به گزارش سرویس سیاسی برنا به نقل از "مركز مطالعات راهبردی و بینالمللی " (csis.org) در گزارشی به قلم "آنتونی كردزمن " و "ماریسا آلیسون " به مسئله ماهیت رقابت بین ایران و آمریكا در كشورهای حوزه خلیجفارس پرداخته و به نقش مهم عربستان سعودی در این رقابت توجه ویژهای كرده است.
بر اساس این گزارش در حال حاضر دورنمای راهبردی حاكم بر منطقه خلیجفارس متاثر از رقابت بین ایران، عراق، آمریكا و كشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس و با هدف كسب حوزه نفوذ نظامی، سیاسی و اقتصادی است.
بنابر استدلال این دو نویسنده، در این میان ایران برای گسترش نفوذ خود در كل منطقه خلیجفارس، بازداشتن آمریكا از اقدامات نظامی، كاهش نفوذ واشنگتن و تثبیت جایگاه خود به عنوان قدرت مسلط در منطقه تلاش مضاعفی دارد.
در سالهای اخیر، ایران این راهبرد را در چارچوب اهداف زیر دنبال كرده است: افزایش ظرفیت خود و كسب اعتبار در منطقه به عنوان یك تهدید جدید موشكی، هستهای و نامتقارن، بهرهبرداری از مناقشه اعراب – اسرائیل، تلاش برای تخریب وجهه آمریكا، افزایش نفوذ خود در میان شیعیان عراق و ارتباط مستقیم با یكایك كشورهای همسایه در جنوب خلیجفارس.
بخش مطالعات راهبردی در گزارش جدید خود به مسئله ماهیت رقابت بین ایران و آمریكا در كشورهای حوزه خلیجفارس پرداخته و به نقش مهم عربستان سعودی در این رقابت توجه ویژهای كرده است.
این گزارش نشان میدهد كه آمریكا درصدد یافتن راهی برای مهار ایران و تحدید نفوذ تهران بر كشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس است. در این راستا، مقامات واشنگتن تقویت روابط خود با یكایك كشورهای حوزه خلیج، همكاری با اتحادهایی مثل فرانسه و بحرین، كمك به مذاكره صلح اعراب – اسرائیل و همسو کردن قابلیتهای آمریكا، عراق و كشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس برای بازدارندگی و مقابله با ایران را در دستور كار قرار دادهاند.
به عنوان بخشی از این تلاش، آمریكا درصدد تهدید توان ایران در استفاده از نفوذ سیاسی، روابط با سایر كشورهای منطقه، نفوذ در عراق، بهرهبرداری از مناقشه اعراب– اسرائیل و توانمندی جنگ نامتقارن است.
عربستان سعودی هماكنون مهمترین متحد آمریكا در خلیجفارس است و مادامی كه گروهبندی سیاسی و راهبردی در عراق نامشخص بماند، ریاض این روابط راهبردی با واشنگتن را حفظ خواهد كرد و عراق نیز به عنوان قدرت ضعیفی در منطقه تا مدت زمان نامعلومی درگیر جنگ داخلی خواهد بود. این به معنای آن نیست كه منافع عربستان سعودی دائماً همسو با منافع آمریكاست؛ بلكه یعنی ایالات متحده آمریكا و عربستان سعودی در تهدید و مهار ایران و نیز در تضمین امنیت خلیجفارس و جریان ثابت صادرات نفت منطقه منافع مشتركی دارند.
سابقه طولانی همكاری نظامی آمریكا و عربستان و نقش آمریكا در مسلح كردن و توسعه نیروهای عربستان این روابط را تقویت كرده است. علاوه بر این، هر دو كشور در مقابله با چالش تروریسم، مشكلات یمن، بیثباتی فزاینده در شاخ آفریقا و دریای سرخ منافع مشتركی را دنبال میكنند. درحالیكه آنها در حلوفصل مناقشات اعراب – اسرائیل رویكرد متفاوتی دارند، اما در پایان دادن به آن به عنوان ریشه اصلی اقدامات افراطی و نیز ابزار سیاسی ایران برای برانگیختن خشم مردم لبنان، فلسطین و اعراب، اشتراك در منافع دارند.
نتیجه نهایی، تركیب پیچیدهای از روابط است كه رقابت عربستان سعودی با ایران را شكل میدهد و نیز عواملی كه دلیل همراهی عربستان با سیاستهای آمریكا و سیاست آمریكا در قبال عربستان سعودی است. ضمناً، از این سیاستها برای مقابله با ایران نیز استفاده میكنند. لازم به ذكر است كه عوامل فوق سیاست ایران در قبال عربستان را نیز جهت میدهد و اینكه دو كشور چگونه از روابط خود برای رقابت با آمریكا سود میبرند.