دیپلماسی ای که معادله ترامپ را معکوس کرد

یادداشتی از امین بیرامی

برنا؛ همین چند سال پیش بود که در جریان اجرای پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت، اتحادی مثال زدنی میان 5 قدرت جهانی علیه ایران شکل گرفت؛ اتحادی که حتی حمایت متحدان همیشگی جمهوری اسلامی را در پی داشت.

آری صحبت از سال هایی است که به واسطه اجرای سیاست های غلط دولت وقت در حوزه بین الملل، کشور در انزوای کامل به سر می برد و علاوه بر آن هر روز، خطر جنگ ایران را تهدید می کرد. اما در سال 92 به دنبال دلزدگی مردم از همین سیاست ها جریان اقتدارگرا و کاندیدای آن بطور کامل از انتخابات حذف شد و مردم با رای قاطع، گفتمان اعتدال را برای نجات کشور انتخاب کردند؛ گفتمانی که متشکل از بزرگان اصلاحات و اصولگرایان سنتی بود، بزرگانی چون رئیس دولت اصلاحات و مرحوم آیت ا... هاشمی.

برقراری اعتدال و تدبیر در حوزه سیاست خارجه و حل بحران هسته ای اصلی ترین کار دولت یازدهم به شمار می رفت، امری خطیر و دشوار که در آن هم باید عزت ملی حفظ می شد و هم انزوای بین المللی ایران پایان می یافت به همین رو روحانی باید تیمی منسجم را برای انجام این مسوولیت انتخاب می کرد.

تیم هسته ای مذاکرات خود را با پنج قدرت جهانی آغاز کرد، مذاکراتی نفس گیر و کم سابقه چرا که پس از سالها مذاکرات ایران و ایالت متحده امریکا در سطح وزرای خارجه انجام می شد.

به هر روی در تیرماه 94 بود که برجام به ثمر نشست و بالاخره ایران موفق شد بر سر برنامه هسته ای خود با کشورهای 1+5 به توافق برسد، توافقی که دو واکنش متفاوت را در دنیا به دنبال داشت.

از یکسو اغلب کشورهای دنیا خرسند از گشوده شدن دروازه های تجاری ایران بودند و از سویی دیگر دشمنان قسم خورده ایران و انقلاب عصبانی از این حرکت رو به جلو.

اما این دوگانگی فقط در سطح بین الملل نبود و در داخل نیز یکسو تولیدکنندگان و مردمانی بودند که به دنبال تحریم های ظالمانه متضرر شده بودند و رفع تحریم ها را برای نجات اقتصاد ضروری می دانستند و در سوی دیگر مخالفانِ سیاسی دولت که همواره دلواپس منافع تشکیلاتی خود بودند؛ منافعی که در طول سالهای تحریم بابک زنجانی ها را در خود پرورانده بود. به هر روی برجام با تایید مستقیم رهبری و نظارت مجلس اجرا شد و بازگشت سرمایه گذارانی همچون توتال، پژو و رنو به ایران و بازسازی صنعت هوایی کشور با هواپیماهای جدید ایرباس و بویینگ از جمله دستاوردهای اولیه برجام بود. اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس جمهور پرحاشیه ایالت متحده امریکا بار دیگر همه چیز تغییر کرد؛ ترامپ که از همان دوران تبلیغات انتخاباتی، خود را مخالف برجام معرفی می کرد توانسته بود حمایت صهیونیست ها و برخی از شیوخ حاشیه خلج فارس را جلب کند. بالاخره او پیروز انتخابات شد و انتصابات خود را هم در راستای همان برنامه هایش انجام داد.

وی چندی پیش اعلام کرد که امریکا از برجام خارج می شود؛ موضوعی که متاسفانه خوشحالی دشمنان ایران را در پی داشت و از طرفی دیگر در داخل نیز طیف مقابل دولت فضا را برای عقده گشایی مناسب دید و از این اقدام ترامپ علیه دولت روحانی استفاده کرد تا تلاش او و تیم مذاکره کننده را بی نتیجه جلوه دهد اما برخلاف خواست دشمنان جمهوری اسلامی و مخالفان روحانی در داخل، به واسطه رفتار عاقلانه و توام با تدبیر دولت و تاکید بر پایبندی به برجام، این کشور امریکا بود که چهره مخدوشی در صحنه بین المللی پیدا کرد.

ایران برای خروج از برجام پیش قدم نشد، بر تعهدات خود پایبند ماند و مذاکرات با اتحادیه اروپا را قوت بخشید.

روحانی و دیپلماسی دولت او ثابت کرد که ایران هیچگاه بدعهد و پیمان شکن نبوده است و این دیپلماسی، نگاه دنیا به ایران را که طی سالهای گذشته مخوش شده بود؛ ترمیم کرد و امروز این امریکاست که در مظن اتهامات بین المللی است؛ این نتیجه روح تدبیر و عقلانیت دولت روحانی است.