مجموعه ˝پیشخوانی در تعزیه˝ رونمایی شد
صالحپور: حقیقت موسیقی ایرانی مبتنی بر معرفتشناسی است
مجموعه صوتی ˝پیشخوانی در تعزیه˝ صبح امروز (دوشنبه) در تالار اندیشه 2 حوزه هنری رونمایی شد.
به گزارش خبرنگار موسیقی برنا، اردشیر صالحپور پژوهشگر عرصه نمایش و گردآورنده این مجموعه، با اشاره به پیوند انفکاکناپذیر تعزیه و موسیقی اظهار کرد: مذهب آنطور که گفته میشود با موسیقی مخالف نیست. شواهد نشان میدهد که این دو همواره در کنار هم حضور داشتند و مذهب خدمات شایانی به مذهب کرده است.
وی ادامه داد: ابوالحسن صبا بر این اعتقاد بود که تعزیه سبب حفظ موسیقی بوده است. یا روحالله خالقی گفته است زمانی بیم نابودی نغمههای ایرانی میرفت اما در پناه تعزیه، امنیت یافت.
صالحپور با بیان اینکه نسبت ارزشمندی میان موسیقی و تعزیه وجود دارد، گفت: موسیقی هنر ارزشمندی است. مولانا با توجه به تسلطاش بر ادبیات و عرفان، موسیقی را لحنی بهشتی عنوان کرده بود. بنابراین میتوان گفت که حقیقت موسیقی ایرانی بر معرفتشناسی ایرانی مبتنی است. ایرانیان هیچگاه بتپرست و مشرک نبودهاند و پیش از اسلام، همواره جایگاه ویژهای برای آنان دارد. بعد از اسلام رسالههای متعددی توسط بزرگان علمی کشورمان نوشته شده است.
وی درباره مجموعه "پیشخوانی در تعزیه" ابراز کرد: این اثر حاصل تحقیقات کتابخانهای و میدانی من است که حاصل آن شناسایی 100 پیشخوانی بود که اصالت 50 پیشخوانی تایید شد که از آن میان 33 پیشخوانی در استودیو ضبط و در این مجموعه ارائه شد.
این پژوهشگر عرصه نمایش با بیان اینکه بسیاری از تصنیفهای معروف موسیقی ایران از تعزیه گرفته شدهاند، ادامه داد: بعد از آنکه تعزیه در عهد پهلوی قدغن شد، موسیقی ایرانی نمونههایی از تعزیه را برگرفت و حاصل آن تصنیفهایی چون "از خون جوانان وطن"، "مرغ سحر"، "چهره به چهره"، "زهره" و... شد.
صالحپور در ادامه بیان کرد: در عهد ناصری، صاحبان صدای خوش در سراسر کشور، به تهران دعوت شدند و تحت آموزش معینالبکا قرار گرفتند و از میان آنها تعزیهخوانان زیادی تربیت شدند. همچنین تاج الشعرا بر سرودن شعر تعزیه، همت گماشت و معیرالملک تکیه دولت را بنا کرد. همه اینها سبب شد که تعزیه به دوران اوج خودش برسد. بنابراین حمایتهای دولتی و توجه ویژه به تعزیه، سبب بازیابی هویت آن خواهد شد.
وی با ارائه توضیحاتی درباره پیشخوانی و ارتباط آن با تئاتر و موسیقی ایران، ادامه داد: تعزیهخوانها همواره بر موسیقی ایرانی تسلط داشتند و به نوعی نگاهدارنده آن در طول زمان بودهاند اما امروز نوحهخوانهای ما موسیقی ایرانی نمیدانند برهمین اساس موسیقی مذهبی ما رو به سقوط است. نمونههای بسیاری، نشانگر غنی بودن موسیقی تعزیه است و میتوان گفت که موسیقی ایرانی مرهون حضور تعزیه است.
محمدحسین ناصربخت پژوهشگر و استاد دانشگاه نیز در این نشست گفت: تعزیه؛ نمایشی آیینی و موسیقایی است و موسیقی یکی از ارکان اصلی آن است. بسیاری از بزرگان گفتهاند که موسیقی در زمانهایی که با تنگنا مواجه بوده، تعزیه به حفظ و گسترش آن کمک کرده است. همچنین بر گنجینه موسیقی آوازی ما نیز افزوده است.
وی با اشاره به ثبت جهانی تعزیه در یونسکو، ابراز کرد: تعزیه روزگار نزول خود را در پیش دارد. اگر برای آسیبهای آن چارهای نیندیشیم، به زودی در ردیف میراثهای در خطر جهان باید مطرحاش کنیم.
این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: موسیقی ایرانی پیش از تعزیه حضور داشته اما تعزیه به ثبت و ضبط آن در طول دوران تاریخ کمک کرده است.
رضا مهدوی مدیرکل مرکز موسیقی حوزه هنری نیز در ابتدای این نشست توضیحاتی درباره این مجموعه ارائه کرد.
مجموعه صوتی "پیشخوانی در تعزیه" در چهار لوح فشرده و به همت اردشیر صالحپور، توسط مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شده است.