گواهی انحصار وراثت را از کجا بگیریم

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، اداره ثبت احوال بعد از فوت فرد، این موضوع را ثبت کرده، شناسنامه او را باطل و گواهی فوت برای متوفی را صادر می‌کند. بعد از اجرای تمامی برنامه‌های مربوط به کفن و دفن و ... و زمانی که بازماندگان از لحاظ روحی کمی آرام‌تر شده باشند، باید به شعب حل اختلاف مراجعه و گواهی انحصار وراثت را دریافت کرد.

برای گرفتن گواهی فوت این نکات را بدانید:

بهتر است که حداکثر تا 10 روز بعد از فوت متوفی، برای اخذ گواهی فوت اقدام شود.

گواهی فوت برای متوفی، حکم شناسنامه دارد.

اگر در خارج از کشور درخواست گواهی فوت را پیگیری می‌کنید، تعداد مورد نیاز از این گواهی را از نمایندگی جمهوری اسلامی ایران درخواست کنید. چرا که این گواهی برای هر مرحله از کارهای حقوقی نیاز است.

برای دریافت گواهی فوت، شناسنامه، کارت ملی متوفی و گواهی پزشک یا بیمارستان مبنی بر فوت شخص لازم است.

هزینه صدور گواهی فوت را در سایت ثبت احوال می‌توانید ببینید که به غیر از این هزینه لازم است هزینه‌ای هم بابت ارسال مرسوله پستی پرداخت شود.

ورثه کیست؟

پاسخ به این سوال برای هر مذهبی و ادیانی متفاوت است. اما در ایران، بر اساس مقررات قانون مدنی است.

طبقه اول: همسر متوفی، پدر و مادر، فرزندان و در صورت عدم حیات فرزند، نوه‌ها در این طبقه قرار دارند.

طبقه دوم: پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر و برادر متوفی و در صورت عدم حیاتشان فرزندان آن‌ها در این طبقه قرار دارند.

طبقه سوم: دایی و خاله، عمو و عمه، و در صورت عدم حیاتشان فرزندان این افراد در این طبقه قرار دارند.

برای دریافت گواهی انحصار وراثت چه کارهایی انجام دهیم؟

یکی از فرزندان به نمایندگی بقیه می‌تواند این کار را انجام دهد. بعد از دریافت این گواهی، لازم است تمامی مشخصات وراث مرحوم و نسبت آن‌ها با متوفی را به دقت در فرم انحصار وراثت پر شود.

گواهی فوت، کپی شناسنامه و کارت ملی وراث به گواهی انحصار وراثت را به فرم پیوست کنید. این فرم و مستندات و حضور 2 شاهد که شناخت بر روی وراث داشته باشد در یکی از دفاتر اسناد رسمی لازم است تا این موضوع ثابت و گواهی تایید شود.

یکی از وراث باید به اداره دارایی منطقه مراجعه کرده و فهرست تمامی اموال متوفی را ارائه کند. با ارائه این لیست، گواهی مالیات بر ارث را تحویل می‌گیرد. سپس باید با گواهی فوت، شناسنامه و کارت ملی وراث، استشهادیه شهود، گواهی مالیات بر ارث را باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی به ثبت و امضا برساند و این اسناد را به دادگاه محل سکونت خود برده و تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت را نوشته و به قاضی دادگاه ارائه کند.

قاضی تمامی مدارک را بررسی کرده و دستور چاپ آگهی در یکی از روزنامه‌های کشور را می‌دهد. هزینه چاپ آگهی به عهده وراث است.

معمولا این مرحله حدود 1 ماه زمان لازم دارد تا اگر شخص ادعایی برای حقی از مالی وراث داشت، بتواند اعتراض کند. در صورتی که بعد از 1 ماه هیچ ادعا و اعتراضی به سمت دادگاه در این خصوص وجود نداشت، قاضی گواهی انحصار وراثت را بر اساس سهم الارث وراث و نسبت هر کدام بر اساس اولویت صادر خواهد کرد.

در صورتی که فردی بعد از گذشت 1 ماه، برای اعتراض به دادگاه مراجعه کرده باشد و ادعای سهم الارث داشته باشد، پرونده برای تجدید نظر قاضی صادر خواهد شد.

گواهی انحصار وراثت چیست؟

در این گواهی میزان سهم الارث وراث مشخص می‌شود. این گواهی از جانب دادگاه آخرین محل سکونت متوفی صادر می‌شود.

در صورتی که این گواهی را در دست نداشته باشید، هیچ یک از اموال متوفی بین وراث تقسیم نخواهد شد.

برای درخواست گواهی انحصار وراثت به چه مدارکی نیاز است؟

• گواهی فوت متوفی (این گواهی از بعد از سال 1395 به صورت الکترونیکی توسط سایت اداره ثبت احوال صادر می‌شود.)
• استشهادیه محضری
• شناسنامه متوفی
• عقدنامه یا رونوشت
• شناسنامه فرزندان و تمامی وراث
• وصیت نامه متوفی در صورت وجود

اخذ وکیل برای صدور گواهی انحصار وراثت

گاهی تمامی وراث با هم به اتحاد نمی‌رسند و به دلیل بروز اختلاف‌هایی که مابینشان است، یا حتی برای خانواده‌ای که وراث بیمار دارند، عده‌ای از وراث در خارج کشور هستند و به هر دلیلی توانایی پیگیری مراحل برای اخذ این گواهی را نداشته باشند، وجود یک وکیل برای آن‌ها لازم است. اما اولین نکته‌ای که بابت آن برای خانواده فرد متوفی ممکن است سوال ایجاد شود، این است که هزینه وکیل برای اخذ این گواهی چقدر است؟

هزینه این کار برای وکلا ممکن است متفاوت باشد و معمولا مقداری از این مبلغ در ابتدای این ماجرا درخواست می‌شود و باقی آن را برای قدم آخر تقاضا می‌کنند.

برگه استشهادیه محضری حصر ورثه

برای گرفتن گواهی انحصار وراثت، به برگه استشهادیه نیاز داریم. این برگه گواهی دهنده ورثه متوفی است. لازم است 3 نفر از اشخاصی که متوفی و ورثه او را می‌شناسند به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و گواهی دهند که چه کسانی ورثه متوفی هستند و تاریخ فوت متوفی چه روزی بوده است. فرم مخصوصی به این 3 نفر داده می‌شود که با پر کردن اظهارات مربوطه و امضا، این برگه بعد از بررسی از جانب دفتر اسناد رسمی و تایید اطلاعات صادر می‌شود.

تا قبل از سال 95 برای دریافت برگه استشهادیه، ورثه و شاهدان باید به اداره دارایی مراجعه می‌کردند. اکنون دیگر نیازی به این کار نیست و دفاتر اسناد رسمی این کار را انجام می‌دهند.

حالا برای اخذ برگه استشهادیه محضری حصر ورثه باید با تمامی اسناد و مدارک لازم به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده تا ادامه مراحل دنبال شود. در صورتی که برای این مرحله وکیل داشته باشید، او این مراحل را دنبال می‌کند.

آیا دولت سهمی از انحصار ورثه دارد؟

خیر، سهمی از این بابت به دولت تعلق نگرفته و تنها لازم است هزینه دادرسی در دفتر خدمات الکترونیک پرداخت شود.

این چند نکته را درباره انحصار وراثت به یاد داشته باشید

• فرزندی که قبل از پدر و مادر خود فوت کرده باشد، ارثی به او تعلق نخواهد گرفت. به بیان واضح‌تر ورثه شخصی است که در قید حیات باشد، حتی اگر جنین و در شکم مادری زنده باشد. در صورتی که فرزندی قبل از پدر و مادر خود فوت کرده باشد، او و فرزندان مرحوم حق ادعای ارث ندارند.
• مالیاتی برای وسایل منزل متوفی تعلق نمی‌گیرد.
• انحصار وراثت به معنی تقسیم اموال متوفی نیست و این 2 معنی جداگانه‌ای دارند. برای انحصار وراثت در واقع لیست اموال متوفی مورد بررسی قرار می‌گیرد و میزان سهم هر ورثه از ماترک مشخص می‌شود. حتی لیست اموال در گواهی انحصار وراثت ذکر نمی‌شود.
• هر شخصی می‌تواند بر رای گواهی انحصار ورثه اعتراض کند و برای این موضوع محدودیتی وجود ندارد.
• آگهی فوت فرد را به صورت نامحدود می‌توان در روزنامه‌های کشور منتشر کرد. اما این کار توسط شورای حل اختلاف انجام می‌شود و این نشر آگهی هزینه‌ای برای ورثه نخواهد داشت.
• در صورتی که پدر یا مادر متوفی، فوت کرده باشد، گواهی فوت این شخص را هم برای ارائه مدارک در دست داشته باشید.
• اگر فرد متوفی در خارج از کشور فوت کرده باشد، این مسئله باید از جانب سفارت یا کنسولگری ایران تایید شود. پس از تایید این موضوع در سیستم ثبت احوال کشور هم ثبت شده و بعد از آن می‌توان برای گواهی فوت اقدام کرد.