دنباله‌سازی در سینمای ایران، فرمولی نتیجه‌بخش برای فتح گیشه‌ها

حبیب اسماعیلی: ساخت یک اثر سینمایی در قسمت‌های بعدی نیازمند نوآوری است/ تکرار یک فیلم سینمایی در قسمت بعدی کاری بیهوده است/ دنباله‌سازی بر فیلم‌ها فرمول مشخصی ندارد

حبیب اسماعیلی، تهیه‌کننده سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار برنا اظهار داشت: ساخت یک فیلم سینمایی در قسمت‌های متعدد در همه جای دنیا مرسوم است و بعضاً شاهد هستیم که فیلم‌هایی ساخته می‌شوند که در چند قسمت ساخته شده و قسمت‌های بعدی‌شان فروش بیشتری نیز دارد اما در ایران این روند به شکلی حرفه‌ای دنبال نمی‌شود و معمولاً پس از ساخت یک اثر سینمایی و استقبال مردم از آن عوامل سازنده، از جمله کارگردان و تهیه‌کننده به فکر ساخت قسمتی دیگر می‌افتند.

اسماعیلی خاطرنشان کرد: ساخت یک اثر سینمایی در قسمت‌های بعدی نیازمند نوآوری است و اگر قرار است قسمت دوم یک فیلم، شبیه همان قسمت اول باشد هیچ لزومی به ادامه ساخت آن نیست. در سینمای ما نیز این مسأله کاملاً مشهود است و ما بارها شاهد ساخت قسمت‌های تکراری بر یک فیلم بودیم که شاید به دلیل عنوانشان در قسمت اول مورد استقبال قرار گرفته‌اند اما مخاطبان را نتوانسته‌اند راضی کنند و این باعث می‌شود که لطمه‌ای جدی به سینما وارد شود.

وی افزود: تکرار یک اثر سینمایی مطمئناً اتفاق خوشایندی نیست و بیهوده به نظر می‌رسد. وقتی قرار است فیلمی تکراری صرفاً با هدف فروش بالا بسازیم بهتر است این فیلم ساخته نشود چرا که در این صورت مخاطبان را نسبت به سینما بی‌اعتماد کرده‌ایم. معمولاً فیلم‌های سینمایی چند قسمتی در ایران با این فرمول ساخته می‌شود که پس از بازخورد خوب در قسمت اول طرحی دیگر نوشته می‌شود، تهیه‌کننده برآورد بودجه می‌کند و بعد تصمیم به ساخت گرفته می‌شود. این اتفاق در سریال‌های ما نیز رخ می‌دهد و بهتر است برای به‌دست آوردن درآمد بیشتر به کش‌دار کردن فیلمنامه‌هایی که از آنها جواب گرفته‌ایم فکر نکنیم.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «خرگیوش» اظهار داشت: بارها شاهد بودیم یک فیلم موفق با توجه به اینکه عنوانش به نوعی تبدیل به یک برند موفق شده در قسمت بعدی ساخته می‌شود و به نوعی مخاطبان را برای جلب توجه گول می‌زند. این اتفاق معمولاً برای فیلم‌های کمدی بیشتر می‌افتد و همین مسأله نیز می‌تواند دلیلی بر پایین آمدن کیفیت فیلم‌های کمدی و طنز ما شود.

این تهیه‌کننده در پایان تأکید کرد: ما در سینمای‌مان تعدادی فیلم‌های موفق داشته‌ایم که در چند قسمت ساخته شده و تعداد فیلم‌های ناموفق نیز بسیار بالا بوده و این مسأله فرمول مشخصی برای ما ندارد که بخواهیم آن را دنبال و قضاوت کنیم. برخی فیلم‌های چند قسمتی آثار قابل قبولی هستند و برخی واقعاً فیلم‌های ضعیف و ناموفقی هستند که هیچ ارزش و اعتبار سینمایی ندارند.

داریوش بابائیان: مسائلی غیر از سینما منجر به دنباله‌سازی در سینمای ایران می‌شود/ حفظ ارتباط با چند بازیگر دغدغه سرمایه‌گذاران امروزی

داریوش بابائیان، تهیه‌کننده سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: ساخت سه‌گانه‌های سینمایی از ابتدای تاریخ سینما رواج داشته و ما کارگردان‌های بسیاری را می‌توانیم نام ببریم که سه‌گانه‌های بسیار خوبی ساخته‌اند که شاید مطرح‌ترین‌شان در تاریخ «پدرخوانده» فرانسیس فورد کاپولا باشد. ساخت فیلم‌های سه‌گانه در ایران نیز رواج داشته و ما سه فیلم «رنگ شب»، «اثیری» و «شیفته» را به کارگردانی محمدعلی سجادی می‌توانیم نام ببریم که آن را ساختیم و فیلم‌های خوب و موفقی نیز بودند.

بابائیان خاطرنشان کرد: سه‌گانه‌ای که محمدعلی سجادی ساخت از سه داستان و یک موضوع مشخص ساخته شده و هر قسمت از این سه‌گانه به خودی خود دارای قصه‌ای مجزاست که مخاطب با دیدن هر قسمت با فیلم ارتباط برقرار کرده و هیچ نیازی به دیدن باقی قسمت‌ها نیست. اما شکل اصلی ساخت فیلم‌های سه‌گانه در سینمای ایران بیشتر به فیلم‌های طنز و کمدی مربوط می‌شود.

وی افزود: با توجه به مسائل جاری سینما و اتفاقاتی که در این حرفه می‌بینیم معمولاً سرمایه‌گذارها و سازنده‌های یک اثر سینمایی برای درآمدزایی علاقه به استفاده از راه‌هایی هستند که قبلاً از آن پاسخ گرفته و دیگر خطری آن‌ها را تهدید نمی‌کند. با این حال اکثر فیلم‌های سینمایی که در چند قسمت ساخته می‌شوند به دلیل موفقیت قسمت اول نیست. معمولاً این فیلم‌ها با سرمایه‌های بادآورده ساخته شده‌اند و برای سرمایه‌گذار که قصد دیگری از حضور در سینما دارد موفقیت در گیشه چندان اهمیتی ندارد.

این تهیه‌کننده در ادامه گفت: قصد اکثر این سرمایه‌گذارها که پول‌های بادآورده را وارد سینما می‌کنند پولشویی و ارتباط با چند هنرمند و بازیگر است. به همین دلیل از آنجا که ارتباط‌شان با چند بازیگر برقرار شده و می‌خواهند این ارتباط را حفظ کنند قسمت‌های بعدی برای فیلمی نسبتاً موفق در گیشه در نظر می‌گیرند و این یکی از دلایل اصلی حجم عظیم کمدی‌های ضعیفی است که در سینمای‌مان دیده می‌شوند.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «چپ دست» اظهار داشت: فیلم‌های سه‌گانه در سراسر دنیا به شکل دیگری تعریف شده‌اند و معمولاً قصه‌ها و موضوعات هستند که فیلمسازان را مجاب به ساخت قسمت‌های دیگری بر یک فیلم می‌کنند اما در ایران نبود ایده و از طرفی مسائلی خارج از مسائل سینما وجود دارد که بحث دنباله‌سازی بر یک فیلم را مطرح می‌کند.

بابائیان در پایان تأکید کرد: امیدوارم مسئولان به این مسائل فکر و توجه کنند که فیلم‌های سینمایی پرفروش این روزها که برخی مواقع چندمین قسمت از یک اثر سینمایی هستند، به شدت در جهت پایین آوردن سطح سلیقه مخاطبان قدم برداشته و باعث شده‌اند افراد خاصی موفق به فعالیت شده و تهیه‌کنندگان و کارگردانان قدیمی سینمای ما از سینما دور و بیکار شوند.

کاظم راست گفتار: پول تنها دلیل دنباله‌سازی در سینمای ایران است / هیچ احترامی به مخاطب وجود ندارد / پول به بالاترین ارزش تبدیل شده

کاظم راست‌گفتار کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: در ایران بحث ساخت قسمت‌های بعدی بر یک فیلم سینمایی یک بحث کاملاً صنعتی و تجاری است. البته این مسأله در دنیا نیز وجود دارد و در همه جای دنیا بحث صنعت و تجارت در سینما بحثی جدی است که اهمیت زیادی برای سازندگان فیلم‌ها دارد و بسیاری مواقع پول مهم‌ترین مسأله در ساخت یک فیلم به حساب می‌آید.

راست‌گفتار خاطرنشان کرد: تفاوتی که سینمای ما با دنیا دارد در این است که اگر در سینمایی مثل سینمای هالیوود پول و تجارت حائز اهمیت است به جنبه‌‍‌های هنری اثر نیز توجه می‌شود و مخاطب یکی از مسائلی است که سینماگران هالیوود آن را در نظر می‌گیرند اما در کشور ما صرفاً پول مطرح است و اگر یک اثر سینمایی در جلب نظر مخاطب موفق عمل کرده به فکر قسمت بعدی می‌افتند و چون کار خود را در قسمت اول انجام داده‌اند دیگر برای جلب نظر مخاطب تلاشی نمی‌شود و فیلم هر چه باشد می‌فروشد.

وی افزود: در آمریکا که با سینمای واقعی مواجه هستیم برای ساخت فیلم‌ها در قسمت‌های بعدی سازندگان اثر وقت می‌گذارند و اثری قابل قبول از هر جهت می‌سازند شاهد هستیم که فیلم‌هایی مثل «انتقام‌جویان» که این روزها بر پرده سینماهای جهان است با فروشی در قسمت سومش مواجه می‌شود که مطمئناً پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما خواهد شد. اکثر فیلم‌های پرفروش جهان فیلم‌هایی هستند که چند قسمت دارند ولی برگ برنده آنها تنها چند قسمت بودنشان نیست و فیلم‌هایی که می‌بینیم از جمله فیلم «انتقام‌جویان» آثاری هستند که مدت‌ها برای ساختشان زحمت کشیده شده و ساخت همین فیلم حدود سه سال به طول انجامیده است.

این کارگردان در ادامه اظهار داشت: موفقیت یک ایده در گرو شرایط اجتماعی است، در سینمای ما یک ایده در شرایطی خاص به موفقیت می‌رسد و پس از این موفقیت سازندگان اثر قسمت بعدی را می‌سازند که اصلا معیارهای موفقیت را ندارد و کاملاً بی‌کیفیت است. این روند در بسیاری از تولیدات ما در دیگر حوزه‌ها نیز وجود دارد و تنها نمی‌توان به سینما خرده گرفت. ما شاهد هستیم که حتی در یک رستوران وقتی مردم از غذاهای آن استقبال می‌کنند پس از چند روز کیفیت را کاهش می‌دهد و دیگر به کیفیت اهمیتی داده نمی‌شود.

کارگردان فیلم سینمایی «نقاب» تصریح کرد: پول‌پرستی، بی اخلاقی و بی ارزش شدن همه ارزش‌های انسانی و بالا رفتن اهمیت پول از هر ارزشی باعث شده تا در هر زمینه‌ای انسان فراموش شود و هیچ احترامی به مخاطبان و مردم وجود نداشته باشد و هر محصول هنری صرفاً برای درآمدزایی باشد. به همین دلیل است که ما شاهد هستیم که فیلم‌هایی بی ارزش و ضعیف ساخته می‌شوند و چون مردم حق انتخاب ندارند در این میان این فیلم‌ها نیز به موفقیت در گیشه می‌رسند.

راست‌گفتار در پایان گفت: تا اطلاع ثانوی در ایران اخلاق، هنر و ارزش‌های بالای هنری از بین رفته و پول تنها ارزش حاکم در جامعه است و انتظار زیادی از هنرمندان برای ارائه محصولی با کیفیت و ارزشمند وجود ندارد.