بیانیه اولین کنفرانس بین‌المللی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری مشهد

به گزارش خبرگزاری برنا از مشهد، هشتمین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین‌المللی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری به صورت رسمی به کار خود پایان داد که بیانیه پایانی این کنفرانس به قرار زیر است.

و این بار، گرد هم آمده‌ایم تا با هم اندیشی گوشه‌ای از توانایی سرشار خرد جمعی را به نمایش بگذاریم، چرا که نیروی راهگشای خرد، آن هم خرد جمعی از فرهیختگان، اندیشمندان و پژوهشگران بر کسی پوشیده نیست.

آری جهان امروز از یک‌سو با پدیده جهانی شدن روبروست که زمینه رقابت و همکاری شهرها و نیز افزایش آگاهی شهروندان از حقوق شهروندی را در پی داشته است و از دیگر سو، جهانی است که با رشد سریع شهرنشینی بویژه در کشورهای در حال توسعه، فقر شهری، حاشیه‌نشینی، پیامدهای ناگوار زیست محیطی و.... دست و پنجه نرم می‌کند، بنابراین برنامه‌ریزی و مدیریت خردمندانه‌ای که بتواند از فرصت‌های جهانی بهره ببرد و نیز فضای زیستن شایسته‌ای را برای شهروندان فراهم سازد اهمیتی دو چندان یافته است. در همین راستا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تحقق هر چه بیشتر حقوق شهروندی و مشارکت شهروندان به عنوان پیش فرض ضروری برای پیشرفت جوامع در سده بیست و یکم: امروزه دیگر ساختارهای سنتی قدرت مانند دولت‌ها، شرکت‌های بزرگ و خصوصی و .... نمی‌توانند بدون مشارکت فعال شهروندان از عهده حل مسائل شهری برآیند چرا که یکی از راه‌های رسیدن به شهر مطلوب و پایدار مشارکت شهروندان و افزایش آگاهی آنان از حقوق شهروندی خویش است.

2. تعمیق هر چه بیشتر حکمروایی خوب شهری به عنوان سنگ بنای توسعه‌ای پایدار: حکمروایی خوب شهری با معیارهایی مانند مشارکت شهروندان، کارایی، پاسخ ده بودن، مسئولیت و پاسخگویی، شفافیت، قانونمندی، جهت‌گیری توافقی، بینش راهبردی، تمرکززدایی و کنترل فساد، فرآیند مستمری است که می‌تواند منافع متضاد افراد و نهادهای خصوصی و عمومی را با یکدیگر همراه و همسو سازد در همین راستا افزایش اختیارات شورای شهر به عنوان نهاد بر خواسته از شهروندان که می‌تواند حکومت محلی و دستیابی به مدیریت یکپارچه شهری را به دنبال داشته باشد و نیز رویکرد محله محور برای مشارکت شهروندان از ضروریات است.

3. توجه هر چه بیشتر به صنعت گردشگری در برنامه‌ریزی‌های و سیاست‌ها؛ صنعت گردشگری با انواع گوناگون آن از جمله گردشگری زیارت، سلامت، توریسم درمانی و... به عنوان یکی از نیروهای محرکه در اقتصاد جهانی، در ایران نیز می‌تواند برای رهایی از اقتصاد تک‌محصولی، ایجاد اشتغال، ارزآوری و ... در نظر گرفته شود. کلان‌شهر مشهد سالانه با برنامه‌ریزی هر چه بهتر در زیرساخت‌های صنعت گردشگری از جمله اطلاع‌رسانی، امینت، حمل و نقل و... که همگی این موارد در راستای اقتصاد مقاومتی، ارزیابی گردیده و می‌توان گفت که گردشگری این قابلیت و ظرفیت را دارد که در شهری همچون مشهد مقدس، بنمایه و اساس تولید و اشتغال باشد.

4. مدنظر قرار گرفتن امنیت فضای شهری به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازها: امروزه امنیت بعلاوه ابعاد عینی و فیزیکی، ابعاد ذهنی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نیز به خود گرفته است لذا تدابیر لازم در قالب ملاحظات دفاعی- امنیتی جهت حفاظت از تجهیزات و تأسیسات و زیرساخت‌های شهری از ضروریات است چرا که امروزه تروریسم از جمله تروریسم سایبری که یکی از روزآمدترین مصادیق آن است، می‌تواند زیرساخت‌های حیاتی و شهری را مورد آسیب قرار دهد.

5. لزوم برنامه‌ریزی در راستای مدیریت بهینه پیش و پس از بحران: امروزه شهرها به عنوان گسترده‌ترین سکونتگاه بشری در معرض بحران‌های مختلف طبیعی و انسانی قرار دارد؛ بنابراین مدیریت پیش از بحران (پیش‌بینی، پیشگیری و آمادگی) و پس از بحران (بازیابی، بازسازی و یادگیری)، همواره از ضروریات است از جمله یکپارچگی در برنامه‌ریزی و سیستم مدیریت بحران تاب آوری، مقاوم‌سازی تأسیسات و زیرساخت‌های شهری، برنامه‌ریزی بخردانه تراکم‌ها، بافت و فرم شهری، شبکه‌های ارتباطی شهری، فضاهای زیرسطحی چندگانه به عنوان مکانی مناسب برای اسکان.

6. لزوم بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری از جمله از طریق: توانمندسازی و مشارکت دهی اجتماعی و ایجاد توافق‌های دوسویه میان ساکنان، بهره‌برداران، سرمایه‌گذاران و شهرداری‌ها.

7. لزوم دستیابی به مدیریت یکپارچه شهری و نیز دستیابی مدیریت شهری به منابع درآمدی پایدار.

8. در دستور کار قرار دادن ملاحظات زیست محیطی: با توجه به سند دستور کار جدید شهری، (UN Habitat 2016) که ناپایداری در عوامل محیطی و نیز خطرات اجتماعی (بی اثر شدن تلاش‌ها برای ریشه‌کنی فقر) را تهدید بی‌سابقه‌ای خوانده است برنامه‌ریزی بخردانه در راستای توسعه پایدار شهری، استفاده بهینه از منابع طبیعی، توجه به اخلاق زیست محیطی، ایجاد محله‌های پایدار، به‌کارگیری الگوی شهر دانش، فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، حمل و نقل عمومی و پایدار، مدیریت یکپارچه زیست محیطی و الگوی شهر فشرده، توجه به هوشمند کردن شهرها و مدیریت الگوریتمی می‌تواند راهگشا باشد.

9. پدیده حاشیه‌نشینی و ضرورت ساماندهی آن: حاشیه کلان‌شهرها نقطه آمیزش ناخلف دو متن فضایی (شهر و روستا) است که به شکل منظومه‌هایی از فقر و نابرابری فضایی عینیت می‌یابد بنابراین ساماندهی مناطق حاشیه‌نشین از جمله حاشیه کلان‌شهر مشهد با بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر، امری ضروری است.

10. یاری جستن از ارزش‌ها، معماری‌ها و پشتوانه‌های تاریخی، فرهنگی و دینی، برای معنا دهی و هویت بخشی به فضای شهری: نگرش نوین و ارزش‌ها و پشتوانه‌های تاریخی، فرهنگی و هویتی می‌تواند در هویت و نیز تقویت برندیگ ماندگار شهری نقش ایفا نماید که در همین راستا می‌توان به هویت زیارتی کلان‌شهر مشهد اشاره کرد.

11. تدوین و اجرای برنامه‌های شهری در راستای عدالت اجتماعی- فضایی از جمله توزیع عادلانه فرصت‌ها، امکانات و خدمات به منظور رسیدن به جامعه‌ای متوازن، توجه به سلامت بانوان، تلاش در راستای کاهش خشونت علیه زنان، توجه به نیازهای کودکان در راستای شهر دوستدار کودک و نیز توجه به جذابیت شهری و رضایتمندی همه شهروندان از فضای شهری.

12. تلاش در راستای ایجاد شبکه‌های شهری منطقه‌ای و پیوستن به شبکه‌های جهانی شهری با توجه به پتانسیل و مزیت‌ها.

و در فرجام به امید جهانی سرشار از شهروندانی آگاه و شهرهایی پایدار.