کامیابی یا ناکامی مجلس یازدهم در تصویب طرح شفافیت!

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا؛ طرح شفافیت آراء به طرح مشترک محمدجواد فتحی و حسینعلی حاجی دلیگانی گفته می‌شود که با نام اصلی «طرح الحاق دو تبصره به ماده ۱۱۹ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در مجلس دهم به ثبت رسید. این طرح به دلیل استقبال نکردن نمایندگان مسکوت ماند، همان موقع« مجتبی ذوالنوری»، عضو کمیسیون امنیت ملی وقت مجلس دهم، در مورد فضای مجلس دهم برای رأی دادن به طرح شفافیت گفت که 173 نفر دو فوریتی بودن این طرح و این طرح را امضا کردند اما وقتی به رای‌گیری گذاشته شد، فقط 69 نماینده به دو فوریتی بودن آن رای دادند.

مخالفین طرح شفافیت عمدتا به معایب این طرح و مواردی نظیر خطرناک و پوپولیستی بودن آن تاکید می‌کردند. همچنان که حسن نوروزی در توضیح چرایی خطرناک بودن این طرح گفته بود که اگر ارائه این طرح در راستای شناسایی و حذف برخی از نمایندگانی است که با شهامت برخی از مسائل بنیادین کشور را مطرح و پیگیری می‌کنند، نمی‌توان آن را طرحی مطلوب دانست.

این نماینده مجلس دهم با تأسی از نگاه دایی جان ناپلئونی هدف از ارائه این طرح را فراهم کردن زمینه‌ای برای حذف نمایندگان در آینده ارزیابی کرد و ایجاد محدودیت برای نمایندگانی که صریح و صادقانه مسائل و معظلات کشور را مطرح می‌کنند، را یکی از معایب چنین طرح‌هایی قلمداد کرد. از دیدگاه نوروزی تصویب چنین طرحی به اندازه‌ای خطرناک است که وی در ادامه اظهار نظرات خود گفت: در صورت تصویب این طرح در مجلس و احتمال تأیید توسط شورای نگهبان می‌توان به اذن رهبری برای جلوگیری از این کار رجوع کرد.

یکی دیگر از نمایندگان مجلس دهم و مخالف شفافیت آرا، این طرح را به عنوان یک بازی سیاسی معرفی کرد. شهاب‌الدین بی‌مقدار گفت: «طرح شفافیت به معنای واقعی، شفاف نیست و در آینده حل شدن مسائل استانی را با مشکل مواجه می‌کند.

در مقابل مخالفین که معتقدند تصویب طرح شفافیت باعث مانع تراشی در انجام کار در  مجلس می‌شود. یکی دیگر از نمایندگان مجلس دهم با طرح مواردی نظیر اینکه «طرح شفافیت می‌تواند به افزایش کیفیت کار مجلس و افزایش عملکرد خود نماینده کمک کند.» حمایت خود را از طرح شفافیت اعلام کرد.

محمود صادقی ضمن اعلام حمایت از این طرح، به معایب طرح شفافیت اشاره کرد و گفت که طبیعتا این طرح تبعات منفی دارد اما با آثار مثبت آن قابل مقایسه نیست.

با اتمام مجلس دهم، طرح شفافیت نیز بلاتکلیف ماند که مجلس یازدهم وعده پیگیری و تصویب این طرح را داد، چنانکه فاطمه قاسم‌پور، عضو فراکسیون زنان در مجلس، در رابطه با پیگیری‌های نمایندگان این مجلس برای تصویب طرح شفافیت گفت که کمیسیون آئین‌نامه مجلس به صورت جدی طرح شفافیت را پیگیری می‌کند. در حال حاضر این طرح به مرکز پژوهش‌ها ارسال شده، که بعد از آن در صحن علنی ارائه می‌شود.

تلاش بی‌حاصل مجلس دهم برای تصویب طرح شفافیت و پیگیری مجلس یازدهم جهت تصویب این طرح منجر به شکل‌گیری این سوال می‌شود که در صورت تصویب این رأی و شفاف شدن آراء نمایندگان در برابر طرح‌ها و لوایح و افزایش پرسش‌گری‌‍‌ها در مورد نحوه رأی دادن نمایندگان، چه طرح‌ها و لوایحی از دستور کار مجلس خارج خواهند شد؟! کمااینکه پیش از این سمیه رفیعی، عضو فراکسیون زنان مجلس، از کنار گذاشته شدن طرح اینترنت ملی به دلیل فشار افکار عمومی خبر داده بود.

در همین راستا «غلامرضا منتظری»، نماینده مردم گرگان و آق‌قلا در مجلس شورای اسلامی، در مورد بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح به دور از هرگونه فشار افکار عمومی و اینکه آیا قرار است با هر انتقادی مجلس از تصمیمات خود عقب‌نشینی کند؟ به خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا گفت: طرح‌ها و لوایح نباید تحت فشار رسانه‌‎ها بررسی و یا از دستور کار خارج شوند. در حقیقت مصالح جامعه و کشور، نیازهای اساسی جامعه مبنای تصمیم‌گیری است و اگر رسانه‌ها بخواهند به رسالت خود عمل کنند باید نیازهای دارای اولویت جامعه را پررنگ کنند.

منتظری در واکنش به اینکه بسیاری معتقدند با تصویب طرح شفافیت ممکن است نمایندگان به دلیل نگرانی از فشار افکار عمومی به برخی از طرح‌‎های لازم و ضروری رأی ندهند، تصریح کرد: بحث شفافیت از جمله مباحثی است که اکثریت نمایندگان مجلس با آن موافق هستند. خوشبختانه ترکیب مجلس به گونه‌ای است که شفافیت از اقبال فراوانی برخوردار است. این نکته بسیار اهمیت دارد که مجلس انقلابی باید بتواند مباحث خود را به صورت شفاف و صادقانه با مردم در میان بگذارد. لذا بعید می‌دانم نماینده‌ای مخالف این طرح باشد البته ممکن است، نقدهایی در خصوص کم و کیف‌های این طرح وجود داشته باشد. لذا طرح شفافیت نیاز به چکش‌کاری بیشتر دارد.

نیک‌بین ضمن آنکه از چکش‌کاری طرح شفافیت در کمیسیون آئین‌نامه را خبر داد، در پاسخ به اینکه طرح شفافیت باعث نمی‌شود نمایندگان بر حسب شرایط و نگرانی بابت افکار عمومی از دادن رأی و نظری که گمان می‌کنند به صلاح کشور است، امتناع کنند؟ در گفتگو با برنا خاطرنشان کرد: ممکن است شفافیت عیوبی داشته باشد اما اگر بخواهیم نمره بدهیم، نمره وضعیت فعلی 20 است و نمره وضعیتی که در آن شفافیت وجود داردش، 80 است.

نیک‌بین که از حامیان طرح شفافیت است، ضمن اذعان به معایب اجتناب‌ناپذیر این طرح یادآور شد به دلیل اینکه امکان دارد نمایندگان در برخی موارد به دلیل شفافیت رأی واقعی خود را ندهند، به این طرح نمره 100 نمی‌دهم.

بسیاری معتقدند که اذعان نمایندگان حامی طرح شفافیت به معایب ناگزیر این طرح حکایت از آن دارد که طرح شفافیت به زودی در مجلس یازدهم تصویب نخواهد شد و چه بسا که این طرح با وضعیت بلاتکلیف از مجلس یازدهم به مجلس دوازدهم منتقل شود اما به باور برخی دیگر طرح شفافیت در مجلس یازدهم تصویب خواهد شد. حال باید منتظر اقدام مجلس انقلابی ماند که آیا با همان شور و هیجان اولیه، تصویب شدن این طرح را پیگیری خواهد کرد یا خیر.5