عبدالرضا مظاهری در گفت‌وگو با برنا
آبشخور تفكر و تولید فكر كتاب است
یک مدرس عرفان اسلامی دانشگاه با اشاره به اینکه هیچ متفكر، دانشمند و اهل علم نمی‌تواند از كتاب جدا باشد، گفت: آبشخور تفكر و تولید فكر در جامعه كتاب است چرا كه حاصل مطالعات مختلف و زحمات یك متفكر در قالب كتاب به منصه ظهور می‌رسد.
عبدالرضا مظاهری، نویسنده و مدرس عرفان اسلامی دانشگاه درباره اهمیت تولید تفکر و رابطه آن با كتاب به خبرنگار اندیشه برنا، گفت: معمولا انسان متفكر كه در طول زندگی زحمات زیادی كشیده، می‌خواهد این تفكر و اندیشه را كه ثمره زندگی‌اش است به دیگران برساند و خریداری برای آن پیدا كند.
وی در ادامه داد: البته امکان دارد این خریدار در همان مقطع زمانی پیدا نشود چرا كه معمولا انسان‌های اهل تفكر ممكن است از جامعه دوران خودشان جلوتر باشند، بنابراین اندیشمندان در این راستا دست به كتابت می‌برند و ممكن است در زمان‌های آینده كسانی خریدار آن تفكر كه در قالب كتاب است باشند. همانطور كه در طول تاریخ اینگونه بوده است.
این مدرس دانشگاه تاکید کرد: برخی از اندیشمندان ما که بخش اعظمی از تولید تفکر را به عهده داشته‌اند اگر فقط به دنبال درس و وعظ در کلاس‌ها بودند و اندیشه خود را کتابت نمی‌کردند، امروز جایگاه علمی بسیار متقاوت بود.
مظاهری ادامه داد: ما دانشمندان صاحب فكر و اندیشه داشته‌ایم اما مجبور بودند در انزوا زندگی كنند و حتی زندانی یا اعدام شدند اما مطالب خود را نوشته‌اند و در سال‌های بعد كه جامعه پیشرفت كرد همان افكار خریدار پیدا كرد و جایگاه خود را بدست آورد.
شارح فصوص الحکم ابن عربی در ادامه و در پاسخ به این سوال که آیا هر كتابی می‌تواند تولید تفكر كند یا خیر؟ تصریح کرد: به نظر می‌رسد همانطور كه هر انسان نمی‌تواند صاحب تفكر باشد هر كتابی هم نمی‌تواند صاحب تفكر باشد، که البته این یک تعریف کلی است اما در یک تعریف جزئی‌تر ممکن است کتابی برای فردی مفید به نظر برسد اما در نظر فرد دیگر این کتاب بی‌ارزش باشد. بنابراین خود شخص است كه باید لابه‌لای كتاب‌ها بگردد و به آنچه كه می‌اندیشد در همان راستا تحقیق كند.
وی همچنین درباره این موضوع که در جامعه ما كتاب چه سهمی در تولید تفكر دارد؟ گفت: به نظر من هنوز سهم اصلی تفكر و تولید فكر جامعه ما با كتاب است. زمانی كه بحث اینترنت در چند سال گذشته مطرح شد برخی معتقد بودند كه دیگر كتاب و كتابخانه جمع خواهد شد اما مدتی كه گذشت دیدیم ورق زدن كتاب و كار كردن با آن تاثیر شگرفی دارد كه با اینترنت و فضای مجازی نمی‌توان به آن رسید.
مظاهری همچنین درباره عوامل دیگری که می‌تواند در بحث تولید تفكر موثر باشد؟ اظهار کرد: تفكر رابطه تنگاتنگی با آزادی بیان دارد. البته این آزادی در علم غیر از آزادی رایج در سیاست است. در آزاداندیشی و تولید تفكر اولین مرحله داشتن آزادی بیان است. همانطور كه علما و دانشمندانی همچون غزالی كه در درس كلامی شیعه شركت می‌كرد و از طرفی در كلاس درس فقه حنبلی و سایر كرسی‌های فرق دیگر شركت می‌كرد.
وی ادامه داد: جامعه ما و تمدن ایرانی اسلامی در حال حاضر تنها جامعه‌ای است كه در مقابل تمدن غرب مانده و این به دلیل پشتوانه فرهنگ بسیار قوی ما است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: ما باید توجه داشته باشیم كه در برنامه‌های كلان كشور همچون برنامه‌های پنج ساله تنها به این موضوع توجه می‌شود كه باید از برخی كشورهای منطقه جلو بیفتیم اما باید توجه داشته باشیم كه در مباحث فرهنگی، علوم انسانی، فلسفه و عرفان از اكثر كشورها جلوتر هستیم.
مظاهری در پایان خاطرنشان کرد: حتی تركیه كه كشور توسعه‌یافته‌تری در میان كشورهای اسلامی است از نظر تفكر از ما عقب است. متاسفانه به این مسئله دقت نمی‌شود كه ما در تفكر و مسائل علمی جلودار هستیم. اگر این راه تداوم یابد و مسائل سیاسی در مسائل علمی دخیل نشود قطعا به افق‌های بلندتری دست خواهیم یافت.
وی در ادامه داد: البته امکان دارد این خریدار در همان مقطع زمانی پیدا نشود چرا كه معمولا انسان‌های اهل تفكر ممكن است از جامعه دوران خودشان جلوتر باشند، بنابراین اندیشمندان در این راستا دست به كتابت می‌برند و ممكن است در زمان‌های آینده كسانی خریدار آن تفكر كه در قالب كتاب است باشند. همانطور كه در طول تاریخ اینگونه بوده است.
این مدرس دانشگاه تاکید کرد: برخی از اندیشمندان ما که بخش اعظمی از تولید تفکر را به عهده داشته‌اند اگر فقط به دنبال درس و وعظ در کلاس‌ها بودند و اندیشه خود را کتابت نمی‌کردند، امروز جایگاه علمی بسیار متقاوت بود.
مظاهری ادامه داد: ما دانشمندان صاحب فكر و اندیشه داشته‌ایم اما مجبور بودند در انزوا زندگی كنند و حتی زندانی یا اعدام شدند اما مطالب خود را نوشته‌اند و در سال‌های بعد كه جامعه پیشرفت كرد همان افكار خریدار پیدا كرد و جایگاه خود را بدست آورد.
شارح فصوص الحکم ابن عربی در ادامه و در پاسخ به این سوال که آیا هر كتابی می‌تواند تولید تفكر كند یا خیر؟ تصریح کرد: به نظر می‌رسد همانطور كه هر انسان نمی‌تواند صاحب تفكر باشد هر كتابی هم نمی‌تواند صاحب تفكر باشد، که البته این یک تعریف کلی است اما در یک تعریف جزئی‌تر ممکن است کتابی برای فردی مفید به نظر برسد اما در نظر فرد دیگر این کتاب بی‌ارزش باشد. بنابراین خود شخص است كه باید لابه‌لای كتاب‌ها بگردد و به آنچه كه می‌اندیشد در همان راستا تحقیق كند.
وی همچنین درباره این موضوع که در جامعه ما كتاب چه سهمی در تولید تفكر دارد؟ گفت: به نظر من هنوز سهم اصلی تفكر و تولید فكر جامعه ما با كتاب است. زمانی كه بحث اینترنت در چند سال گذشته مطرح شد برخی معتقد بودند كه دیگر كتاب و كتابخانه جمع خواهد شد اما مدتی كه گذشت دیدیم ورق زدن كتاب و كار كردن با آن تاثیر شگرفی دارد كه با اینترنت و فضای مجازی نمی‌توان به آن رسید.
مظاهری همچنین درباره عوامل دیگری که می‌تواند در بحث تولید تفكر موثر باشد؟ اظهار کرد: تفكر رابطه تنگاتنگی با آزادی بیان دارد. البته این آزادی در علم غیر از آزادی رایج در سیاست است. در آزاداندیشی و تولید تفكر اولین مرحله داشتن آزادی بیان است. همانطور كه علما و دانشمندانی همچون غزالی كه در درس كلامی شیعه شركت می‌كرد و از طرفی در كلاس درس فقه حنبلی و سایر كرسی‌های فرق دیگر شركت می‌كرد.
وی ادامه داد: جامعه ما و تمدن ایرانی اسلامی در حال حاضر تنها جامعه‌ای است كه در مقابل تمدن غرب مانده و این به دلیل پشتوانه فرهنگ بسیار قوی ما است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: ما باید توجه داشته باشیم كه در برنامه‌های كلان كشور همچون برنامه‌های پنج ساله تنها به این موضوع توجه می‌شود كه باید از برخی كشورهای منطقه جلو بیفتیم اما باید توجه داشته باشیم كه در مباحث فرهنگی، علوم انسانی، فلسفه و عرفان از اكثر كشورها جلوتر هستیم.
مظاهری در پایان خاطرنشان کرد: حتی تركیه كه كشور توسعه‌یافته‌تری در میان كشورهای اسلامی است از نظر تفكر از ما عقب است. متاسفانه به این مسئله دقت نمی‌شود كه ما در تفكر و مسائل علمی جلودار هستیم. اگر این راه تداوم یابد و مسائل سیاسی در مسائل علمی دخیل نشود قطعا به افق‌های بلندتری دست خواهیم یافت.
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی