بسیاری از فیلمسازان با جوایز نامعتبر به پروپاگاندای خود در داخل کشور فکر می‌کنند

محمدرضا لطفی کارگردان و منتقد سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: هر جشنواره‌ای در دنیا تابع یک سلیقه خاص است که البته گاه این سلایق با تغییراتی همراه هستند و گاه تغییری در نگاه و سلیقه جشنواره‌ها احساس نمی‌شود.

لطفی خاطرنشان کرد: اگر یک فیلم ایرانی در جشنواره‌ای جهانی مورد توجه و استقبال قرار می‌گیرد باید به چند نکته توجه کرد. اولین نکته این است که فیلم اصالت خود را حفظ کند و به نظر من فیلمی که اصیل باشد به هر شکل راه خود را پیدا می‌کند و ممکن است در هر جشنواره‌ای دیده شود که البته باید با سلیقه آن جشنواره هم همخوانی داشته باشد.

او افزود: فیلمی که بر اساس یک تفکر و جهانبینی اصیل و خودش ساخته می‌شود به هر حال در یک جشنواره‌ معتبر می‌تواند خودنمایی کند و دیده شود. فیلم‌های بسیاری هستند که با هدف موفقیت در جشنواره‌ها ساخته می‌شوند ولی هیچ اقبالی پیدا نمی‌کنند و نمی‌توانند در جشنواره‌ها موفق باشند.

این کارگردان در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: اما یک سری جشنواره‌ها هستند که نامشان را می‌شنویم، خبر موفقیت فیلم‌ها در این رویدادها مطرح می‌شود و حتی در طول سال فیلم‌های ایرانی بسیاری را می‌شنویم که جوایز جشنواره‌ای را درو کرده‌اند اما باید بدانیم که اکثر این جشنواره‌ها هیچ اعتباری ندارند و به هیچ‌وجه فستیوال معتبری نیستند. جشنواره برگزار کردن در همه جای دنیا کار آسانی است و بر خلاف کشور ما که جشنواره‌ها معمولاً دولتی هستند در کشورهای دیگر جشنواره‌ها در انحصار دولت‌ها نیستند و هر کس که بخواهد به راحتی می‌تواند جشنواره برگزار کند و این جشنواره‌ها که  یک سری داور و برگزارکننده دارند ممکن است چند سالی هم برگزار شوند اما هیچ اعتباری ندارند و فقط برای بسیاری از فیلم‌های ایرانی ابزار پروپاگاندا در داخل کشور می‌شوند.

لطفی تصریح کرد: سینمای ما و اهالی سینما ما ارتباطی با جهان ندارند. به عنوان مثال وقتی فیلمی در آلمان ساخته می‌شود، فیلمبردار اثر می‌تواند ایتالیایی باشد، طراح صحنه و لباس فرانسوی، بازیگران هم شاید از کشورهایی دیگر اما در کشور ما چنین شرایطی فراهم نیست و ما ارتباطی با سینماگران جهان نداریم و به همین دلیل بر خلاف اینکه در کشورهای دیگر امکان فریب سینماگران با پروپاگاندای موفقیت در جشنواره‌های بی‌اعتبار فراهم نیست در کشور ما سینماگران را به راحتی می‌توان با این اخبار فریب داد و برای خود اعتباری جعلی کسب کرد.

کارگردان فیلم سینمایی «تعارض» در ادامه اظهاراتش گفت: زمانی که فیلم سینمایی «جدایی نادر از سیمین» به تازگی ساخته شده بود و در جشنواره فیلم فجر حضور داشت من در یک برنامه رادیویی مهمان بودم و از اصغر فرهادی دعوت کردیم که روی خط بیاید و با او صحبت کنیم. در صحبتی که با اصغر فرهادی داشتم از او پرسیدم که آیا فیلم «جدایی نادر از سیمین» نیز مثل «درباره الی» می‌تواند جوایز جشنواره‌های مختلف را از آن خود کند که او در پاسخ به من تأکید کرد که بعید می‌داند این اتفاق رخ دهد چرا که «جدایی نادر از سیمین» سوژه جهان شمولی ندارد و بیشتر از «درباره الی» یک قصه کاملاً بومی را روایت می‌کند. اما در نهایت دیدیم که «جدایی نادر از سیمین» به موفق‌ترین اثر فرهادی تبدیل شد و توانست جوایز مهمی مثل اسکار را از آن خود کند. وقتی موفقیت این فیلم دیدم و یاد جمله فرهادی افتادم به این نکته رسیدم که او چقدر از نگاه جشنواره‌ای رها است و فقط به جهانبینی خود فکر می‌کند و پیش از جایزه بردن و به جشنواره رفتن از ساختن فیلمش لذت برده است.

این کارگردان درباره موفقیت فیلم‌های سیاسی ایرانی در جشنواره‌های مختلف گفت: برخی جشنواره‌ها فرم‌گرا هستند، برخی جشنواره‌ها نگاه سیاسی‌شان به فرم غالب است، برخی جشنواره‌ها به دنبال تشویق نگاه‌های انسانی هستند و این تفاوت‌ها ناشی از تفاوت سلیقه این رویدادهای فرهنگی است. جشنواره‌ای چون برلین نگاه سیاسی‌اش به فیلم‌ها پر رنگ‌تر است و می‌بینیم که فیلم‌های سیاسی در این جشنواره‌ها موفق‌تر هستند و فیلمسازانی که چنین رویکردی دارند معمولاً جشنواره برلین را برای موفقیت انتخاب می‌کنند. جشنواره فیلم «ونیز» یک جشنواره کاملاً فرم‌گرا است و فیلم‌های حاضر در این رویداد معمولاً کیفیت سینمایی‌شان در اولویت است. تفاوت سلیقه و نگاه جشنواره‌ها باعث می‌شود که ما نتوانیم با قطعیت بگوییم که فیلم‌های سیاسی قطعاً می‌توانند موفق باشند.

او افزود: من جریانی به نام جریان فیلم‌های زیرزمینی در ایران احساس نمی‌کنم و به نظرم در سینمای بلند چنین جریانی وجود ندارد. چند فیلمساز انگشت‌شمار مثل محمد رسول‌اف و جعفر پناهی هستند که اینگونه فیلم می‌سازند و این تعداد را نمی‌توان یک جریان دانست. سینما مثل موسیقی نیست که بتواند جریان زیرزمینی قدرتمندی داشته باشد، فیلمسازی در جامعه اتفاق می‌افتد و از طرفی سینما یک صنعت است و هزینه بالایی دارد و هیچ صاحب سرمایه‌ای حاضر نیست فیلمی بسازد که شانس اکران ندارد پس در کشور ما که اصلی‌ترین نیاز برای اکران صدور مجوز است سینمای زیرزمینی نمی‌تواند قدرت چندانی داشته باشد.