اهمیت محیط زیست در آثار مستند / نبود پژوهش مشکل مستندهای حیات وحش

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر برنا، در آخرین نشست و شب نقـــــد ششمین جشنواره بین المللی سینماحقیقت،  مازیار مشتاق گوهری اظهارداشت: به دلیل ضروت، اهمیت و علاقه شخصی وارد ساخت مستندهای زیست محیطی شدم. این روزها هم با ساخت مستندهایی در مورد قاچاق پرندۀ «باز» و مرجان‌های چابهار مسیرم را ادامه می‌دهم. هدفم هم نشان دادن جایگاه و اهمیت محیط زیست برای مخاطبان است.

وی افزود: بسیاری از موجودات در محیط زیست زندگی می‌کنند که نیاز به محافظت دارند، سینمای مستند می‌تواند با معرفی و ساخت فیلم در حوزه زیست محیطی، در حفظ این‌گونه حیوانات و گیاهان موفق عمل کند. هر چند ساخت این گونه آثار سختی‌هایی هم دارد.

مشتاق گوهری تصریح کرد: در فیلم پرواز در آب، جای تخم گذاری لاک‌‍پشت‌ها مشخص نبود و ما حدود یک ماه صبر کردیم تا جای تخم‌گذاری آن‌ها را پیدا کنیم. بنابراین ساختار این‌گونه آثار نیاز به صرف زمان، صبر و حوصله و پژوهش فراوان دارد تا فیلمساز بتواند اثر را به سرانجام برساند. از طرفی معتقدم یک مستندساز باید در تمام کارهایی که می‌سازد، در درجه اول به دنبال تبادل اندیشه و گسترش ارتباطات باشد.
 
محمدتقی فهیم منتقد سینما هم در این نشست گفت: متاسفانه در سینما و تلویزیون ایران مردم خیلی کم مستندهای زیست محیطی و دیگر گونه‌های مستند را می‌بینند؛ چون علاوه بر نبود فرهنگسازی در این مورد، بیشتر این‌گونه مستندها ساختار و فرم خوبی ندارند؛ البته این هم دلیلی نمی‌شود که این‌گونه آثار ساخته نشوند.

وی عنوان داشت: یکی از نقص‌های اصلی فیلم مستند در کشورمان این است که کارگردان نمی‌تواند جسارت، فرصت و امکانات لازم را برای ساخت یک مستند باکیفیت داشته باشد. اما بسیاری از نشدنی‌ها در سینمای مستند به وسیله انیمیشن قابل اجرا و باور شده است.

فهیم اضافه کرد: در مستند آقای مشتاق گوهری یک امتیاز ویژه وجود دارد و این است که وی توانسته با این فیلم، انقراض لاک‌پشت‌ها را نشان دهد؛ لاک‌پشت‌هایی که نسل شان در حال نابودی است. در کل به نظر ساخت این گونه مستندها نیاز به دانش روز و گسترده‌ای دارد، چرا که فیلمساز باید اطلاعات جدیدی را برای مخاطب فراهم کند.

در ادامه این سلسله نشست‌ها، فتح الله امیری کارگردان به دنبال پلنگ ایرانی هم در مورد چگونگی ساخت این فیلم اظهار داشت: با نیت معرفی گونه‌های منطقه‌ای بود که به این نتیجه رسیدیم در مورد پلنگ ایرانی فیلم بسازیم، چرا که پلنگ خیلی در ایران کمیاب شده و خطر انقراض، این گونه حیوانی را تهدید می‌کند.

وی افزود: مستند «در جستجوی پلنگ ایرانی» در مورد حیات وحش است؛ اما می‌شود به آن نام یک فیلم «قوم نگارانه» لقب داد؛ چون مردم جزیی از جستجوی ما بودند.

امیری تصریح کرد: هدف فیلم فقط به تصویر کشیدن پلنگ در معرض انقراض است و اینکه گفته شد این فیلم فقط در مورد پلنگ نیست، باید بگویم اصل صداقت در فیلم به خوبی رعایت شده و امیدوارم مردم از دیدن این فیلم لذت ببرند.

در ادامه این نشست محمد تقی فهیم هم گفت: آثار حیات وحش به عنوان زیرگونه از سابقه زیادی برخوردار است و مخاطب از این نوع فیلم‌ها بسیار دیده است، بنابراین وقتی فیلمساز می‌خواهد در این مورد فیلم بسازد، باید وسواس بیشتری به خرج دهد.

این منتقد سینما یادآور شد: انگار گروه از ابتدا نسبت به سوژه خیلی شناختی نداشته، اما بتدریج به سوژه نزدیک تر شده و فیلمساز سعی کرده از لحاظ بصری ما را بنوازد تا اینکه ما را غافلگیر کند. ضمن اینکه هرچه فیلم به جلو می‌رود، از میانه فیلم دوپاره گی نمایان می‌شود.

وی اضافه کرد: فیلمساز می‌توانست از ابتدای فیلم مردم را به خاطر اینکه برای رفع نیازهای خود پلنگ و گرگ را می‌کشند، نشان دهد. چرا که بسیاری از تصاویر را هم مخاطب می‌شناسد، هر چند بحث مردم شناسی هم در فیلم وجود داشته باشد، اما با تمام این بحث‌ها کار خیلی عمیق نیست و در حد یک کار تلویزیونی است.