی حکومت پهلوی سبب فرار شاه شد

خسرو معتضد، نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر به مناسبت سالروز فرار شاه از ایران و علل رسانه‌ای آن به خبرنگار اندیشه برنا، گفت: یکی از دلایلی که موجب تضعیف قدرت شاه پهلوی و در نهایت فرار او از ایران شد، کمرنگ شدن رسانه‌های آن زمان بود.

وی با بیان اینکه مطبوعات و رسانه‌ها بودند که انقلاب مشروطه را به وجود آوردند، افزود: بعد از کودتا 28 مرداد مطبوعات سال به سال ضعیف‌تر می‌شدند و به نوعی آن اندک رسانه‌ای هم که باقی مانده بود از دولت تغذیه می‌شد و آنچه مطلوب دولت بود را منعکس می‌کردند.

این نویسنده با تأکید بر اهمیت و نقش رسانه در هر تحول فرهنگی، ادامه داد: روزنامه‌ها و مطبوعات به گردن ایران حق بسیاری دارند چرا که هر زمان روزنامه‌ها بیشتر می‌شدند حیثیت و اعتبار ایران در دنیا بیشتر می‌شد.

معتضد تضعیف روزنامه‌ها توسط شاه پهلوی را از ضربه‌هایی دانست که خود شاه بر حکومتش وارد کرده و گفت: ناپلئون دیکتاتور بزرگ فرانسه ارزش رسانه را بیشتر از چهار لشکر می‌دانست. بنابراین شاه مخلوع با عدم آگاهی نسبت به این ابزار مهم فرهنگی زمینه فرار خود را ایجاد کرد.

وی تصریح کرد: در دوره مشروطه روزنامه‌های تأثیر گذاری مثل "جبل المتین" در هند چاپ می‌شد و بسیاری معتقد بودنند این روزنامه پایه گذار آزادی در ایران بوده است.

این نویسنده تاریخی در ادامه و در بررسی نقش رسانه‌ها در فرار شاه پهلوی، توضیح داد: شاه به دلیل محدود کردن روزنامه‌ها ارتباطش با مردم قطع شده بود و موج اعتراضات مردم کمتر برای او منعکس می‌شد، بنابراین در چنین شرایطی که هیچ انتقادی در چند رسانه اندک اجازه منعکس شدن نداشت، شاه از اوضاع واقعی جامعه خود تا حدودی بی‌خبر می‌ماند.

معتضد در ادامه به پادشاهی داریوش هخامنشی اشاره کرد و گفت: این پادشاه هخامنشی همیشه در مناجات خود از خداوند می‌خواست که ایران را از سه بلای خشک‌سالی، دشمن و دروغ حفظ کند حال آنکه در زمان شاه پهلوی دروغ‌گویی رسانه‌ها به دلیل محدودیت و دولتی بودن بزرگ‌ترین ضربه را به آنها زد و شاه را با یک عدم آگاهی نسبت به واقعیت فرهنگی آن زمان مواجهه کرد.

این پژوهشگر تاریخ با اشاره به اینکه شاه از زمانی که اراده کرد مطبوعات نباشد و زوایه دید خود را محدود به هویدا کرد ضربه خورد، تصریح کرد: هویدا یک فرد نیهیسلیم (پوچ گرا) و اپیکورین (خوش گذران) بود و شناختی نسبت به فرهنگ اصیل ایرانیان نداشت، بنابراین زمینه‌های فرار و سقوط سلسله پهلوی را با توجه به عدم آگاهی درست از فرهنگ مورد نیاز آن روز ایران به وجود آورد.

معتضد در پایان خاطرنشان کرد: پایه‌های استحکام هر حکومتی فرهنگ آن است و شاه پهلوی وقتی پایه‌های فرهنگی حکومتش را سست دید از ایران فرار کرد.