نگاهی به كمك‌های مالی و نظامی امریكا به دولت السیسی

یاداشتی که در ادامه خواهید خواند تحلیل دکتر «محمود رضا امینی» کارشناس روابط بین‌الملل و مدیرعامل «خبرگزاری موج» از کمک‌های مالی و نظامی ایالات متحدۀ آمریکا به دولت ژنرال السیسی است که برای انتشار در اختیار گروه سیاسی خبرگزاری برنا قرار گرفته است.

دکتر امینی معتقد است:

تحولات مصر از ژوئیه 2013 به این سو كه با كنار زدن محمد مرسی از قدرت توسط ارتش صورت گرفت، روند مردم سالاری این كشور را معکوس ساخت . حاکم شدن روندهای دموکراتیک و برگزاری اولین انتخابات تاریخ سرزمین فراعنه دیری نپائید و عدم وجود زیرساخت های دموكراتیك و روحیه تساهل و رقابت در میان مردم این كشور و نهادهای فعال در مصر منجر به آن شد تا مجدد نظامیان با استفاده از ابزار زور و وحشت نه تنها قوه مجریه كه قوه قضائیه را نیز در اختیار بگیرند. براین اساس بود كه مرسی و بسیاری از رهبران دیگر حزب اخوان المسلمین به همراه طرفداران این حزب بدون دادرسی عادلانه به حبس های طولانی و اعدام های گسترده محكوم شدند. در این شرایط كه دادگاه های مصر حكم اعدام های گروهی از جمله 800 طرفدار اخوان المسلیمن را صادر كرد، غرب و گروه های حقوق بشری واكنشی به عدم رعایت حقوق انسانی متهم و استقلال قوه قضائیه این كشور نكردند. سكوت معنی دار رسانه ها و رهبران غربی به واقع مهر تاییدی بر عملكرد ارتش در مصر بود. در این اوضاع ایالات متحده به موجب قانون مصوب كنگره، تمامی كمك های خود را به قاهره به واسطه وقوع كودتا به حالت تعلیق در آورد. اما تنها در كمتر از یك سال، رویكرد واقعی واشنگتن نسبت به تحولات مصر عیان شد.
 
تعلیق كمك های آمریكا را در یك سال اخیر به مصر، تامل مقامات این كشور برای تثبیت قدرت باید تفسیر كرد. ایالات متحده به عنوان بازیگری با حوزه منافع جهانی تمایل نداشت كه یك حكومت اسلام گرا كه بدون شك سیاست های واشنگتن را در مصر با محدودیت روبرو می كرد، سكان هدایت این كشور را در دست بگیرد. از این رو واكنشی نسبت به حضور ارتش در صحنه سیاسی مصر نشان نداد و صرفا به استناد قانون كنگره كمك های خود را به قاهره معلق كرد.
اما رویداد های اخیر نشان داد كه كاخ سفید درصدد از سرگیری رابطه با مصر و نقش آفرینی مجدد در این كشور است. براین اساس بود كه 575 میلیون دلار كمك واشنگتن به قاهره اعطا گردید. همچنین در سفر اول تیر جان كری، وزیر امور خارجه آمریكا به مصر، از ارسال 10 فروند بالگرد تهاجمی آپاچی برای مبارزه با شبه نظامیان شبه جزیره سینا خبر داد. این در حالی است كه واشنگتن سالانه 1.5 میلیارد دلار به قاهره كمك مالی می فرستد. كه 1.3 میلیارد دلار آن مربوط به بخش نظامی است. تخصیص چنین مبالغی در حوزه نظامی مصر و نیز فشار لابی صهیونیستم برای تداوم كمك های آمریكا به مصر نمایانگر یك استراتژی نه چندان جدید ایالات متحده در این كشور است .
مصر به توجه به موقعیت ژئواستراتژیك خود، در طول چند قرن اخیر مورد توجه قدرت های جهانی بوده است. این كشور از شمال به دریای مدیترانه و از شرق به دریای سرخ متصل است. علاوه بر این شبه جزیره سینا راه ارتباطی مصر با سرزمین های پرچالش فلسطین و رژیم تل آویو می باشد. این كشور از لحاظ وسعت و جمعیت در رده مهمترین كشورهای آفریقایی قرار دارد. مسئله قابل توجه در مصر تنوع منابع درآمدی این كشور است. حوزه گردشگری، كشاورزی، صنعت و دریا نوردی مهمترین منابع آن محسوب می شود. ضمن آنكه بزرگترین مركز علمی مذهبی جهان اسلام، الازهر، بر اهمیت این كشور در جهان اسلام افزوده است.
در این شرایط موضع گیریهای حكومت مصر نسبت به اسرائیل حائز اهمیت می باشد. محمد مرسی اگرچه در دوران كوتاه ریاست جمهوری خود سیاست خصمانه ای علیه اسرائیل نداشت اما رویكرد اسلامی وی و پایگاه حزبی اش، تداوم این روش را با تردید روبرو می كرد. براین اساس تل آویو، برای پیشگیری از هرگونه تحولی كه منجر به تقویت نگرشهای ضد اسرائیلی، ضد صهیونیستی شود، از اقدام ارتش در بركناری مرسی حمایت كرد. این پشتیبانی امروز با مخالفت آیپك با كاهش كمك های آمریكا به دولت السیسی خود را نشان می دهد.
واشنگتن كه نمی خواهد بقا مهمترین متحدش با خطر روبرو شود، از هیچ كوششی برای افزایش ضریب امنیتی اسرائیل فروگذار نیست. در این راستا، با از سر گیری كمك های نظامی و مالی خود به دولت جدید قاهره، اعلام كرد كه تضمین امنیت و پایداری اسرائیل در سیاست های هر دولت منطقه خاورمیانه، حمایت گسترده ایالات متحده را به همراه خواهد داشت. السیسی نیز برای تقویت پایگاه خود، پیگیری سیاست های ضد اخوانی و از از دور خارج كردن منتقدین با ضمانت عدم مداخله نهادهای حقوق بشری بین المللی، كشورهای غربی و رسانه ها تلاش دارد در مسیر خواسته های كاخ سفید در رابطه با تل آویو گام بردارد.
قابل درك است كه حمایت آیپك از ارائه كمك آمریكا به مصر با ارائه ضمانت السیسی به اسرائیل برای عدم انجام اقدامی علیه این رژیم رابطه دوسویه دارد. ضمن آنكه آمریكا ارسال بالگردهای آپاچی را برای بازگرداندن ثبات و امنیت به شبه جزیره سینا اعلام كرد. منطقه ای كه مصر را به نواز غزه و اسرائیل مرتبط می كند و هرگونه افزایش نفوذ اسلام گراهای رادیكال شبه نظامی در این حوزه، بر هزینه های امنیتی اسرائیل خواهد افزود.