برجام، جانی دوباره می گیرد؟/ چرایی نگرانی دلواپسان

به گزارش برنا؛ در حالی که دو سال و نیم از خروج ترامپ از برجام می گذرد و به گفته مخالفان داخلی و خارجی، این توافقنامه بین المللی نفس های آخرش را می کشید اما با روی کار آمدن جو بایدن دموکرات در کاخ سفید،  ممکن است برجام جانی دوباره بگیرد چراکه بازگشت به برجام یکی از وعده های بایدن دموکرات است؛ فردی که خود در زمان امضاء برجام در کاخ سفید حضور داشت. از این رو با انتخاب بایدن به عنوان رییس جمهور آمریکا، گمانه زنی های برجامی جدی تر شده است.

حال به رغم جدی شدن این گمانه زنی ها، به گفته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، باید منتظر رفتار و اقدامات دولت جدید آمریکا باشیم.

در حال که بسیاری از تندروها و مخالفان برجام، لحظه شماری می کردند تا ترامپ مجددا انتخاب شود اما به نظر می رسد با آمدن بایدن نگران شده اند چراکه به گفته جعفرزاده ایمن آبادی، نماینده پیشین مجلس، «مشاوران بایدن گفته اند که او برنامه بازگشت به برجام را دارد از این رو برجام یعنی ظریف.»

از سوی دیگر از زمان امضاء برجام، مخالفان به مخالفان جدی ظریف تبدیل شده اند و از زمان خروج از برجام از هر تخریبی علیه او فروگذار نکردند حال که انتخابات ۱۴۰۰، پیش روست ظریف را گزینه جدی ۱۴۰۰می دانند چرا که این روزها برجام، باز هم بحث داغ شده هر چند ظریف گفته نمی آید. برخی همچنان نگرانند، مبادا تیم دیپلماسی بخواهد شتابزده کار کند‌ در حالی که ظریف در خصوص پیروزی جو بایدن گفته است: «شخصیت‌ها مطمئناً مهم هستند اما آنچه حائز اهمیت است رفتارها و اقدامات است و جمهوری اسلامی منتظر دیدن این اقدامات از جانب دولت جدید آمریکا است.»

در این ارتباط حسن روحانی، رییس جمهور، نیز  در خصوص انتخاب جو بایدن گفت: «آنهایی که جدیداً انتخاب شدند از ابتدا در تبلیغات خود اعلام کردند که می‌خواهند به برجام برگردند. ایران و 1+4 از ابتدا در برجام بودند و این بر عهده آنهاست که اگر به وظیفه خود عمل کنند می‌توانند راه جدید را انتخاب کنند.»

روحانی با بیان اینکه اگر آمریکا به سیاست ما نزدیک شد شرایط جدیدی پیش می‌آید، تاکید کرد: «اساس سیاست ما سازنده با جهان یا به تعبیر مقام معظم رهبری تعامل گسترده با جهان است، منتها آنهایی که تخاصم با ما را شروع کردند خودشان باید تخاصم را کنار بگذارند.»

روحانی با اشاره به باز بودن راه مذاکره و تعامل، تصریح کرد: «آمریکایی ها اگر به وظیفه خود عمل کردند می‌توانند راه جدیدی را انتخاب کنند اگر نخواستند انتخاب نکنند ما برنامه خود را در کشور به اراده آنها پیوند نمی‌زنیم، برنامه ما بر اصول ما پیوند خورده است. اگر به سمت اصول ما حرکت کردند راه باز است و بسته نیست.»

همچنین سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه، با بیان اینکه اینطور نیست که برجام دروازه ای باشد که هر کس هر وقت خواست برود و هر وقت خواست برگردد، عنوان کرد: «به هر حال قواعد و شرایطی دارد که باید مذاکره کرد ولی راه بازگشت باز است.»

عراقچی درباره سیاست احتمالی بایدن درخصوص برجام گفت: «در خصوص برجام باید بگویم ما نه از ماندن ترامپ وحشت زده می‌شویم نه از آمدن بایدن ذوق زده می شویم ما بر اساس منافع خودمان تصمیم می‌گیریم و رفتار می‌کنیم. بایدن و حزب دموکرات در مانیفست سیاسی خود قبل از انتخابات اعلام کردند که می‌خواهند به برجام برگردند که البته راه برای بازگشت به برجام بسته نیست. میز مذاکرات برجام و میز ۱+۵ را ما ترک نکردیم آنها ترک کردند و می‌توانند دوباره برگردند ولی چالش هایی هم وجود دارد.»

محمود صادقی، نماینده پیشین مجلس، هم با بیان اینکه در مجلس دهم و حتی یازدهم، طیف تندروها همواره در لغو برجام و بی ثمر ماندن زحمات دولت کوشیدند، به خبرنگار سیاسی برنا گفت: «برخلاف ترامپ، بایدن یک سیاستمدار کهنه‌کار است، با انتخاب بایدن آمریکا وارد مرحله جدیدی می‌شود و قطعا رفتار آمریکا با ایران تغییر پیدا خواهد کرد اما این که این تغییر به چه صورتی باشد، چه مراحلی را طی کند و با چه چالش‌هایی رو به رو باشد، حائز اهمیت است. نباید فراموش کرد که آمریکا در دوره هر رئیس‌جمهوری، راهبرد نسبتا یکسانی نسبت به ایران داشته و تفاوت احزاب دموکرات و جمهوری‌خواه، در حد تاکتیک است.»

«سید حسین نقوی حسینی»، سخنگوی پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، نیز با بیان اینکه    مخالفان برجام نباید با ترامپ هم سنگر نشوند و ایران حتی باید جنازه برجام را حفظ کند، یادآور شد: «به شخصه ده ها برنامه تلویزیونی علیه برجام داشتم و به آن ایراد می‌گرفتم اما در این شرایط، حتی اگر کشورهای اروپایی از برجام خارج شدند، جمهوری اسلامی باید محکم برجام را نگه دارد؛ سنگری جز برجام وجود ندارد. وقتی آمریکا از برجام خارج می شود و علیه آن اقدام می کند نباید، دیگر در جبهه مخالف برجام  ایستاد و با ترامپ هم سنگر شد. درک رویدادهای بین المللی با توجه به زمان و مکان باید صورت بگیرد. ایران حتی باید پای جنازه برجام بایستد و نباید از خروج برجام صحبت کند چه برسد به خروج از NPT. »

اظهار نظر مقامات ایرانی در حالی است که اخیرا الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و ونزوئلا، با اشاره به اینکه دولت بعدی این کشور درباره برجام با ایران وارد مذاکره خواهد شد، گفت که با این وجود دولت جو بایدن رئیس جمهوری جدید آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ مشکلاتی را پیش رو دارد.

گفتنی است شنبه هفته جاری، جو بایدن دموکرات با کسب بیشترین آراء الکترال از مجموع آراء الکترال برنده انتخابات آمریکا شد. جو بایدن همواره در سخنرانی هایش از بازگشت آمریکا به برجام سخن گفت توافقی که دو سال و نیم پیش، دونالد ترامپ جمهوریخواه از آن خارج شد و فازهای تحریمی چند مرحله ای را علیه ایران اعمال کرد؛ تحریم ها و فشارهای حداکثری که همچنان نیز ادامه دارد.۶