هدف عربستان از ایجاد بحران نفتی در بلند مدت نه ایران و روسیه بلکه آمریکاست

محمود جام ساز کارشناس مسائل اقتصادی در گفت وگو با خبرنگار برنا در خصوص نزول قیمت نفت در ماههای اخیر و ریشه های آن اظهار داشت:

کاهش قیمت نفت منبعث از عوامل سیاسی و اقتصاد جهانی است و سطح قیمت خارج از مرزهای کشورها تعیین می شود، فلذا ایران باید با توجه به وابستگی شدید بودجه به نفت، وضعیت منابع بودجه را با کاهش سریع و یا سقوط مازاد قیمت نفت منطبق کند. عواملی که در کاهش قیمت موثر بوده را می توان در افزایش بهای دلار نسبت به سایر ارز های خارجی و هم چنین کاهش سطح تقاضای جهانی نفت به سبب کاهش رشد اقتصادی کشورهای نوظهور، بحران اروپا، رکود ژاپن و همین طور افزایش 1 میلیون و 800 هزار بشکه مازاد تولید نفت بر تقاضای جهانی دانست.

وی در ادامه افزود: از سوی دیگر مسایل سیاسی ظهور یافته نظیر بحران اوکراین و جدا شدن شبه جزیره کریمه که باعث سردی روابط اروپا و روسیه از یک سو و آمریکا و روسیه از سوی دیگر شد، اسباب شروع جنگ اقتصادی را فراهم نموده است ،زیرا با کاهش قیمت نفت، روسیه که بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است و اقتصاد آن حدود 90درصد وابسته به نفت است از این کاهش قیمت بسیار زیان خواهد دید .

جام ساز درباره چگونگی ادامه این نزول قیمت گفت: در حال حاضر روند رو به سقوط قیمت نفت به طور حتم تا کف قیمت ادامه خواهد داشت اما هنوز مشخص نیست که این کف قیمت چقدر است و مشخص نبودن آن به طور مسلم کشورهای بزرگ صادرکننده نفت ،همچون عربستان و روسیه را در یک سردرگمی قرار خواهد داد. اما کشور عربستان به دلیل برخورداری از منابع عظیم ذخیره ارزی قادر است که نوسانات قیمت ارز بر اقتصاد خود را به خوبی مدیریت کند، ولی این زیان برای روسیه غیرقابل جبران خواهد بود ،زیرا ذخایر ارزی روسیه در سال جاری به شدت رو به تحلیل خواهد رفت و معلوم نیست در سال 2016 سقوط قیمت نفت در کجا متوقف شود و یا حتی چقدر افزایش یابد. دکتر محمود جام ساز با اشاره به جنگ اقتصادی بین روسیه و امریکا بیان کرد: همزمان جنگ اقتصادی دیگری بین ایران و عربستان شروع شده است و با توجه به اقتصاد دولتی ایران هرچه بنیه و توان مالی ایران ضعیف شود و معضلات اقتصادی و معیشتی افزایش یابد، ایران که رقیبی قدرتمند به لحاظ سیاسی ونظامی در منطقه برای عربستان است به زعم این کشور تضعیف خواهد شد.

وی در خصوص راهکار برای برون رفت از این بحران عنوان کرد: در حال حاضر که کشور با کمبود منابع مالی ناشی از کاهش شدید قیمت نفت روبروست، شایسته است که قیمت نفت را در بدترین حالت ممکن پیش بینی کرد، زیرا تنها در این صورت است که هزینه های پیش بینی شده را می توان تعدیل نمود. در حال حاضر شرایطی برای دولت فراهم شده که می تواند مقتدرانه بسیاری از هزینه های غیرضروری را از بودجه حذف نماید.

وی در ادامه با اشاره به سخنان اخیر وزیر امور اقتصاد و دارایی، آقای طیب نیا ،مبنی بر توانایی اداره کشور بر اساس نفت 25 دلاری خاطر نشان کرد: مهمترین منابع طرف درآمد بودجه درآمدهای نفتی، مالیاتی، گمرکی ،درآمدهای حاصل از فروش خدمات دولتی و درآمدهای یارانه ای و تا حدودی منابع حاصل از گردشگری و صادرات غیرنفتی است که اگر این منابع را آنچنان که در بودجه پیش بینی شده ، جمع کنیم تنها کفایت پرداخت حقوق کارکنان دولت را که به گفته برخی از مسوولین حدود 80هزار میلیارد تومان، حقوق بازنشستگان که حدود 20 تا 25هزار میلیارد تومان برآورد می شود و همچنین پرداخت یارانه نقدی که حدودا 42هزار میلیارد تومان است، خواهد داد.

جام ساز در زمینه واردات نیز با اشاره به کسری مستمر تراز تجاری بدون نفت بیان کرد:
با شرایط فعلی احتمال می رود، بسیاری از اقلام وارداتی از این پس نیز امکان ورود به کشور نداشته باشند و واردات به کالاهای واسطه ای و مواد اولیه کارخانجات و همچنین ورود برخی از اقلام کالاهای اساسی اختصاص بیابد. لذا دولت در سال آینده علاوه بر شرایط رکود تورمی که هنوز در کشور حاکم است با چالش های بسیار شدیدی ناشی از کمبودهای مالی نیز روبرو خواهد بود. معمولا این چالش ها و بحران ها که از بخش واقعی اقتصاد شروع می شود، زمانی که به بخش مالی منتقل می گردد بسیار شدت می گیرد و ارتباط بین بخش واقعی اقتصاد و بخش مالی را به شدت تضعیف می کند که آثار زیان بار آن بر بدنه اقتصاد کشور جبران ناپذیر است.

این کارشناس اقتصادی در خصوص اهداف عربستان تاکید کرد: یکی از اهداف این کشور تضعیف اقتصاد ایران به عنوان بزرگترین رقیب در منطقه است، اما از سوی دیگر اینکه آمریکا به مدد تکنولوژی پیشرفته و سرمایه گذاری های عظیم، از لایه های شنی، شیل اویل را استخراج می کند و تولید روزانه خود را به حدود 7.5 میلیون بشکه در روز افزایش داده مسلما رقیب سرسختی در مقابل عربستان سعودی خواهد بود اما از آنجایی که نفت شیل برای آمریکا گران تمام می شود ولی این هزینه برای استخراج نفت در عربستان بسیار ارزان و حدود هفت یا هشت دلار برآورد می شود عربستان در سودای آن است که با کاهش شدید قیمت، شیل اویل آمریکا را از بازار خارج کند اما اخیرا کارشناسان انرژی و نفتی اتفاق نظر دارند که آمریکا به هر وسیله ای و با وام گرفتن از پیشرفت فناوری های فوق پیشرفته بتواند، شیل اویل را حتی با قیمت های پایین تر از 35 دلار هم استخراج کند.

این اقتصاددان در ادامه با بیان این که این کشور راهی بس پیچیده و پر هزینه را پیش رو داردگفت :عربستان به همین دلیل هم در نشست اخیر اوپک به شدت با پایین آوردن تولید مخالفت کرد زیرا هم مایل است سهم خود را در بازار نفت با قیمت های پایین و حتی با تخفیف حفظ کند و هم سهم بیشتری از بازارهای جهانی نفت را در اختیار بگیرد.

جام ساز در باره ادامه این روند بیان کرد: هیچ بحران اقتصادی به مدت زمان طولانی ادامه پیدا نخواهد کرد و این جنگ اقتصادی در جایی متوقف خواهد شد و قیمت ها روند صعودی به خود خواهد گرفت اما این اتفاق مستلزم شرایط پیش بینی نشده سیاسی و اقتصادی در سطح جهان است و فعلا سیاست مداران داخلی قادر به پیش بینی آن نیستند .

وی در پایان با بیان این که این بحران باید جدی گرفته شود گفت:دولت باید نگاه خود را به تامین درامد ها از دیگر منابع معطوف کند ولی این موضوع نباید اسباب تضعیف طبقات پایین و فرودست جامعه را فراهم کند.یکی از این منابع دریافت مالیات است که در حال حاضر به گفته یکی از مقامات حدود 50 تا 60هزار میلیارد تومان مالیات پرداخت نمی شود و لازم است دولت با اقتدار از نهادهای پرقدرت اقتصادی- سیاسی که اخیرا هم معافیت های مالیاتی آن ها لغو گردیده، مالیات حقه خود را دریافت کند. مالیات اگر در جای خود هزینه شود از یکی از مهم ترین عوامل توزیع درآمد در جامعه خواهد بود.