برخی سینمای دفاع مقدس را نردبانی برای رسیدن به موفقیت می‌دانند / سینمای دفاع مقدس به ما هویت داد و ما نتوانستیم هویتش را حفظ کنیم

حمید بهمنی، کارگردان سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: در دهه 70 رهبر معظم انقلاب تعبیر بسیار زیبایی برای دفاع مقدس به کار بردند و تأکید داشتند دفاع مقدس یک اقیانوس بی‌کران است که ما برداشت‌مان از آن قطره‌ای است. ما در حوزه فرهنگ نیز به همین شکل قطره‌ای از این اقیانوس بی‌کران برداشت می‌کنیم.

بهمنی خاطرنشان کرد: از سال 1376 به بعد سیاست‌های کلی نسبت به دفاع مقدس تغییر پیدا کرد و ما شاهد نزول تولیدات سینمایی در این عرصه بودیم. در سال 1376 تعداد 26 فیلم در حوزه دفاع مقدس ساخته شد و با آمدن دولت جدید تعداد این آثار هر سال به اندازه تعداد انگشتان یک دست تقلیل پیدا کرد و کم‌کم همان تعداد فیلمی که ساخته می‌شد هم به شکلی بود که سینمای دفاع مقدس به سمتی می‌رفت که محتواهایی ضد جنگ و... را مورد توجه قرار می‌داد و آرام آرام این گونه سینمایی به سمتی رفت که لایقش نبود و از آن زمان تا امروز نتوانسته کمر راست کند.

او افزود: در این سال‌ها در بین فیلم‌های سینمایی که ساخته شده‌اند چند اثری را می‌توان پیدا کرد که آثار خوبی هستند اما نسبت این آثار در قیاس با پتانسیلی که دفاع مقدس در بحث مضمون و محتوا دارد همان نسبت قطره به اقیانوس است و کارهای بسیاری می‌توان در این زمینه ساخت که متأسفانه امروز تعدادشان به حداقل رسیده است.

این کارگردان در ادامه تأکید کرد: امروز مفاهیم در سینمای دفاع مقدس گسترش پیدا کرده و برای پرداختن به این موضوع لازم نیست که حتماً به سراغ جبهه و خاکریزها برویم که البته اگر قرار باشد فیلمی با این رویکرد ساخته شود هم به مدد رشد تکنولوژی کار بسیار راحت‌تر است. در دهه 1360 و 1370 برای ساخت یک فیلم جنگی تیم تولید باید ریاضتی جدی را به جان می‌خرید و پروسه تولید یک فیلم جنگی بسیاری طاقت‌فرسا بود اما امروز با تکنولوژی و بهره بردن از ویژوال افکت کار در این حوزه راحت‌تر شده است.

کارگردان فیلم سینمایی «آخرین نبرد» تأکید کرد: به طور کل فیلمسازی در وضعیت اقتصادی فعلی کشور کار بسیار پرهزینه و سختی است و لازم است برای احیای سینمای دفاع مقدس دولت و مسئولان کشور از این گونه سینمایی حمایت کنند. به نظر من اگر مدیران عالی‌رتبه ما در مدیریت خود به سینمای دفاع مقدس توجه داشته باشند می‌توان امیدوار بود که این سینما به همان دوران دهه 1370 برگردد و میزان تولیدات افزایش پیدا کند.

او افزود: پیش از سال 1376 تفاهم‌نامه‌ای بین انجمن سینمای دفاع مقدس و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بسته شد که از فیلم‌هایی در این زمینه در رده‌بندی الف و ب حمایت شود. به دلیل همین حمایت‌ها در آن زمان تعداد آثار تولیدشده دفاع مقدس بسیار زیاد شد و اگر امروز هم همین حمایت‌ها وجود داشته باشد نسبت به آن زمان قطعاً تعداد تولیدات ما 3 برابر خواهد شد چون همانطور که پیش‌تر گفتم امروز ساخت فیلم‌های جنگی آسان‌تر شده و از طرفی مفاهیم سینمای جنگ و دفاع مقدس نیز گسترده‌تر شده‌اند. به عنوان مثال شهید ابراهیم هادی یا حتی شهید قاسم سلیمانی که این سال‌ها نامشان را زیاد شنیده‌ایم نام‌هایی هستند که می‌توان حتی به زندگی پس از سال‌های دفاع مقدس یا زندگی پیش از آن پرداخت و این آثار هم می‌توانند در دسته آثار سینمای دفاع مقدس قرار بگیرند.

این کارگردان در ادامه تأکید کرد: از نظر من دو عامل مهم سینمای دفاع مقدس را خدشه‌دار کرده است. اولین عامل برنامه‌ریزی غلط مدیران است و مورد دوم که سینمای جنگ ما را خدشه‌دار کرده به عدم رغبت فیلمسازان مربوط می‌شود. سینمای دفاع مقدس می‌تواند برای سینمای ما بُرد جهانی داشته باشد ولی متأسفانه ما برای جلب توجه جشنواره‌های جهانی به سیاه‌نمایی روی آوردیم و فیلم‌هایی ساختیم که باب میل آن‌ها باشد و این باعث شد سینمای دفاع مقدس کنار گذاشته شود. اگر امروز موسسه‌ و نهادهایی مثل رسانه ملی، وزارت ارشاد، سازمان اوج، انجمن سینمای دفاع مقدس و... در یک همگرایی با هم قرار بگیرند و همکاری داشته باشند قطعاً تعداد تولیدات دفاع مقدس ما افزایش پیدا می‌کند. سینمای جنگ ثابت کرده که یک سینمای پرمخاطب و اصطلاحاً بفروش است و ما فیلم‌هایی مثل «لیلی با من است»، «سفر به چزابه» و «آژانس شیشه‌ای» داریم که در زمان خود با فروش بسیار خوبی روبرو شدند اما متأسفانه از زمانی که حمایت‌ها و نگاه‌ها تغییر کرد هر کس به هر شکل که توانست به این سینما ضربه زد.

بهمنی در ادامه اظهاراتش گفت: اگر قواعدی که وجود دارد، حفظ شود، سینمای دفاع مقدس پاک‌ترین، ملی‌ترین و بومی‌ترین سینمای ما است. قطعاً می‌توان با نگاه‌های مختلف به جنگ و دفاع مقدس نگاه کرد اما ما نباید جنگ و دفاع مقدس را زیر سوال ببریم و بدانیم سینمای دفاع مقدس برای اشاعه این فرهنگ ساخته شده است. متأسفانه امروز سینمای بی‌پرده که فقط به سیاه‌نمایی می‌پردازد و ردپای پول‌های کثیف نیز در آن دیده می‌شود سینمای پاک و اصیل دفاع مقدس را کنار زده است. متأسفانه از سال 1376 به بعد فیلم‌های سینمایی ما به سمتی رفت که ارزش‌ها را کم‌کم کنار گذاشت. نمونه فیلم‌های موفق ما که مخاطبان از آن استقبال کرده‌اند فیلم سینمایی «شیار 143» یا فیلم «چ» است که در سال‌های اخیر ساخته شدند و توانستند نظر مخاطبان را به خود جلب کنند. متأسفانه امروز سینمای دفاع مقدس مورد کم‌لطفی قرار گرفته و من به شخصه این تجربه را داشتم که 8 سال است درگیر یک فیلمنامه هستم و به تازگی مجوز ساخت برای آن صادر شده است در حالیکه می‌بینیم در این سال‌ها افرادی فیلم دفاع مقدس ساختند که به نظر اعتقادی به آن ندارند و حتی فیلمسازانی در این سینما ظهور کردند که با ساخت فیلم دفاع مقدس سعی داشتند به سینما ورود کرده و بعد فیلم خود را بسازند.

این کارگردان در پایان اظهار داشت: باید نگاه‌ها به سینمای دفاع مقدس تغییر کند و این گونه سینمایی را با همه ارزش‌هایش بشناسیم و نگاه ابزاری به آن نداشته باشیم. سینمای دفاع مقدس یک فرهنگ است که شاید حتی مخاطبان چندانی هم آثارش نداشته باشند اما مثل وجود بزرگانی چون حافظ، سعدی و... یک اتمسفر است که در فضای فرهنگی کشورمان به آن نیاز داریم. سینمای جنگ بسیار مظلوم است، سینمای دفاع مقدس به ما هویت داد و متأسفانه ما نتوانستیم هویت آن را حفظ کنیم.