نمایی از زندگی ، شخصیت و خدمات آیت الله حاج میرزا صادق فقیه سبزواری (ره)

۱۳۹۶/۰۴/۰۱ - ۱۶:۲۰:۴۳
کد خبر: ۵۷۶۹۵۸
نمایی  از زندگی ، شخصیت و خدمات آیت الله حاج میرزا صادق فقیه سبزواری (ره)
در پی ارتحال آیت الله حاج سید صادق فقیه سبزواری، خبرگزاری برنا به بررسی ابعاد زندگی این عالم فرزانه پرداخته است.

به گزارش خبرگزاری برنا از قم، آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، چهارمین فرزند روحانی مرجع عالیقدر مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ( درگذشته 15 بهمن ماه 1345 مشهد ) ، متولد سال  1311هجری شمسی در مشهد می باشد .

پس از اتمام تحصیلات ابتدایی ، با اشراف و تشویق پدر بزرگوارش ؛ و برادران روحانی و فاضل خود ، مرحوم آیة الله حاج میرزا زین العابدین ، مرحوم آیة الله حاج میرزا باقر و مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری ،  به کسوت روحانیت درآمد و از محضر ادیب نیشابوری ( ادیب دوم ) و آیة الله حاج میرزا احمد مدرس ، کسب فیض کرد . با اتمام دوره سطح حوزه در مشهد ، به قصد ادامه تحصیل و طی مدارج عالی علمی در نجف اشرف ، راهی عراق شد .

در طول یک سال اقامت در نجف و کربلا ؛ و کسب فیض  از محضر اساتید برجسته ، به دلیل ناسازگاری آب و هوای نجف ، در سال 1331 شمسی مجبور به ترک عراق و عزیمت به سوی قم ، پایگاه مرجعیت و روحانیت شیعه در جوار مضجع شریف حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها شد .

با ورود به قم و افکندن رحل اقامت در این شهر مقدس ، محضر بزرگانی چون مرحوم آیة الله عبدالنبی عراقی ، آیة الله صدر ، آیة الله حجت ، آیة الله حاج میرزا حسین بروجردی و سایر بزرگان آن روزگار را درک کرد و مدت 9 سال تا 1340 ، سال رحلت مرحوم آیة الله حاج میرزا حسین طباطبایی بروجردی ، در درس خارج آن مرجع یگانه حضور یافت .

پس از رحلت آیة الله العظمی بروجردی ، از خرمن فقه و اصول مراجع شهیر و مبرّز همچون آیة الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی ، آیة الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی ، آیة الله العظمی مرعشی نجفی ، آیة الله العظمی شریعتمداری ، آیة الله العظمی سید محمد محقق داماد و امام خمینی رضوان الله تعالی علیهم اجمعین ، خوشه ها چید و به رتبه اجتهاد رسید .

فلسفه را نزد مرحوم علامه طباطبائی آموخت و با توجه به ذوق و شوق وافر نسبت به علوم رایج در حوزه علمیه قم نظیر علم اخلاق ، حدیث ، هیئت ، حکمت ، کلام ، تفسیر و جز این ها ، با استفاده تمام از فرصت ها و ظرفیت های موجود حوزه قم ،  برای کسب دانش ها و مهارت ها ، همت کرد و به اندوخته های علمی خود افزود و در نشر آموخته های خود ، تلاش خالصانه داشت .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، در طول بیش از 65 سال سکونت و تحصیل و تدریس در قم ، منشأ خدمات بسیار به حوزه علمیه بود و از فرصت ها ، برای خدمت بیشتر به حوزه ، مراجع بزرگوار تقلید ، مدرسین و طلاب ، نهایت بهره هارا برد .

در طول سفرهای تبلیغی به مناطق مختلف کشور ، جوانان مستعد را تشویق به ورود به کسوت روحانیت می کرد که هم اکنون ، بسیاری از آنان ، از فضلای بنام ؛ و منشأ خدمات بسیار علمی ، عمرانی ، فرهنگی و اجتماعی در مناطق مختلف کشور و خارج از کشور هستند .

در طول 65 سال ، شاگردان بسیار تربیت کرد و نسبت به معاش و تحصیل و ازدواج آنان اهتمام و نطارت تمام داشت .

با قیام امام خمینی (ره) ، به جرگه مبارزان پیوست و به اشکال گوناگون ، ضمن سفرهای تبلیغی ، جوانان را با ماهیّت نهضت بنیانگذار جمهوری اسلامی ، آشنا ؛ و شخصیت فقهی ، علمی و انقلابی امام خمینی را ، برای نا آشنایان با این مرد بزرگ ، تبیین می کرد .

سال های 1356 و 1357 ، در جریان قیام سراسری مردم ایران به حمایت از مبانی اندیشه های انقلابی امام خمینی ( ره ) ؛ و با توجه به نیاز شدید طرفداران نهضت قائد انقلاب اسلامی به کسب اطلاع از رهنمودهای مهم معظم له به شکل مصاحبه و سخنرانی در نجف اشرف و در پاریس ، در خانه خود اتاقی را به تکثیر نوارهای سخنرانی ها و مصاحبه های امام خمینی ( ره ) اختصاص داد و از دو فرزند ذکور خود خواست که در انجام این مهم ، مشارکت و اورا در تکثیر و توزیع نوارها یاری کنند که ساواک و اطلاعات شهربانی قم ، در چند یورش به خانه ، نهایتا ، تمام دستگاه ها و نوارهارا مصادره کرده و دو فرزندش را دستگیر ، یکی را به دلیل بیماری ، تحت الحفظ و با گماردن محافظ به بیمارستان آیة الله گلپایگانی قم ؛ و دیگری را به کمیته مشترک ضد خرابکاری ، به تهران منتقل ؛ و اقدام به بازجویی و شکنجه های وحشتناک و طاقت فرسا کردند .

با شروع جنگ تحمیلی ، بارها ، با شوق و ذوق ، به جبهه های جنگ سفرکرد و به دلیل مقام والای علمی و سیادتش ، قرارگاهش ، در طول اقامت در مناطق جنگی ، کمیته مرکزی اهواز ؛ و حسینیه کربلا ، مقرّ فرماندهان ارشد سپاه و ارتش بود .

شهید سپهبد صیاد شیرازی ، مجذوب اخلاق و سخنان آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری بود و دستور می داد خلاصه ای از سخنرانی های ایشان را بصورت مکتوب ، تهیه و بین رزمندگان توزیع کنند . پس از پایان جنگ تحمیلی و تا زمان شهادت شهید صیاد شیرازی ، ارتباط دوستانه ایشان برقرار بود .

آیة الله سید صادق فقیه سبزواری ، از حافظه بسیار قوی برخوردار بودند ؛  و جز ، حفظ بودن متن عربی بیشتر قواعد علم اصول فقه و روایات اخلاقی ؛ و فروع فقهی ، حافظ هزاران شعر ناب اخلاقی و محکم و متین  از شاعران عرب و پارسی زبان بودند ؛  و در مناسبت های مختلف ، بدون مکث ، و با رعایت بلاغت و نکته سنجی ، برای هر موضوعی ، چند بیت شعر قرائت می کردند ؛ و در کنار مختصات علمی و اخلاقی دیگرش ، برخورداری از حافظه عجیب و قوی نیز ، جاذبه برجسته و مورد بحث بین اساتید ، مریدان ،  دوستان و شاگردانش بود .

نمونه ای از محفوظات ایشان ، به جز قران کریم ، خطبه حضرت سجاد علیه السلام و برخی خطبه های طولانی نهج البلاغه ؛ و اشعار دیوان منتسب به حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام ؛ و سایر اشعار منتسب به حضرات معصومین علیهم السلام ، قصیده ای طولانی و در حدود 80 بیت از ابوالفتح بستی به زبان عربی ست که حتی در شرائط سخت تحمل بیماری ، فصیح و بدون مکث ، از ابتدا تا انتها قرائت می کردند .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، به دلیل احراز مقامات بلند زهد و تقوا و نیل به رتبه اجتهاد ، مورد توجه همه مراجع بزرگوار تقلید ، علما و مدرسین والا مقام و همروزگار خود در حوزه های علمیه نجف ، قم و مشهد بودند و مجموعه اجازاتی که ایشان از نامدارترین مراجع عظیم الشأن تقلید و فقهای عالیمقام دارند ، کم نظیر است . 

برخی آیات عظام ، مراجع تقلید جلیل القدر و فقهای بزرگواری که به آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، اجازه جامع مکتوب داده اند ، عبارتند از : پدر بزرگوارشان ، آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ، آیة الله العظمی سید محمد هادی میلانی ، حضرت امام خمینی ، آیة الله العظمی حاج سید محمد رضا گلپایگانی ، آیة الله العظمی سید عبدالاعلی موسوی سبزواری ، آیة الله العظمی فاضل لنکرانی ، آیة الله العظمی سیستانی ، آیة الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی ، آیة الله العظمی سید عبد الله شیرازی ، آیة الله العظمی آخوند همدانی ، آیة الله العظمی سید محمد محقق داماد ، آیة الله العظمی محمد تقی بهجت ، آیة الله العظمی حاج شیخ لطف الله صافی گلپایگانی ، آیة الله العظمی سید محمود شاهرودی ، آیة الله العظمی سید ابوالقاسم خویی ، آیة الله العظمی سید کاظم شریعتمداری ،  آیة الله العظمی مرعشی نجفی و . . . .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، در طول عمر با برکتشان ،  در کنار تحصیل و تدریس و تهذیب ، از تبلیغ معارف اسلامی و ترویج احکام شرعی غافل نبودند و به این بعد از وظایف شرعی و اجتماعی خود ، اهمیت بسیار می دادند و به هنگام تعطیل دروس حوزه علمیه قم و در موسم های تبلیغ ، یعنی ماه مبارک رمضان و دهه اول و آخر ماه صفر ، و مناسبت های دیگر ، با اشتیاق و آمادگی لازم ، همه خطرهای سفر به مناطق دور دست را به جان و دل می خریدند و عازم مقصد و هدف برای ترویج اخلاق و احکام اسلامی می شدند .

یکی از مقصدهای مرحوم فقیه سبزواری  ، فریدونکنار در استان مازندران بود که بیش از شصت سال ، در ایام ماه مبارک رمضان و مناسبت های دیگر ، دراین دیار ، به تبلیغ پرداختند و از محبوبیت زائدالوصفی در بین اهالی محترم فریدونکنار و اطراف و اکناف این شهر ، برخوردار بوده و هستند  .

یکی از خصوصیات جالب معظم له ، این بود که اصرار به اقامه نماز صبح ، به جماعت و در مسجد داشتند که معمولا ، در بیشتر مساجد ، خصوصا ، پیش از انقلاب اسلامی ، فقط نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء دایر بود .

مرحوم آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، به هر کجا که برای وعظ و خطابه و نشراحکام نورانی شرع انور سفر می کردند ، همانند اجداد طاهرین و  پدر بزرگوارشان ، در اندیشه فقرا و مستمندان همان منطقه بودند و از موارد مهمی که همیشه در دستور کار برنامه های تبلیغی ایشان بود ، شناسایی نیازمندان و فقرای محل بود و افراد متمکن را تشویق به احسان و رسیدگی به امور فقرا می کردند .

از جمله فعالیت های شاخص معظم له ، بنای مسجد و حسینیه  در مقاصد تبلیغی بود که به دلیل ارادت خاص ایشان به قطب عالم امکان حضرت صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و این که خودرا سرباز کوچک آن امام همام می دانستند  ، تمام مساجدی که در مناطق مختلف احداث کردند خصوصا در فریدونکنار و محمد شهر کرج ، بنام مبارک آن حضرت ؛ " صاحب الزمان " و " ولی عصر "  ( عج ) نامگذاری شدند  .

از دیگر خصوصیات بارز و برجسته آن مرحوم ، که بسیار اصرار داشتند ، تشویق همگان ، خاصه جوانان ،   به مطالعه کتاب های معتبر دینی و مذهبی بود ؛  و خود ، سخاوتمندانه ، حتی کتاب های شخصی و کمیاب خودرا به منظور گسترش فرهنگ مطالعه کتاب های دینی ، هدیه می کردند و نوعا ، اکثر مریدان ایشان در شهرهای مختلف ، به برکت اهتمام ایشان به این امر ، دارای کتابخانه شخصی در خانه خود هستند .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، شخصیت روحانی بسیار قانع و کاملا به دور از تعلقات دنیوی ؛ و دارای زندگی متوسط و زاهدانه ای بودند  . 

منزل ایشان ، که از ابتدا در محله ای فقیر نشین قرار داشت ؛ و زمین آن ، از موقوفات آستانه مقدسه قم هست ، منزلی بسیار ساده و خالی از هرگونه جلوه و اسباب و تزئیناتی هست که معمولا ، در خانه های اقشار فقیر به عنوان حداقل وسائل مورد نیاز وجود دارد .

منزل ایشان ، همیشه محل رفت و آمد شاگردان و دوستان و مریدانش بود و بیشتر ایام ، مهماندار دوستان و آشنایان و مسافران و زائران حرم کریمه اهلبیت سلام الله علیها بودند که از نقاط مختلفی که معظم له سفر می کردند ، می آمدند ؛ و در حد توان خود پذیرایی می کردند و باور داشتند  که اینان ، زوار حضرت معصومه سلام الله علیها هستند و پذیرایی و احترامشان واجب است .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، شخصیت روحانی کم نظیر ؛ و  از روحانیان و مدرسان متقدّم و پیشکسوت حوزه علمیه قم هستند که 65 سال سابقه حضور در میدان فقه و اصول و سایر علوم حوزوی و اسلامی را در پرونده خود دارند ؛ و به همین جهت ، مورد احترام و تکریم همه مراجع عظام و فقها و مدرسین نامدار و طلاب و فضلای حوزه علمیه قم می باشند .

توکل عمیق و  پیوسته به خدا در امور ، تقیّد شدید به صله ارحام ، شوخ طبعی ، سازگاری بسیار با اقشار مختلف مردم ، نظم شدید در امور ، وقت شناسی ، حسن خلق ، وفای به عهد ، تواضع بسیار ، سادگی در بیان و رعایت اقتضائات مخاطبان و شنوندگان ، احترام به کودکان و جوانان ، پارسایی خاص ، زهد و قناعت ، از مختصات برجسته و مطرح و زبانزد آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری بود که ایشان را بین وابستگان سببی و نسبی ، شاگردان ، دوستان ، همسایگان ، همسفران و آشنایان ، محبوب و متمایز کرده است .

سرانجام ، آیة الله حاج میرزا صادق فقیه سبزواری ، پس از تحمل بیش از پنج سال بیماری های مختلف و بستری بودن در بیمارستان و منزل ، ساعت چهار بعد از ظهر روز دو شنبه 29 خرداد ماه 1396 هجری شمسی ، مقارن با 24 رمضان 1438 هجری قمری ، در ایام شهادت و سوگواری مولای متقیان حضرت امیر مؤمنان علیه السلام ، در سن 85 سالگی ، زندگی را بدرود گفته ، پس از 65 سال تلاش و جنب و جوش در مسیر حفظ و توسعه مذهب جعفری ؛ و خدمات شایسته به حوزه علمیه قم ، در جوار رحمت واسعه الهی ، آرام گرفتند .

نظر شما