نواب صفوی شرایط نخست وزیری مصدق را فراهم کرد

عباس سلیمی‌نمین درباره شخصیت شهید نواب صفوی و نقش جمعیت فدائیان اسلام در نهضت اسلامی، به خبرنگار اندیشه برنا گفت: در شرایطی که مطالبات مردم ایران برای ملی شدن صنعت نفت رو به افزایش بود، توسط جریانات وابسته به انگلیس این خواسته سرکوب می‌شد. در این وضعیت بحرانی وجود تشکلی مانند جمعیت فدائیان اسلام بسیار ضروری بود، چون نیروی مردمی بود که در برابر سرکوبگران انگلیسی ایستاد.

سلیمی‌نمین ادامه داد: هم جبهه ملی و هم آیت الله کاشانی از فدائیان اسلام دعوت می‌کنند تا وارد عمل شود و برخی زورگوهای انگلیسی را حذف کند. در جلسات مشترک جبهه ملی و آیت الله کاشانی از فدائیان اسلام درخواست می‌شود که هژیر را از صحنه سیاست حذف کنند، نواب صفوی در همین راستا اقدام می‌کند و برخی موانع پیش پای ملی شدن صنعت نفت را بر می‌دارد. چون بعد از حذف هژیر تازه اقلیت مخالفی در مجلس شکل می‌گیرد، و در نهایت با حذف رزم‌آرا زمینه نخست وزیری مصدق را فراهم می‌کند.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: جدای از این اقدامات موثر، جمعیت فدائیان اسلام تشکلی مردمی بود و امکان نفوذ در آن آسان. به عنوان مثال فردی مانند مظفر بقایی به این جمعیت نزدیک می‌شود و به آن خط می‌دهد و متاسفانه تبعات ناخوشایندی به بار می‌آورد. علت عمده این ضعف‌ها جوان بودن نهضت اسلامی در آن مقطع است، که تازه پا گرفته بود و تجربه سیاسی زیادی نداشت.

سلیمی‌نمین خاطر نشان کرد: متاسفانه به همین دلیل نیروهای جمعیت فدائیان اسلام به لحاظ فرهنگی رشد بالایی نداشتند و به سرعت تاثیر ‌گرفتند و فریب نیروهای نفوذی را ‌خوردند، این ضعف تشکیلاتی باعث می‌شود که وقتی شهید نواب صفوی در زندان است، کارهای خود محورانه توسط جمعیت صورت بگیرد که یکی از آنها ترور دکتر فاطمی است و ضربه بدی به جمعیت زد.

وی اظهار کرد: خود نواب صفوی شخصیت فرهنگی با گرایش فکری قوی بود و رشادت بالایی در عمل داشت، ولی اطرافیان او هم خیلی جوان بودند و هم کم اطلاع.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در پایان گفت: ما در دفتر مطالعات هم کتاب‌های طرفدار و هم منتقد نواب صفوی را مورد بررسی قرار داده‌ایم و به نظرم علاوه بر شناخت نقاط قوت باید جمعیت فدائیان اسلام به صورت دقیق بررسی شود تا ضعف‌های آن‌ها دوباره در نهضت اسلامی تکرار نشود.