گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، «وجدان زنو» در ادبیات فرانسه سروصدای زیادی به پا کرد تا جایی که اکثر منتقدان ادبیات کشور فرانسه آن را بهترین اثر قرن خواندند، کتاب، تشکیل شده از خاطرات زنو کاسینی که به اصرار روانپزشکش آن را نوشته و نشان دهنده علاقه نویسنده به تئوریهای زیگموند فروید است. این رمان هم مثل نوشتههای قبلی اسووو از طرف منتقدین و خوانندگان ایتالیایی کاملآ نادیده گرفته شد. به شکلی که اگر تلاشهای جیمز جویس برای ترجمه و چاپ آن در پاریس نبود شاید تا به حال از بین رفته بود. در واقع تلاشهای جویس برای معرفی کتاب به منتقدین فرانسوی و ستایشی که آنها از این اثر به عمل آوردند باعث توجه منتقدین ایتالیایی به آن شد. در یادداشت مترجم فارسی وجدان زنو آمدهاست که: شوپنهاور معتقد است که اگر به کل هستی بشر بنگریم جز تراژدی چیزی در آن نخواهیم یافت، در حالی که اگر به جزئیات آن توجه کنیم طنز و کمدی را جلوه گر مییابیم. در «وجدان زن» و همین دو جنبهٔ زندگی انسان به نحوی استادانه ترسیم شدهاست.
«وجدان زنو» دربارهی دستنوشتههای یک بیمار به نام زنو کاسینی است، روانکاو او برای درمان بهتر بیماریاش تجویز کرده که زنو، داستان زندگی و آنچه در ذهنش میگذرد را بنویسد. از همین رو زنو زندگی خود را در شش بخش مینویسد اما درمان را رها میکند. روانکاو برای انتقامجویی یا شاید بهتر است بگوییم برای مجاب کردن او به ادامهی درمان، نوشتههای او را منتشر میکند و در مقدمهی کتاب نیز به زنو پیشنهاد میدهد که سود حاصل از چاپ کتاب را با او تقسیم کند، به شرطی که برای ادامهی درمانش بازگردد. این کتاب خواندنی با طنزی جذاب برای اکثر علاقهمندان به کتابهای رمان گزینهی مناسبی است.
«آندره تریو دربارهی وجدان زنو بیان میکند: «یک شاهکار عظیم و باورنکردنی… در طول یک قرن احتمال دارد فقط پنج یا شش اثر به این غنا و عظمت خلق شود».
این رمان شامل شش فصل به نامهای «آخرین سیگار»، «مرگ پدر»، «ماجرای ازدواج من»، «همسر و معشوقه»، «داستان یک شرکت تجاری» و «روانکاوی» که هرکدام از این بخشها دارای جذابیتهای خاص خود هستند. گرچه؛ روانکاو دربارهی این نوشته دید خوبی ندارد و از نظر او زنو راست و دروغ را با هم تلفیق کرده است.
منتقدین «وجدان زنو» را از نمونههای شاهکار رمان روانکاوانانه میدانند، زمانی که زنو به قصد درمان و به اصرار روانکاوش، خاطرات خود را مینویسد، ناخواسته چنان به الگوهای شناختهشدهی روانکاوی میپردازد که روانکاوش را به شک میاندازد.
دربارهی نویسنده
بیشک ادبیات قرن بیستم ایتالیا را نمیتوان بدون در نظر گرفتن آثار و تأثیرات ایتالو اسووو رماننویس و منتقد ادبی ایتالیایی بازخوانی کرد، نویسندهی کتاب مشهور «وجدان زنو» کتابهایش را بانام مستعار ایتالو اسووو منتشر میکرد. هکتور آرون شمیتس سال ۱۸۶۱ در شهر تریست ایتالیا در خانوادهای یهودی و متمول به دنیا آمد. قبل از نویسندگی کارمند بانک شد، در سال ۱۸۹۶ ازدواج کرد و در سال ۱۹۲۸ وقتی در حال نوشتن چهارمین رمانش بود، در تصادف اتومبیل جانباخت.
اسووو حتی زمانی که کارمند بانک بود نیز نویسندگی میکرد و نمایشنامههای کمدی مینوشت، او علاوه بر نوشتن، به نقد، ترجمه و تدریس فرانسه و آلمانی مشغول بود. اسووو در سال ۱۹۲۳ «وجدان زنو» را با هزینهی خودش منتشر کرد، اما این رمان در ابتدا با عدم موفقیت روبهرو شد و دو سال طول کشید تا «وجدان زنو» کشف و با استقبال منتقدین و نویسندگان فرانسوی مواجه شود.
اسووو دربارهی نوشتن این رمان میگوید: «… هیچ امکانی برای پناه گرفتن وجود نداشت. این رمان باید نوشته میشد.» «وجدان زنو» با رمانهای پیشین اسووو تفاوت داشت و به یک رمان اتوبیوگرافی بسیار نزدیک بود، او در نامهای مینویسد: «…اینیک رمان اتوبیوگرافی است، اما نه اتوبیوگرافی من …»
این رمان توسط مرتضی کلانتریان ترجمه شده است و در پاییز ۱۳۶۳ به چاپ رسید؛ اما بعد از بیست سال و در پاییز ۱۳۸۳ و این بار به دست مترجم تجدید چاپ شد. در چاپ دوم ترجمهی فارسی کتاب دارای ۴۷۲ صفحه بوده است. این کتاب با موضوع روانکاوی و ادبیات و در شاخه رمان مجددا در سال ۱۳۹۷ توسط انتشارات بان منتشرشده است.