سرسنگی: از دوران قاجار به عقب ماندگی عادت کرده ایم

اولین روز «ده روز با عکاسان» از سوی انجمن عکاسان تبلیغاتی و صنعتی ایران روز دوشنبه، 22 دی ماه برگزار شد.


به گزارش خبرگزاری برنا، در نوبت صبح و ظهر خود شاهد برگزاری دو کارگاه با موضوع «از ایده تا اجرا در عکاسی تبلیغاتی و صنعتی» و «عکاسی تخصصی موارد غذایی» از سوی محمد کرور و شهرام جعفری بود. بعد از ظهر نیز یک پانل تخصصی با عنوان «عکاسی حرفه ای تبلیغاتی، شیوه قرارداد و اجرای یک ایده عکاسی» با حضور داریوش کیانی، فرهود حقی و یدالله ولی زاده برگزار شد.


داریوش کیانی، عکاس در ابتدای این پانل در مورد عکاسی تبلیغاتی گفت:«بحث بازار کار در عکاسی تبلیغاتی مبحثی است که بودن یا نبودن این رشته را تعیین می‌کند. برخی از شاخه‌های عکاسی بدون آنکه سفارش دهنده یا حامی داشته باشند، می‌توانند به خودی خود به حیاتشان ادامه دهند یعنی صرفا با یک انگیزه شخصی، عکاس می‌تواند به عرصه ظهور برسد. اما عکاسی صنعتی و تبلیغاتی از آن شاخه‌های عکاسی است که بدون وجود سفارش‌دهنده و بدون وجود یک بستر اقتصادی صحیح نمی‎تواند شکل موثری به خود بگیرد. به همین دلیل اغلب کسانی که وارد این حرفه شدند و عکاسی تبلیغاتی را انتخاب کردند، کسانی هستند که به دنبال علاقه‌شان رفته‌اند. کسانی که در این رشته توانسته‌اند دوام بیاورند وقتی به رزومه کاریشان نگاه کنیم، خواهیم دید که بازار و اقتصاد در مراحل بعدی حرفه‌شان قرار دارد و آنچه که بیشتر در آنها ایجاد انگیزه کرده، ذوق و علاقه به این رشته عکاسی بوده است.»


وی در مورد شرایط اقتصادی کار در این شاخه عکاسی عنوان کرد:«بحث بازار و اینکه چطور می‌توانیم از یکسو در این فضای اقتصادی موثر باشیم، سفارشات مناسبی بگیریم و احساس نیاز را در سفارش دهندهگان بوجود بیاوریم تا سفارش دهند و فضای پررونق‌تری بوجود بیاید، از مباحثی است که در این نشست به آن توجه می‌کنیم.»


وی سپس به نحوه بستن قراردادها اشاره کرد: «در مورد قراردادها در زمینه عکاسی، روند کار بر این است که تولیدکنندگان و تجار، کارشان را به هنرمندان ارایه دهند و به شرکت‌هایی نیز وجود دارند که کار تحقیقات بازار را انجام می‌دهند و متناسب با کالایی که فروش قرار است فروش برود تحقیق می‌کنند که ماحصل این تحقیقات مباحث بسیار متفاوتی است مثل تحقیق روی سن مخاطبان یک کالا یا میزان تحصیلاتشان و... این اطلاعات به صورت یک کتابچه مشخص به کارفرما ارایه می‌شود و کارفرما آن را به شرکت‌های تبلیغاتی می‌دهد.»


کیانی سپس به مقایسه این روند در ایران پرداخت:«کشور ما به ندرت بر این اساس پیش می‌رود زیرا تا چند سال پیش ما شرکت‌های تحقیقاتی نداشتیم و اکنون فقط چند شرکت تحقیقاتی تاسیس شده‌اند که به دلیل نو پا بودن، توانایی لازم را ندارند. در نهایت کارفرماها مجبور هستند به خود شرکت‌های تبلیغاتی، طراح گرافیک یا عکاس رجوع کنند.»


در ادامه فرهود حقی، عضو هیات مدیره انجمن عکاسان تبلیغاتی صحبت کرد:«بحث سفارش به نظر من مهم است مثلا من یک سفارش برای گیاهان دارویی کشور می‌پذیرم اما شکل نگاه من به شاخه نعناع در این نوع سفارش بسیار فرق می‌کند تا زمانی که سفارش عکاسی از شاخه نعناع برای آدامس یا خمیر دندان را قبول کرده‌ام. هر دو عکاسی از یک شاخه نعناع است ولی نام اولی را عکاسی صنعتی می‌گذارم چون آنچه را که باید در شاخه نعناع نشان داد، خلل و فرج شاخه نعناع است که باید در عکس نشان داده شود اما عکسی که از نعناع برای آدامس گرفته می‌شود، لازم نیست حقیقت شاخه نعناع را نشان داد و دست عکاس باز است. اگر تمامی سفارشات را از فیلتر این مثال نگاه کنیم همه چیز خود به خود حل خواهد شد و عکاسان هم می‌توانند تعلق خاطر خود را در سفارشاتی که می‌گیرند، از هم تفکیک کنند.»


وی اظهار کرد:«به نظرم مساله اصلی ما بی‌اطلاع بودن کارفرماهاست، عکاس‌ها کارشان را انجام می‌دهند ولی مسئله اصلی روی سفارش دهنده است. باید قبول کنیم که ما در کشورمان توسعه همگون نداشتیم، ما ناگهان مثلا تولید کننده آدامس شدیم و عکس نعناع را خودمان باید می‌گرفتیم. به دلیل آنکه ما همیشه میل به توسعه و رشد داشته‌ایم. اگر به 200 سال گذشته خود نگاه کنیم در خیلی موارد تنه به تنه پیشرفته‌ترین کشورها زده‌ایم و گاهی هم بسیار سخیف عمل کرده‌ایم. ما یک شرایط همگون نداریم. از آنجاکه کارفرماها رشد نکرده‌اند و اطلاعات کافی ندارند، بنابراین عکاس باید ایشان را آموزش دهد و بعد از آنکه سفارشی داده می‌شود، کارفرما فقط وارد شده و تمامی کار بر عهده عکاس است.»


یدالله ولی زاده، رئیس هیات مدیره این انجمن هم در بخش دیگری از این نشست گفت:«بخش بزرگی از این ناهمگونی که در صحبت‌های جناب حقی بود، در آموزش اتفاق می‌افتد. ما بالغ بر 10 الی 15 کارگاه صنعتی و تبلیغاتی در موزه امام علی (ع) برگزار کردیم و از بهترین عکاسانمان بهره بردیم ولی جالب است که ما کارگاه‌های تخصصی بسیار برگزار می‌کنیم و از دانشگاه‌های کشور به تعداد انگشتان دست نیز در این کارگاه‌ها شرکت نداشته‌اند.»


وی افزود:«صنعت ما مگر چقدر گسترش پیدا کرده است که یک دانشگاه فقط 600 نفر یکجا پذیرش عکاسی دارد؟ آن 600 نفری که از دانشگاه بیرون خواهند آمد نام عکاس را یدک خواهند کشید و عکاس خواهند شد ولی آیا واقعا عکاس هستند؟ خوب است که افراد اعتماد به نفس داشته باشند و خوب است که این رشته را دانشگاهی کنیم ولی آیا در آینده اینها شغلی خواهند داشت و آیا اینقدر کالا در این کشور تولید خواهد شد که عکاسان در این زمینه کار کنند؟ این موضوع را بپذیریم و بدانیم چه کسی هستیم، کجا هستیم و در چه جایگاهی قرار داریم و بهتر است که با همدیگر صادق باشیم و خودمان به خودمان صدمه نزنیم.»


همچنین در بخش پایانی این روز دکتر مجید سرسنگی، مدیرعامل خانه هنرمندان در مورد «کپی رایت» سخنرانی کرد. او با بیان تاریخچه‌ای از نحوه وضع و مقررات کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی که در مورد کپی رایت وضع شده است، گفت:«شاید یکی از دلایلی که باعث شده است بازار و مخاطبان، از کپی رایت استقبال نکنند، ارزان بودن استفاده از آثار دیگران است چون ما به ارزانی می‌توانیم از یک اثر استفاده کنیم.»


وی با بیان اینکه باید سازوکارهایی بوجود بیاوریم که از خالقان آثار هنری حمایت کنیم، ادامه داد:«عدم رعایت حق کپی رایت باعث دلسردی خالق اثر می‌شود اما یک پرسش هم هست و اینکه آیا واقعا هر آنچه در فرهنگ‌های دیگر اعمال می‌شود و به ما برای متعهدشدن به آن فشار می‌آورند، برای جامعه ما نیز جوابگوست؟»


وی با ذکر این موضوع که ملت ایران کشور بزرگی است اما از دوران قاجار به عقب ماندگی عادت کرده است، افزود:«من نمی‌خواهم نتیجه گیری کنم که قانون کپی رایت، قانون بدی است منتهی ما باید قوانینی برای حقوق مادی و معنوی هنرمندان داشته باشیم و مبدع فضایی باشیم که از بحث فرهنگ ما صیانت کند. بعضی چیزها باید بومی باشد تا جوابگوی نیازهای ما باشد می‌توانیم یک پله بالاتر نسبت به کپی رایت فکر کنیم.»


عنوان کرد:«این قوانین را کشورهایی وضع کرده‌اند که سابقه فرهنگی آنها نسبت به ما هیچ است اما حالا برای آنکه زندگی بهتری داشته باشیم، ناچاریم استانداردهایی را رعایت کنیم که زائیده غرب است. به این فکر کنیم که می‌شود زمینه‌ساز یک نظام قانونمند برای مالکیت معنوی آثار در ایران باشیم؟»


سومین دوره «ده روز با عکاسان» با دبیری ابراهیم صافی از 21 الی 30 دی سال 93 در خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود.