مدارس تاریخی یزد نماد فرهنگی و تاریخی این استان است

به گزارش خبرگزاری برنا از یزد، از دیر باز استان یزد مهد علم و دانش بوده و در گوشه و كنار این خطه مدارس متعدد ساخته شده كه امروز نماد فرهنگی و تاریخی این استان محسوب می‌شوند.
از جمله:

مدرسه امام خمینی(ره)

مدرسه علمیه امام خمینی (مدرسه شاهزاده) در ضلع جنوب شرقی مسجد جامع كبیر یزد و جنب چهار سوق و بازار شاهی قرار دارد.

این مدرسه و حسینیه همجوار آن، از بناهای شاهزاده 'محمد ولی میرزا' است و ساخت آن در سال 1240 هـ.ق به اتمام رسید. مدرسه امام دارای سه حیاط: حیاط همكف، حیاط تحتانی(باغچه سرا) و حیاط كوچك ضلع شمال غربی(مدرسه بانوان) است.

نمای كلیه قسمت های مدرسه آجری و تنها حیاط كوچك ضلع شمال غربی، نمایی با اندود كاهگل دارد. سقف مدخل‌های چهارگوشه بنا با آجر كاربندی شده است و هشتی ورودی در ضلع جنوبی بنا است.

ساختمان مسجد و مدرسه نیز در همین ضلع قرار دارند و دو راهروی ورودی كه به هشتی متصل است، در طرفین مسجد دیده می شود.

این بنا در طول زمان كاربردهای مختلف از جمله مدرسه علوم دینی، بیمارستان و نوانخانه داشته است و هم اكنون به عنوان مدرسه علمیه از آن استفاده می شود.
شایان ذكر است این مدرسه به شماره 2185 مورخ 27/10/77 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مدرسه ایرانشهر

این مدرسه در برزن گودال مصلی شهر یزد قرار دارد و ساختمان سازی این مدرسه در سال 1315 هجری شمسی آغاز و در سال 1317 شمسی پایان یافت.

طرح این دبیرستان از 'آندره گدار' معمار فرانسوی است. این مدرسه، اولین مدرسه دولتی در شهر یزد است و علاوه بر آن به عنوان مركز تجمع فرهنگی نیز محسوب می شود.

قوس های تخم مرغی- مشخصه معماری عصر ساسانی و قوس های خیزدار مربوط به عصر صفوی در این بنا استفاده شده است.

شایان ذكر است این مدرسه به شماره 2048 مورخ 4/4/77 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مدرسه رستمی مریم آباد

مدرسه رستمی مریم آباد در مركز محله 'مریم آباد' شهر یزد قرار دارد. طبق نظر انجمن زرتشتیان 'مریم آباد' و 'رحمت آباد'، بانی این مدرسه 'تهمینه رستم' است و بنای آن در سال 1315 هجری شمسی ساخته شد.

این مدرسه دارای یك تالار اصلی مركزی با پوشش ضربی ساده است و كلاس های مدرسه در طرفین این تالار به قرینه قرار گرفته اند. در ضلع جنوب شرقی، ورودی اصلی مدرسه، ورودی تالار و نیز یك ایوان كوچك با پوشش ضربی كه در طرفین آن دو اتاق كوچك به قرینه ساخته شده، قرار دارد.

دو ستون آجری، پیشانی ایوان را به سه دهانه مساوی تقسیم می كند و دو حیاط یكی كم وسعت در ضلع جنوبی و دیگری نسبتاً وسیع در ضلع شمالی قرار دارد.

نمای جنوبی مدرسه آجری است و كتیبه پیشانی نما كه احتمالاً سال تاسیس بنا و غیره را در خود جای داده بود، اكنون وجود ندارد. دو قاب آجری قرینه در طرفین نمای جنوبی به چشم می خورد كه داخل آن با آجر تخت گل و بوته دار، نماسازی شده است.
شایان ذكر است این مدرسه به شماره 3811 مورخ 18/2/80 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مدرسه شاه كمالیه

این مدرسه در محله 'شاه كمالیه' شهر یزد قرار دارد و این بنا در گذشته مدرسه بزرگ و آب انباری بود كه گنبد و بقعه كنونی در میان آن قرار داشت. متاسفانه به مرور زمان قسمت هایی از این مدرسه به صورت خانه های مسكونی در آمده است.

این بنا در سال 720 هـ.ق توسط 'كمال الدین ابوالمعالی' پسر 'برهان الدین لطف الله' وزیر 'محمد مظفر' ساخته شد.

گنبد آن از داخل با نقوش مختلف تزیین و رنگ آمیزی شده بود و بخشی از رنگ های لاجوردی و طلایی این گنبد، هنوز باقی مانده است.

این مدرسه دارای درگاهی با ایوان بلند و دو مناره در طرفین آن بود و تنها چهار صفه زیر گنبد كه مدفن بانی و فرزندان اوست، بر جای مانده است. در داخل محوطه، روبه روی بقعه، پایابی است كه دو نهر آب در آن جاری است و در حال حاضر از آب آن استفاده می شود و در مجاورت این بنا حمامی دایر بود كه هنوز باقی است.

شایان ذكر است این مدرسه به شماره 772 مورخ 23/12/46 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

دبستان خسروی

دبستان خسروی مجاور بلوار بسیج شهر یزد واقع شده است و بر اساس سنگ مرمر منقوش به نشان فروهر و منصوب بر دیوار دفتر دبستان، بانی آن 'خسرو شاه جهان' و تاریخ گشایش آن فروردین ماه 1285 هجری شمسی و از بناهای دوره قاجار است.

این ساختمان دارای نمای آجری و پوشش ضربی ساده است و در حیاط مركزی آن، در سه جهت شمال، جنوب و شرق، ساختمان كلاس ها و امور اداری مدرسه دیده می شود.

بخش اعظم ساختمان مدرسه در ضلع شمالی است و ایوانی مسقف بر ستون هایی با سطح مقطع مربع و قوس های هلالی با خیز كم، در سرتاسر آن مشهود است.

در بدنه جنوبی و ضلع شرقی فضایی تالار مانند قرار دارد و ورودی مشرف به حیاط تالار با دو ستون به سه دهانه تقسیم شده است و در زیر قسمت اعظم این ساختمان، زیرزمین است.

شایان ذكر است این مدرسه به شماره 3807 مورخ 12/6/80 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

دبیرستان كیخسروی

این بنا در خیابان شهید چمران شهر یزد قرار دارد و بانی آن 'كیخسرو مهربان رستم'، بین سال های 1300 تا 1306 هجری شمسی این دبیرستان را بنیاد نهاد و این بنا مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است.

نمای این ساختمان از آجر است و از سطح زمین حدود دو متر ارتفاع دارد و بیست پله سنگی تیشه ای، حیاط مدرسه را به هشتی ورودی و از آن جا به تالار مدرسه ارتباط می دهد.

ورودی اصلی تالار دارای سردری نسبتاً بلند است كه با آجر نماسازی شده و یك كتیبه كاشی با نشان 'فروهر' را در خود جای داده است.

در نمای آجری بیرونی بنا، در اطراف برخی از پنجره ها، نوار باریكی از كاشی هفت رنگ با طرح مارپیچ دیده می شود و در ضلع شرقی و غربی ساختمان، دو حیاط نسبتاً وسیع وجود دارد.

شایان ذكر است این مدرسه به شماره 3613 مورخ 25/12/79 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است