چین و چروک پیری بر چهره شهر

به گزارش خبرگزاری برنا- استان اصفهان، این روزها حال اصفهان خوب نیست؛ این شهر به فراخور احوال ساکنانش دوران رکود سنی را طی می‌کند و از پنجره طلایی جوانی بازمانده است.

نصف جهانی که تا چند سال قبل مملو از جمعیت جوان بود اکنون با بحران میانسالی دست و پنجه نرم می‌کند و هشدارهای جمعیتی کارشناسان و مسئولان بارها به گوش مردم رسیده است.

وضعیت اقتصادی و معیشتی؛ اجتماعی و فرهنگی نیز به افزایش معضلات این بحران دامن زده و خانواد‌ه‌ها را به سمت عملی کردن شعاری که سال‌ها قبل برای کنترل جمعیت روی جعبه شیرینی و خوراکی‌ها و بر تمام در و دیوارهای شهر می‌دیدیم، سوق می‌دهد؛ "فرزند کمتر، زندگی بهتر".

اما این روزها باید به جای فرزند کمتر، به فکر بهبود اوضاع شهر باشیم و برای آینده‌ای بهتر سیاست‌های فرزند آوری را در بین خانواده‌ها رواج دهیم، چه بسا که اگر با همین سرعت سیر پیوست جوانی به میانسالی را طی کنیم تا چند سال دیگر چهره شهر پر از چین و چروک شهروندان عصا به دست می‌شود و باید گفت "جوانی کجایی که یادت بخیر؟"

به ازای هر پدر و مادر 2 فرزند باید به دنیا بیاید

حسین غفرانی در گفت‌وگو با خبرنگار برنا در اصفهان پیرامون کاهش جمعیت جوانان استان اظهار کرد: اکنون جمعیت ما به سمت پیری در حرکت است و 7 درصد جمعیت ما سالمند است و اگر به عدد 10 به بالا یا 12 برسد، خطر احساس می‌شود.

وی با بیان اینکه اکنون درون پنجره طلایی جمعیت هستیم، گفت: این پنجره از سال 85 شروع شده و 40 سال عمر این پنجره است و اگر به همین منوال باشد پس از 40 سال یا حتی قدری زودتر این پنجره بسته شود و ما از این موقعیت خارج شویم.

مدیرکل ثبت احوال استان اصفهان افزود: اولین راهکار مقابله با این پدیده فرهنگی است که مقوله فرزند کمتر را از ذهن مردم خارج کنیم و به سمتی ببریم که متوجه باشند ما به تعداد فرزند بالای 2 نیازمندیم یعنی به ازای هر پدر و مادر 2 فرزند باید به دنیا بیاید.

غفرانی پیرامون عوامل موثر در کاهش فرزندآوری خانواده‌ها تصریح کرد: عوامل مختلفی در این زمینه دخیل هستند و یک قسمت آن معیشت اقتصادی است که البته برخی آمارها در جامعه خلاف آن را ثابت می‌کند.

وی افزود: بسیاری از خانواده‌های ما پر جمعیت هستند و سطح سواد بالایی دارند. باید کار فرهنگی کرد و این کار امری انکار ناپذیر است؛ باید به مردم فهماند فرزند کمتر هم برای ما آسیب‌هایی به مراه دارد و هم برای جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم و هم برای آینده جمعیت خطر آفرین است.

لزوم اعمال سیاست‌های حمایتی دولت از فرزند آوری بیشتر

مدیرکل ثبت احوال استان اصفهان با بیان اینکه یکی از مولفه‌های قدرت در جوامع جمعیت است، گفت: در هرحالت باید کار فرهنگی کرد و باید از خانواده‌هایی که فرزند بیشتری دارند حمایت شود، از لحاظ تامین اجتماعی دولت هرکاری می‌تواند انجام دهد را در پیش گیرد.

غفرانی بیان کرد: سیاست‌های عمومی دولت باید به سمتی رود که در دهک‌ها، یارانه‌ها، معافیت‌ها و همه چیز حمایت‌های خود را اعمال و اعلام کند؛ همانطور که در دهه 70 با سیاست‌های محدودیت‌سازی دولت موفق به کاهش جمعیت شد در اینجا هم می‌تواند افزایش دهد.

وی افزود: اکنون جمعیت 15 تا 70 سال ما در استان کمی بیشتر از 70 درصد است و آنچه که به عنوان چالش برای ما مطرح می‌شود نرخ جمعیت در دهه 1420 است که اگر با این نرخ به جلو برویم قطعاً با مشکل مواجه خواهیم شد.

مدیرکل ثبت احوال استان اصفهان خاطرنشان کرد: بخش بزرگی از این جمعیت را افراد میانسال تشکیل داده‌ و به جز کودکان، بخش دیگر نوجوانان و سالمندان هستند که نزدیک به 48 درصد جمعیت ما را به خود اختصاص داده‌اند و عدد بالایی است.

افراد متدین هم مثل گذشته فرزند زیادی ندارند

یک جامعه شناس درباره الگوبرداری مردم از سبک زندگی غربی و تاثیر آن در فرزند آوری کمتر گفت: می‌توان گفت شرایط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، شغلی، رفاه و غیره در جامعه در کنار حوزه ارزشی و فکری مردم، بخشی زیادی از جامعه را به این نتیجه رسانده که در باروری و جمعیت چندان به زیاد بودن فرزندان اهمیت ندهند.

سید محمد صادق سجادزاده افزود: منتهی این امر الزاماً به معنی غربی شدن نیست که فرزند کمتری بیاوریم چون شرایط واقعی ما جدای از وضعیت اقتصادی و اخلاقی نیست حتی افراد متدین هم مانند گذشته فرزند زیادی ندارند.

وی بیان کرد: رهبری هم در این زمینه سخنرانی داشته‌اند و مردم به آن واقف هستند اما معتقدند درنهایت 2 فرزند کافی است یا اگر شرایط ایده‌آل باشد 3 فرزند داشته باشند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: به نظر می‌رسد شرایط عینی و واقعی زیست اجتماعی و اقتصادی مقداری در این حوزه خود را به حوزه جمعیت ما تحمیل می‌کند و شاید در حوزه جمعیت اثرگذار بوده باشد و هست.

نگرانی از استانداردهای بچه‌داری مانع فرزندآوری است

سجادزاده با بیان اینکه علاوه بر اقتصاد و اجتماع و سبک زندگی، وضعیتی که مردم در مواجهه با کودک دارند هم بی‌تاثیر نیست، گفت: مفهومی که امروز از کودکی داریم با مفهوم سال‌های گذشته فرق کرده و به جرأت می‌توان گفت امروزه برای این مفهوم احترام بیشتری قائل هستیم و به همین میزان هم وسواس و حساسیت بیشتری به خرج می‌دهیم.

وی افزود: برای مثال در گذشته که تعداد فرزندان بیشتر بود چندان وسواسی برای ابعاد رشد فرد وجود نداشت البته این به معنای بد یا خوب بودن نیست بلکه یک ویژگی است درحالیکه امروزه وضعیت چنین نیست.

این جامعه شناس تصریح کرد: امروز خانواده‌ها تصمیم بر بچه‌دار شدن می‌گیرند یکی از نکاتی که جدی به آن فکر می‌کنند نحوه تربیت فرزند و رفاه کودک است و ما بعضا در جلسات مختلف از مردم می‌شنویم که بچه‌داری سخت است.

سجادزاده ادامه داد: هرچند این امر در ظاهر غلط و در باطن خطاست اما گویای این نکته است که اگر قرار باشد خانواده‌ها فرزندی داشته باشند باید استاندارد بچه‌داری و کیفیت فرزند آوری را مدنظر داشته باشند که این نگرش نیز بی‌تاثیر نیست.

ارزش مادری در جامعه ما درحال افول است

وی با بیان اینکه فردیت گرایی در جامعه ما درحال وقوع است و نباید از آن غافل باشیم، گفت: ما مانند بسیاری از جوامع دیگر دنیا آرام آرام درگیر متاپروسه بزرگی به نام فردیت و اهمیت و اصالت فردیت می‌شویم.

این کارشناس آسیب‌های اجتماعی افزود: دیگر به آن معنا مفهوم جمع گرایی یا خانواده‌ گرایی نداریم و اصل با فرد و زندگی شخصی و آرامش من است و اگر قرار است خانواده‌ای باشد تا حدی که به حوزه استحفاظی و برنامه و حریم شخصی من خللی وارد نشود.

سجادزاده تاکید کرد: ارزش مادری در جامعه ما آرام آرام درحال افول است و ارزش مادری و ارزش ایثار و گذشت یک پدر برای سختی زندگی و گذران امور بچه‌ها کاهش پیدا کرده و کمرنگ شده و حتی کار به جایی کشیده شده که می‌گوییم روی پذیرش نقش مادری کار شود.

ویافزود: هرچه جامعه به سمت فردگرایی سوق پیدا کند کاهش جمعیت را به دنبال خواهد داشت و این امر را در کشورهایی که مراتب مدرنیته و فردگرایی را جلوتر پیش رفتند، می‌بینیم که به شدت دست به گریبان این نکته هستند و تمام تلاششان این است که افراد را به سمت اصالت خانواده و جمع بازگردانند.

این جامعه شناس ادامه داد: در برخی کشورهای اروپایی و به ویژه آمریکا تلاش می‌کنند مجدد خانواده را احیا کنند که قاعدتاً یکی از اضلاع مهم خانواده فرزند است.

اطمینان از آینده عامل رشد جمعیت

سجادزاده تصریح کرد: هرچه آینده برای جامعه پیش‌بینی پذیرتر و در تمام ابعاد قابل حدس باشد و امید به آینده دقیق‌تری وجود داشته باشد، برای آینده خود و فرزندانش احساس اطمینان بیشتری می‌کند.

وی افزود: ما امروز در ایران شرایطی را تجربه می‌کنیم که در بسیاری از کشورها سعی شده به حدی از تعادل برسانند و آن قابلیت حدس زدن مردم از آینده خودشان است یعنی بتوانند اطمینانی نسبت به شرایط اقتصادی، اجتماعی و شغلی و همه چیزشان داشته باشند.

این جامعه شناس تاکید کرد: هرچه تزلزل بیشتری در اینجا وجود داشته باشد و مردم به لحاظ امنیت روانی ناایمن‌تر باشند، تمایلشان به فرزند آوری بیشتر کمتر می‌شود چون همبستگی منفی بین این 2 مورد وجود دارد.

سجادزاده با اشاره به سال‌های جنگ که ما دوران بی‌ثباتی داشتیم اما فرزند آوری بیشتری وجود داشت، گفت: دلایل اینکه در آن سال‌ها فرزندآوری بیشتر شد با امروز قابل جمع نیست، جامعه امروز جامعه سال‌های دهه 60 نیست و سبک فرزند پروری و زندگی مردم تغییر کرده است.

 ی/ 1