هُنرِ ˝عبدالرحمان عمادی˝ نگاهِ نو به واژه‌های کهنه است

به گزارش سرویس فرهنگ‌وهنر برنا، در این نشست علی دهباشی سردبیر مجله بخارا، یوسف علیخانی، نویسنده و مدیر نشر آموت، منوچهر ستوده، هوشنگ دولت آبادی، محمد جعفری قنواتی سخنرانی کردند.

یوسف علیخانی، مدیر نشر آموت در ابتدای مراسم درباره سابقه آشنایی اش با عبدالرحمان عمادی توضیح داد و گفت: دو روز بعد از نخستین دیدارم با استاد برای ساختن مستند "نوروزبَل" با ایشان تماس گرفتم تا تشکر کنم که ایشان بنده را دعوت کردند به دیدار. دیداری که خود شد دیدار اول از مجموعه دیدارهایی که حالا سه سال است ادامه دارد. شاهدش هم که فراوان فراوان فیلم و عکس و یادداشت و صدا است. در این نشست وارد باغی شدیم از باغهای جادویی. باغی که گویا هیچکس جز باغبانش و همسر مهربانش شهره خانم از درخت های ریشه دوانیده و شگفت آن بی خبر بودند. در آغاز تنها دریافتم 50 سال در مجلات مختلف مقاله داشته که بلندترینشان "خوزستان در نامواژه های آن" بوده و کوتاه ترینش "رسم نوروز بل".

وی افزود: تا کنون کتاب‌های خوزستان در نامواژه های آن، آسمانکت (یا چند رسم مردمی)، لامداد (یا چند جستار از ایران)، دوازده گل بهاری (یا نگاهی به ادبیات دیلمی و طبری)، حمزه آذرک و هارون الرشید در آینه دو نامه و چند صد نام دریای خزر که هنوز سه روز از نشر آن نگذشته است. پنج کتاب دیگر، هون اوستا (یا نام های آلات موسیقی در ایران باستان)، ورتک (یا نام های کتاب از آغاز تا اکنون)، دو بیتی های پهلوی دیلمی، عمادی های پرام کوه و لغات دیلمی در تحفه المومنین میرمومن تنکابنی از عبدالرحمان عمادی در مراحل حروفچینی و نمونه خوانی است. و مجموعه 36 هزار بیت شعر در وصف کتیبه بیستون و ایران باستان، نامواژه های دماوند، قصه های مردم دیلمستان و ده ها کتاب دیگر از این پژوهشگر نیز در آینده روانه بازار کتاب خواهد شد.

علیخانی ضمن تقدیر از آثار برجسته عمادی تصریح کرد: کتاب های عبدالرحمان عمادی را مخاطبان خاص همراهی می کنند و صد البته عمادی خود عاشق این مخاطبان است که اگر دریابند این آثار چه جایگاهی خواهد داشت، دری دیگر به روی خود گشوده خواهند یافت به سوی "ایران سرای من است".

منوچهر ستوده به دلیل کهولت سن و زندگی در خارج از تهران نتوانست در این مراسم حضور پیدا کند. از همین روی فیلمی از گفت و گو با این استاد پیشکسوت درباره عبدالرحمان عمادی برای حاضران پخش شد.

او نیز از آغاز آشنایی اش با عمادی گفت: اولین بار عبدالرحمان عمادی را در گروه کوه نوردی خودمان دیدم. او هم مانند ما در پیاده روی هایی که در البرز داشتیم شرکت می کرد. او مردی بسیار متحمل و توانا بود و راه ها را بسیار خوب می پیمود و تا آخرین لحظه احساس خستگی نمی کرد. در سفرهایمان هیچ وقت خلاف طبیعت و خلاف عادت رفتار نمی کردیم و هر کجا گرسنه می شدیم سفره پهن می کردیم و غذا می خوردیم.

هوشنگ دولت آبادی نیز در این مراسم گفت: سی چهل سال پیش وقتی با مرحوم ایرج افشار همسایه شدیم، یک روز ایشان به من گفتند بیا و در راهپیمایی های روز پنج شنبه ما شرکت کن. در این گردش ها با دانشمندان برجسته آشنا شدم. آثار فوق العاده بزرگی در زمینه فرهنگ ایران منتشر کرده بودند اما خوشبختانه کار آموز هم می پذیرفتند. خیلی جالب بود که آن افرادی که همه تحقیقات با ارزشی در زمینه فرهنگ داشتند را شناختم و متوجه شدم هر یک روش های تحقیقی خاص خود را دارند. بنده از طریق تحقیقات پزشکی و زیست شناسی و هورمون شناسی با پژوهش کردن آشنا شدم. عمادی در آن جمع بیش از دیگران به روش مورد استفاده من نزدیک بود. او مثل یک قاضی تحقیق با مسائل علمی برخورد می کرد چیزی که خیلی کم در دیگران دیدم. اطمینان دارم اگر به کتابخانه عمادی سر بزنیم به پرونده های مفتوحه بسیاری بر می خوریم که شاید تعدادشان 5 برابر کتاب های منتشر شده ایشان باشد.

دکتر محمد جعفری قنواتی، استاد فولکلور آخرین سخنران شب عبدالرحمان عمادی بود. وی در آغاز گفت: نمی دانم جایی که عبدالرحمان عمادی هست، آیا جایی برای سخنرانی بنده باقی می ماند یا نه. وقتی کلاس یازدهم بودم کتاب "دیار شهریاران" احمد اقتداری منتشر شد که بخش قابل توجهی از آن مقاله ای به عنوان "خوزستان در نامواژه های آن" نوشته استاد عمادی بود. در آن زمان مدام از خودم می پرسیدم که آیا ممکن است کسی وجود داشته باشد که صاحب این همه دانش و اطلاعات باشد؟ بعد ها که بزرگتر شدم به این نتیجه رسیدم که به این علت که ایران شناسی یک رشته بینارشته ای است، کسی هم که در آن کار می کند باید اطلاعات بسیار وسیعی داشته باشد.

وی درباره پژوهشگری در زمان حاضر گفت: تحقیق به صورت پخته خواری انجام می گیرد. تعداد اندکی هستند که تلاش می کنند با موضوع مورد پژوهش یکی شوند. روش تحقیق عمادی به گونه ای است که قبل از هر چیز موضوع را به خوبی انتخاب و سپس تاریخچه آن را استخراج می کند.

قنواتی، عبدالرحمان عمادی را عاشق ایران و فرهنگ ایرانی دانست و گفت: در این اوضاع وانفسا که هر کس در تحقیق خود تلاش می کند منطقه گرایی را رواج دهد، عمادی در هر کجا که تحقیق کرده تلاش کرده آن را با کلیت فرهنگ ایرانی پیوند دهد و به وحدت ملی برسد.

قنواتی در پایان از نشر آموت تشکر کرد و پیشنهاد داد که مقالات کم یاب بیشتری از استاد عمادی در این انتشارات منتشر شود.

در ادامه جلسه، علی دهباشی گفت: درباره ویژگی های کار عمادی نمی توان در یک جلسه سخن گفت و امیدوارم پس از انتشار این آثار جلساتی برای بررسی آن ها در جاهای مختلف تشکیل شود. وظیفه نشر آموت پس از انتشار این کتاب ها جمع آوری مطالبی است که پیرامون این آثار منتشر خواهد شد. چون این مقالات درواقع راهنمای خواندن آثار عمادی است.

بنابر این گزارش، عبدالرحمان عمادی در ابتدای سخنش از حاضران تشکر کرد و گفت: از همه شما به خاطر احترامی که برای فرهنگ قائل شدید سپاسگزارم. این تقدیر از من نیست بلکه از فرهنگ است زیرا همه ما خدمت گزاران آن هستیم. بارها گفته ام که خبرنگاران، دست اندرکاران چاپ و نشر و دیگر دوستان فعال در این عرصه، پژوهشگر هستند. وقتی ما در کشور گردش و پژوهش می کنیم درواقع به نوعی خبرنگار هستیم. هدف نهایی همه ما خدمت به کشور و زبانمان است.

عمادی درخواست کرد در تحقیقات مردم شناسانه به مردم مناطق محروم توجه ویژه شود و در این باره گفت: به عنوان مثال علاقه من به سیستان به خاطر مظلومیت مردم و جایگاه بزرگ آن در تاریخ ایران بوده است. این موضوع را در کتاب "چند صد نام دریای خزر" می توانید مشاهده کنید. شاید موجب تعجب باشد که سیستان در کتاب نام های دریای خزر چه موضوعیتی دارد. یا مثلا خوزستان متمدن قدیم، سرزمین ثروت مردم محرومی دارد.

عبد الرحمان عمادی در پایان اهالی شمال کشور و حاشیه دریای خزر را مردمی شایسته دانست و از علی دهباشی به خاطر اداره یک مجله وزین در شرایط دشوار قدردانی کرد.

در پایان مراسم "شب عبدالرحمان عمادی"، فیلم "نوروزبل" (درباره مراسم برگزاری نوروز دیلمی) ساخته یوسف علیخانی پخش شد. در این مستند، عبدالرحمان عمادی، نصرالله هومند، مسعود پورهادی و تعداد دیگری از ایران شناسان، درباره این رسم صحبت کردند و در خلال صحبت های این اشخاص، رسم مذکور واکاوی شد.

دکتر احمد تمیم داری، محمدعلی علومی، فریبا کلهر، بهزاد خداویسی، فرشته بهرامی، بهروز دیجوریان، دکتر ناصرالدین پروینی، میثم نبی، مرتضا کربلایی لو، اسماعیل جلالی، جواد محقق، راحله رضایی، آناهیتا آذرشکیب، فریده برنگی، علی خوشتراش، یاسین نمکچیان، جواد آتشباری، مهراد امین کاظمی، ایرنا محی الدین بناب، الناز اسکندری، فرحناز علیزاده، پروانه توکلی، شهره عمادی، مانی عمادی، مهدی نظری امیری بره سری، سیده ربابه میرغیاثی و بهنام ناصح، از جمله شرکت کنندگان در هشتادمین شب بخارا: شب عبدالرحمان عمادی بودند.