فصل جدید در روابط ایران و آژانس/ ایران بار دیگر حسن نیت خود را نشان داد

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران که به دعوت طرف ایرانی و در راستای تداوم همکاری‌ها میان ایران و آژانس انجام شده، به عقیده بسیاری از تحلیلگران، فصل جدیدی از همکاری ایران با آژانس را خواهد گشود.

«رافائل گروسی» که در اولین روز سفر با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان و علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار و گفتگو کرد، در دومین روز سفر خود با رئیس‌جمهوری دیدار کرد که نتیجه این دیدار بیانیه مشترک دو طرف بود. بیانیه‌ای که بر نقطه نظرات اصولی ایران و برخی ملاحظات آژانس تاکید کرده و طرفین نیز بر این اساس توافق کردند تا همکاری‌های خود را بیش از پیش تقویت کنند و اعتماد متقابل را نیز، ارتقاء دهند.

در بیانیه مشترک ایران و آژانس آمده است: «بعد از مشورت‌های فشرده دوجانبه، ایران و آژانس در خصوص حل و فصلِ توأم با حسن نیت موضوعات مشخص شده توسط آژانس در ارتباط با اجرای پادمان به توافق رسیدند. در این ارتباط، ایران به طور داوطلبانه به دو مکان مشخص شده توسط آژانس دسترسی داده، و فعالیت های راستی آزمایی آژانس را برای حل و فصل این موضوعات تسهیل خواهد کرد. تاریخ های مربوط به دسترسی های آژانس و فعالیت های راستی آزمایی، مورد توافق قرار گرفته است.»

همچنین در این بیانیه اشاره شده است که در این چارچوب حاضر، براساس تجزیه و تحلیل اطلاعاتِ در اختیار آژانس، آژانس هیچ سؤال دیگری از ایران، و هیچ درخواستی برای دسترسی به مکان هایی فراتر از آنچه که توسط ایران تحت موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی اظهار شده‌اند، ندارد.»

«رحمان قهرمانپور»، تحلیلگر ارشد مسائل بین‌المللی، با اشاره به موافقتنامه جامع پادمانی و پروتکل الحاقیِ قید شده در بیانیه مشترک ایران و آژانس به خبرنگار سیاسی برنا گفت: «اینکه در بیانیه مشترک به این اشاره شده که مبنای راستی آزمایی هم توافق جامع پادمانی و هم پروتکل الحاقی است بدین معناست که ایران پذیرفته، همچنان در چارچوب پروتکل الحاقی با آژانس از نظر بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی‌ها همکاری کند.»

او با اشاره به بیانیه ایران و آژانس تصریح کرد: «از یک سو علنی نشدن تاریخ بازرسی‌ها و مکان بازرسی‌ها ‌نشان می‌دهد که آژانس با ایران همراهی کرده است و در واقع دسترسی به اطلاعات نیز برای آژانس بسیار مهم است. از سوی دیگر به دلیل مقاومتی که ایران در برابر آژانس داشته، آژانس تلاش کرده رضایت ایران را نیز جلب کند.»

این تحلیلگر مسائل بین‌المللی در پاسخ به این سوال که چرا تاریخ بازرسی‌ها علنی نشده است، افزود: اینکه تاریخ بازرسی‌ها علنی نشده، شاید به این دلیل است که استراتژی ایران عبور از اجلاس ماه سپتامبر شورای حکام است و اگر تاریخ بازرسی‌ها به عنوان مثال، یک هفته قبل از اجلاس شورای حکام باشد قاعدتا نتیجه آزمایش‌ها یا نمونه‌برداری‌های انجام شده و همچنین تجزیه و تحلیل فنی آژانس به جلسه  سپتامبر شورای حکام نمی‌رسد این چیزی است که ایران به دنبال آن است. امیدوارم که آقای گروسی و آژانس در این باره همراهی کنند که به نظرم همکاری خواهند کرد به این دلیل که اگر همراهی نکنند، ایران مانع دسترسی‌های بعدی آژانس خواهد شد.»

بیانیه مشترک ایران و آژانس بین‎‌المللی انرژی اتمی با واکنش مثبت نماینده روسیه در آژانس نیز مواجه شد. اولیانوف ضمن تبریک به ایران و آژانس در توییتر نوشت: «توافق ایران و آژانس گواه دیگری است که نشان می‌دهد گفت‌وگو سازنده‌تر از فشار است.»

پیش از این، روحانی در دیدار با رافائل گروسی با ابراز امیدواری نسبت به اینکه همکاری‌های بین ایران و آژانس روز به روز بیشتر شود، گفت: «آژانس بین المللی انرژی اتمی علاوه بر وظایف فنی و تخصصی خود در زمینه پادمان و پروتکل الحاقی که ایران داوطلبانه آن را اجرا می کند، در رابطه با برجام و حفظ این سند چند جانبه نیز مسئولیت مهمی برعهده دارد.»

در ادامه علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی، نیز  با بیان اینکه ملاحظات اصولی جمهوری اسلامی در بیانیه مشترک ایران و ‌آژانس همگی در نظر گرفته شد، اشاره کرد: «در بیانیه مشترک ایران وآژانس توافق شد با توجه به درخواست آژانس برای بازرسی از دو محل، دیگر بر اساس اطلاعات خود ‌آژانس، درخواست دیگری نداشته باشند و آنها هم پذیرفتند.»

این توافق در حالی صورت گرفت که روز گذشته گروسی در نشست خبری مشترک با صالحی، وجود فشارها بر آژانس در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران را انکار نکرد اما تاکید کرد که خود، هیچ گرایش سیاسی ندارد و نظارت‌های آژانس بر اساس مسائل فنی است و هیچ کشور سومی نمی‌تواند بر روابط آژانس با کشورها تاثیر بگذارد. روابط ایران و آژانس مهم است و تا جایی که می‌توانیم اجازه نمی‌دهیم، فشارها روی ما اثر بگذارد.»

اشاره گروسی به روابط مهم ایران و آژانس از سوی محمد جواد ظریف نیز مورد تاکید قرار گرفت. ظریف روز سه شنبه در توییتر نوشت: «ایران کاملا شفاف بوده است و بیش از ۹۲ درصد بازرسی‌ها در موارد مشابه جهانی در ایران انجام شده است. برخی به دنبال از بین بردن این شفافیت از طریق اعمال فشار برای بازگشایی موضوعات مختومه هستند. ما خواهان روابط عادی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستیم.»

در این ارتباط «حسن بهشتی پور»، کارشناس، به خبرنگار سیاسی برنا گفته است: «گزارش‎های گروسی نشان‌دهنده این است که ایران بیشترین همکاری را با آژانس داشته است لذا به نفع آژانس است که این همکاری را ادامه دهد نه اینکه با ایجاد مشکلات جدید، عملا مانع از این همکاری شود. تا زمانی که آژانس در چارچوب وظایف حقوقی و فنی حرکت کند، هیچ اختلافی با ایران به وجود نمی آید.»

او تاکید کرد که آژانس فقط در سال گذشته میلادی 300 بار از ایران بازدید کرد که از این تعداد بیش از 30 مورد به صورت سرزده از جاهایی بوده که از قبل اعلام نشده بود.»

همچنین دیاکو حسینی، تحلیلگر ارشد مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، به خبرنگار سیاسی برنا گفته است: «ایران از ابتدا با این درخواست‌ آژانس به صورت بنیادی، مشکلی نداشته است.  ایران بارها اعلام کرده که همه فعالیت‌ها در این دو سایت که مورد نظر آژانس است، مربوط به گذشته است که مانع همکاری ایران با آژانس در این ارتباط شده بود حال اگر سفر گروسی به ایران کمک کند به اینکه، ایران اطمینان پیدا کند که بعد از صدور اجازه بازرسی از این دو سایت، این رویه در آینده در مناسبات بین ایران و آژانس تکرار نمی شود، فکر می‌کنم روزنه‌های امید گشوده می شود و در نتیجه ما این مشکل را حل و فصل می کنیم.»

گفتنی است؛ سفر گروسی به ایران در حالی صورت می‌گیرد که 30 خرداد ماه، شورای حکام آژانس، نخستین قطعنامه ضد‌ایرانی را پس از گذشت هشت سال یعنی از سال 2012 تصویب کرد. در این قطعنامه، سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه با حمایت آمریکا از ایران خواسته‌اند، دسترسی به ۲ سایت هسته‌ای را برای آژانس فراهم کرده و به طور کامل با این نهاد همکاری کند.

این قطعنامه آژانس نیز در حالی علیه ایران صادر شده است که ایران همواره اعلام کرده که طی سال‌های گذشته بیشترین همکاری‌ها را با  آژانس داشته است.۶