کاهش قاچاق و افزایش صادرات در دولت یازدهم

علی بعیدی، معاون برنامه‌ریزی و امور بین الملل گمرک ایران در گفت و گو با پایگاه اطلاع رسانی دولت با بیان اینکه سامانه جامع گمرکی تحولی مهم در تجارت کشور بوده است گفت: اجرای این سامانه بزرگ‌ترین دستاورد در الکترونیکی شدن دولت بوده است و آمارها نیز مؤید این مساله است. به گفته او در دولت تدبیر و امید با تاکید بر حمایت از تولید داخل از طریق کنترل واردات برای اولین بار شاهد تراز تجاری مثبت در کشور بودیم و هم اکنون این روند همچنان ادامه دارد.  وی با بیان اینکه طرح جامع گمرکی طرحی است که تمامی قوا به آن الزام دارند گفت: خوشبختانه حمایت‌های خوبی از جانب مجلس در این خصوص شاهد بوده‌ایم.

افزایش شفافیت در تجارت کشور

معاون برنامه‌ریزی گمرک ایران با بیان اینکه با الکترونیکی شدن صدور پروانه‌ها امکان جعل اسناد وجود ندارد گفت:  پیش از این پروانه‌های گمرکی به صورت کاغذی صادر می‌شد و احتمال جعل در آن زیاد بود. با الکترونیکی شدن صدور پروانه‌ها و اختصاص کد رهگیری بدون ورود عامل انسانی کالای قاچاق از غیر قاچاق شناسایی می‌شود.

از سویی دیگر ایجاد پنجره واحد تجارت فرامرزی یکی از دیگر موضوعاتی بود که بعیدی از آن به عنوان عاملی مهم برای افزایش شفافیت در گمرک نام برد. وی با بیان اینکه با ایجاد پنجره واحد تجارت فرامرزی صدور مجوز به صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد گفت: در حال حاضر ۲۲ سازمان که متولی صدور ترخیص کالا هستند مجوزها را الکترونیکی صادر می‌کنند.

بعیدی در ادامه به انتشار آمار ارزش کالاهای وارداتی در سایت گمرک اشاره کرد و با بیان اینکه پیش از این امکان دسترسی به این اطلاعات وجود نداشت گفت:  در حال حاضر در چارچوب دسترسی به اطلاعات و شفاف‌سازی، این اطلاعات به صورت الکترونیکی در اختیار عموم مردم قرار می‌دهند و این مساله موجب می‌شود که دیگر رانتی به وجود نیاید.

پیاده‌سازی حسابرسی پس از ترخیص کالا نیز از دیگر مواردی است که این مقام مسئول در گمرک به آن اشاره کرد. به گفته او در حال حاضر در همه کشورهای پیشرفته به دلیل شفافیت در سیستم اطلاعاتی به شخص اجازه داده می‌شود که کالا را برده و سپس حقوق و عوارض گمرکی آن را پرداخت کند؛ موضوعی که به گفته وی پیش از این در ایران امکان پذیر نبوده است.  وی با بیان اینکه گمرک بانک اطلاعاتی درست کرده است و با استفاده از آن می‌توان بعد از ترخیص کالا نیز حسابرسی کرد گفت: در این شرایط اگر وارد کننده تخلفی داشته باشد از طریق اطلاعات گمرک قابل پیگیری است.

از سویی دیگر پیاده سازی طرح کارشناسی مجازی نیز از دیگر طرح‌هایی است که بعیدی به آن اشاره می‌کند. به گفته وی با استفاده از این سامانه به عنوان مثال تاجر یا دارنده کالا در بندرعباس می‌تواند به صورت مجازی پرونده‌اش را به گمرک بازرگان ارسال و در آنجا این پرونده بررسی می‌شود. در واقع در این روش ارتباط چهره به چهره با ارباب رجوع از بین رفته و قاعدتا این مساله در بحث سلامت اداری نیز تاثیرگذار است.

الکترونیکی شدن ارتباط گمرک با بانک مرکزی

به گفته این مقام مسئول در گمرک در حال حاضر با اجرایی شدن طرح جامع سامانه گمرکی، ارتباط گمرک با بانک مرکزی به صورت الکترونیکی شده و شاهد افزایش شفافیت در این خصوص شده‌ایم. وی با بیان اینکه پیش از این وقتی فردی می‌خواست کالایی را با ارز مبادله‌ای وارد کند این درخواست به صورت کاغذی صادر می‌شد، اما در حال حاضر این روند بدون واسطه و بدون حضور عامل انسانی به صورت الکترونیکی صادر می‌شود گفت: بر این اساس گمرک به بانک مرکزی اعلام  می‌کند که منابع ارزی که از این بانک گرفته شده صرف واردات چه محصولاتی و با چه میزان حجم و ارزش شده است.

وی در ادامه به افزایش درآمد گمرک اشاره کرد و گفت: با برقراری این ارتباط پرداخت‌ها نیز الکترونیکی شده است. پیش از این فیش‌های بانکی به علت کاغذی بودن اسناد جعل می‌شد و به همین علت شاهد بودیم که میزان قابل توجهی از حقوق گمرکی پرداخت نمی‌شد و با این روش پول در لحظه به حساب بانک می‌رود.

برقراری ارتباط بین گمرک و بندر

یکی دیگر از دستاوردهای اجرای سامانه جامع گمرکی برقراری ارتباط بین گمرک و بندر بوده است. به گفته معاون برنامه‌ریزی گمرک ایران پیش از این امکان اینکه بدانیم کالا چه وضعیتی در بندر دارد را نداشتیم و در حال حاضر با برقراری ارتباط با بنادر کشور این مشکل حل شده است.

وی در ادامه به تشکیل بزرگ‌ترین بانک اطلاعاتی تجارت خارجی اشاره کرد و گفت:  این بانک اطلاعاتی، همه اطلاعات ورود و خروج و ترانزیت کالا به ترتیب وزن و ارزش را  تجمیع می‌کند و در اختیار فعالان اقتصادی قرار می‌دهد. پیش از این امکان آمارگیری نبود و برای آن باید به همه گمرک‌های کشور نامه‌نگاری می‌شد. به گفته وی در حالا حاضر گمرک اطلاعت را می‌تواند در لحظه در اختیار نهادهایی که نیاز دارند قرار دهد.

از سویی دیگر خوداظهاری کالاها نیز از دیگر مواردی بود که بعیدی به آن اشاره کرد و گفت: با اجرای این سامانه صاحب کالا از دفتر محل کارش و با اینترنت می‌تواند تمامی کالاهای وارداتی، ترانزیتی و صادراتی را بدون حضور فیزیکی اظهار کند.

افزایش صادرات غیرنفتی در دولت یازدهم

با شفاف‌سازی و مزیت‌های صادراتی شاهد افزایش چشمگیر صادرات غیرنفتی بوده‌ایم و این مساله موجب شده که برای اولین بار تراز بازرگانی کشور مثبت شود. معاون برنامه‌ریزی گمرک ایران در این باره با بیان اینکه حجم صادرات کشور در سال گذشته ۹۲۴ میلیون دلار بوده که در مقایسه با سال ۹۳ تراز مثبت را نشان می‌دهد گفت: این روند در سال ۹۵ نیز ادامه داشته است.

وی در ادامه با آمار مقایسه‌ای در این باره گفت: در  سال ۹۱، ۱۲ میلیارد دلار در سال ۹۰، ۱۸ میلیارد و در سال ۸۹، ۳۰ میلیارد دلار کسری تراز تجاری داشتیم. در واقع این آمار به این معنی است که واردات ما در آن سال‌ها بیشتر از صادرات بوده است.  به گفته او با الکترونیکی شدن سامانه جامع گمرک زمان صادرات از ۷ روز به یک روز رسیده است.

افزایش کشفیات قاچاق

یکی از دستاوردهای مهم دولت یازدهم افزایش کشفیات قاچاق و کاهش چشمگیر حجم کالاهای قاچاق در کشور است. این مقام مسئول در گمرک با بیان این مطلب گفت: سیاست‌های مبارزه با کالای قاچاق در دولت، جلوی قاچاق را گرفته است. به گفته وی در  حال حاضر با الکترونیکی شدن سامانه جامع گمرکی و دریافت کد رهگیری، نیروی انتظامی در همه گلوگاه‌های کشور با ارسال پیامکی وضعیت کالاها را کمتر از یک دقیقه از گمرک استعلام می‌کند. مساله ای که به گفته وی پیش از این در یک یا دو ماه امکان پذیر بود.

بعیدی با بیان اینکه در سال جاری شاهد افزایش ۵۸ درصدی کشفیات قاچاق بودیم گفت: شرایط سخت ایجاد شده برای ورود کالاهای قاچاق در حالی است که بسیاری از افرادی که پیش از این اقدام به واردات کالاها به صورت قاچاق می‌کردند می‌گویند که شرایط سخت شده است.  

از سویی دیگر ساماندهی کارت‌های بازرگانی و سوء استفاده از کارت روستاییان و افراد بی بضاعت از دیگر موضوعاتی بود که بعیدی به آن اشاره کرد و گفت: این مساله موجب فرار  مالیاتی بسیاری از متخلفان می‌شد که با سیستم سازمان مالیاتی این اطلاعات به گمرک اعلام می‌شود و در نتیجه اگر اطلاعات شخص صاحب کارت با سامانه مالیاتی همخوان نباشد این موضوع قابل پیگیری است.