مشکلات زبان؛ علل، تشخیص و درمان آن

به گزارش برنا؛ شما می‌توانید با رعایت بهداشت دهان از خیلی از مشکلات زبان پیشگیری کنید. اگر در حال حاضر دچار مشکلی در زبان خود هستید، بعضی از راهکارهای ساده‌ی خانگی ممکن است بتوانند علائم را برطرف نمایند.

علائم مشکلات زبان

علائمی که ممکن است در زبانتان روی دهد شامل موارد زیر می‌شوند:

. از دست دادن نسبی یا کامل حس چشایی یا تغییرات در توانایی حس مزه‌های ترش، شور، تلخ و یا شیرین

. مشکل در حرکت دادن زبان

. تورم زبان

. تغییر رنگ طبیعی زبان یا بروز لکه‌های سفید، صورتی کمرنگ، سیاه و یا قهوه‌ای روی زبان

. درد در تمام قسمت‌های زبان یا فقط در نقاطی خاص

. احساس سوزش در تمام قسمت‌های زبان یا فقط در نقاطی خاص

. ضایعاتی سفید یا قرمزرنگ که اغلب دردناک هستند

. چیزهایی شبیه مو یا کُرک روی زبان

علائم خاصی که دارید به پزشک کمک می‌کند علت مشکل زبانتان را تشخیص دهد.

 علت احساس سوزش روی زبان

احساس سوزش روی زبان می‌تواند در زنانی که در سنین بعد از یائسگی هستند رخ بدهد. علت این علامت می‌تواند قرار گرفتن در معرض محرک‌هایی مانند دود سیگار هم باشد.

علت تغییر در رنگ زبان

تغییر رنگ زبان اغلب به دلیل کمبود آهن، فولیک اسید یا ویتامین B12‌ است. یک واکنش آلرژیک نسبت به گلوتن نیز می‌تواند علت این تغییر رنگ باشد.

سفید شدن زبان معمولاً نتیجه‌ی سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و یا بهداشت نادرست دهان است.

خطوط سفید یا برآمدگی‌های سفیدرنگ ممکن است نشان‌دهنده‌ی التهابی به نام لیکن پلان دهانی باشند. گفته می‌شود که این عارضه به دلیل یک واکنش ایمنی غیرعادی ناشی از عارضه‌ای دیگر مانند هپاتیت C‌ یا آلرژی روی می‌دهد.

علت تغییر در بافت زبان

اگر زبانتان کُرک‌دار یا مودار به نظر می‌رسد به احتمال زیاد ناشی از مصرف یک دوره آنتی‌بیوتیک می‌باشد.

رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن نیز می‌تواند منجر به این علامت شود.

همچنین اگر از ماده‌ای محرک مانند قهوه یا دهان‌شویه زیاد مصرف کنید یا سیگار بکشید هم ممکن است چنین تغییری در بافت زبانتان روی دهد.

علت درد در زبان

درد زبان معمولاً به دلیل یک آسیب یا عفونت ایجاد می‌شود. اگر زبانتان را گاز بگیرید ممکن است زخمی ایجاد شود که می‌تواند تا چند روز ادامه‌دار شده و بسیار دردناک باشد.

یک عفونت جزئی روی زبان هم مسئله‌ی غیرمعمولی نیست و می‌تواند درد و حساس شدن را به دنبال داشته باشد.

تورم پاپیلا یا مجموعه‌ای از جوانه‌های چشایی زبان نیز به‌صورت برآمدگی‌های ریز و دردناکی است که بعد از آسیب ناشی از گاز گرفتن یا حساس شدن در اثر غذای داغ به وجود می‌آید.

وقتی زبان ناگهان متورم می‌شود احتمالاً دلیل آن یک واکنش آلرژیک است. تورم زبان می‌تواند تنفس را سخت کند. سختی تنفس به علت تورم زبان یک مشکل اورژانسی است. اگر چنین اتفاقی افتاد باید هر چه سریع‌تر اورژانس خبر کنید

آفت دهان نیز یک علت شایع دیگر برای درد روی زبان یا زیر زبان می‌باشد. آفت، زخمی کوچک و سفید یا زردرنگ است که می‌تواند بی‌دلیل ایجاد شود. آفت دهان، برخلاف تبخال، ویروسی نبوده و مُسری نیست. برخی از علت‌های احتمالی آفت شامل آسیب دهان، مواد سابنده در خمیردندان یا دهان‌شویه، آلرژی غذایی یا کمبود مواد مغذی می‌شود. در خیلی از موارد، علت آفت دهان ناشناخته بوده و به آن آفتوز هم می‌گویند. آفت معمولاً بدون درمان خاصی برطرف می‌شود.

دیگر علت‌های کمتر شایع درد زبان شامل سرطان، آنمی، تبخال دهانی، دندان مصنوعی نامناسب یا بریس ارتودنسی می‌شود.

نورالژی نیز می‌تواند منبع درد زبان باشد. این درد بسیار شدید بوده و در عصب آسیب‌دیده ایجاد می‌شود. نورالژی دلیل آشکاری ندارد یا می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:

. سالخوردگی

. ام‌اس

. دیابت

. تومور

. عفونت

علت تورم زبان

تورم زبان می‌تواند علامتی از یک بیماری یا عارضه باشد، مثلاً:

. سندرم داون

. سرطان زبان

. سندرم بک‌ویت ویدمن

. پُرکاری تیروئید

. لوکمی (سرطان خون)

. گلودرد

. آنمی

وقتی زبان ناگهان متورم می‌شود احتمالاً دلیل آن یک واکنش آلرژیک است. تورم زبان می‌تواند تنفس را سخت کند. سختی تنفس به علت تورم زبان یک مشکل اورژانسی است. اگر چنین اتفاقی افتاد باید هر چه سریع‌تر اورژانس خبر کنید.

مشکلات زبان چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

اگر مشکل زبانتان جدی، آزاردهنده، بی‌دلیل یا ادامه‌دار و بدون بهبودی است باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت شرایط زیر مراجعه به پزشک لازم است:

. بزرگ‌تر شدن زخم‌ها

. زخم‌هایی که مدام تکرار می‌شوند

. دردهای مکرر

. مشکلی ادامه‌دار که بیشتر از دو هفته طول کشیده

. درد زبان که با داروهای مسکن معمولی یا مراقبت‌های دیگر بهتر نمی‌شود

. مشکلات زبان همراه با تب بالا

. مشکل جدی در خوردن یا آشامیدن

پزشک زبان شما را کاملاً معاینه کرده و سؤال‌هایی درباره زبان و علائمی که دارید از شما می‌پرسد. او می‌خواهد بداند:

. چه مدتی است که این علائم را دارید؟

. آیا توانایی چشایی‌تان تغییری کرده است؟

. دردتان از چه نوعی است؟

. آیا زبانتان را به سختی حرکت می‌دهید؟

. آیا مشکل یا ناراحتی دیگری در دهانتان دارید؟

اگر پزشک نتواند بر اساس معاینه و سؤال و جواب‌ها، علت علائم را تشخیص دهد، آزمایش‌هایی خواهد گرفت. به احتمال زیاد یک آزمایش خون برایتان تجویز می‌کند تا اختلالات احتمالی را که می‌توانند دلیل مشکل زبانتان باشند شناسایی نماید. پزشک بعد از تشخیص علت، درمان‌های لازم را توصیه خواهد کرد.

مراقبت‌های خانگی برای مشکلات زبان

شما می‌توانید با رعایت بهداشت دهان و دندان، جلوی خیلی از مشکلات زبان را بگیرید یا آن‌ها را تخفیف دهید. مسواک زدن، نخ دندان کشیدن به طور منظم و مراجعه به دندان‌پزشک جهت چکاپ‌های روتین، بهترین کاری است که می‌توانید برای سلامت زبان و دهان خود انجام دهید.

درمان خانگی برای آفت دهان یا زخم‌های دهانی ناشی از آسیب

اگر آفت دارید یا زخمی در دهانتان در اثر آسیب ایجاد شده باید اقدامات زیر را انجام دهید:

. از خوردن غذاهای داغ و تند پرهیز کنید.

. سعی کنید فقط نوشیدنی‌های سرد بنوشید و فقط غذاهای نرم بخورید تا زخمتان خوب شود.

. همچنین می‌توانید در صورت نیاز از داروهای مسکن معمولی استفاده کنید.

. می‌توانید دهانتان را با محلول آب‌نمک گرم یا محلول آب گرم و جوش‌شیرین غرغره کنید.

. می‌توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.

اگر بعد از دو تا سه هفته، زخم دهانتان بهتر نشد حتماً به پزشک مراجعه کنید.