تماشاگر تئاتر سردرگم است/ سالن های خصوصی رها نشوند

کوهستانی درباره اجرای مجدد ۲ اثر حاضر گفت: اصولاً نسبت به اجرای مجدد مقاومت می‌کردم. از «ایوانف» انگیزه شخصی به وجود آمد که اجرای مجدد کارهایم چه می‌شود. با اثری مواجه شدم که در گذشته خلق بود. گویی با خودم روبه‌رو شده‌ام. تجربه نشان می‌دهد که نسل تماشاچی عوض شده است و در میان گذاشتن نمایش‌های گذشته می‌تواند تجربه‌ای جدید باشد.

کارگردان «شنیدن» با اشاره به فاصله ۱۰ ساله میان دو نمایش «شنیدن» و «در میان ابرها» در تولید اولیه بر این نکته تأکید کرد که اکنون مخاطب می‌تواند در عرض ۴۵ دقیقه هر ۲ کار را ببینند.

وی درباره اینکه چرا کار جدیدی برای اجرا مهیا نکرده است، گفت: شرایط کاری من به واسطه قراردادهایم به نحوی است که نمی‌توانم نمایش جدیدی در ایران تولید کنم، نمایش‌های در دسترس هم مشخص بودند. این دو کار بازیگر مشترک نداشتند و می‌شد صحنه‌های شان را کنار هم اجرا کرد. سعی می‌کنیم هر سال یک یا دو نمایش را اجرا کنیم.

وی درباره اجرا در سالن خصوصی، به اجرای «دیوار چهارم» خود اشاره کرد و تأکید کرد که برای اش سالن تنها حکم یک ساختمان را داشته است.

کوهستانی با اعتقاد بر اینکه اجرا کردن یک نمایش جذاب‌ترین بخش روبه‌رو شدن با خود در گذشته است، گفت: این نمایش‌ها در این ۱۲ سال رها شده نبودند. «در میان ابرها» تا ۲ سال پیش در کشورهای مختلف روی صحنه می‌رفته و «شنیدن» نیز تا ۲ هفته پیش اجرا می‌شد. پس همیشه زنده بودند.

الهام کردا، بازیگر «شنیدن» درباره اجرای مجدد نمایش در ایران گفت: هیجان من در اجرای ایران بیشتر است. باید همیشه مراقب رفتار و حرکاتم باشم چون شکل منتقدان در ایران متفاوت است. در ایران منتقدان برخلاف اروپایی‌ها که کل را می‌بینند، تو را به صورت مجزا می‌بینند. تو را در کل اثر نمی‌بینند. زبان اجرای ما به واسطه تجربه عوض نمی‌شود؛ پس تو مجبور نیستی ریتم را عوض کنی. مخاطب ایرانی تو را آنی می‌فهمد و درک می‌کند. اجرای ایران به مراتب مهمتر است.

مهین صدری نیز درباره فاصله میان اجرای ایران و خارج از کشور گفت: در هر کشوری مخاطب متفاوت است. مخاطب خارجی همواره دچار تأخیر است و ریتم کند در اجراها فاصله‌ها را بیشتر می‌کند. به واسطه لباس پوشیدن و حضورم در میان مخاطبان آنها سریع‌تر کشف می‌کنند جریان از چه قرار است. در ایران فاصله آنچنانی وجود ندارد.

نویسنده «شنیدن» درباره مفهوم جاری در اثر گفت: نمایش همین شنیدن و نشنیدن است. فکر می‌کنی نیازی نیست به فلان حرف گوش دهیغ ولی بعدش می‌فهمی از دستش دادی. برای همین شنیدن بحث قضاوت کردن است.»

مونا احمدی درباره اجراهای متعددی که با نمایش «شنیدن» داشته است، گفت: در این ۲ سال همه چیز تغییر کرده است و برایم جذاب است که این تغییرات را کشف کنم و آن ها در تماشاچی ببینم. در دیالوگ‌گویی دچار تغییر می شویم.

آیناز آذرهوش دیگر بازیگر جوان «شنیدن» درباره فاصله میان مخاطب و اثر گفت: دیالوگ‌هایی هستند که حس نمی‌کنید که بامزه باشند ولی مخاطب از خنده می‌ترکد. در مواجه با مخاطب خارجی چنین چیزی رخ نمی‌دهد در حالی‌که چنین توقعی داشتم که مخاطب بخندد.

شیوا فلاحی که در اجرای سابق نمایش «در میان ابرها» تنها در ۲ اجرا حضور داشته است، درباره تجربه جدیدش گفت: تجربه اجرای عموم چیز دیگری است. خلق دوباره کار با حضور تماشاچی در ایران برای من هیجان‌انگیز است.»

امیررضا کوهستانی درباره اینکه آیا قصدی برای اجرای «رقص روی لیوان‌ها» دارد، پاسخ داد که «سالگشتگی» پاسخ شخصی او به اجرای «رقص روی لیوان‌ها» بود که به عنوان یک اثر نمایش برایش اهمیت دارد اما از لحاظ زیبایی‌شناسی تمایلی به اجرای مجددش ندارد.

این نشست به موضوعاتی چون تئاتر خصوصی و تکثر اجراهای تئاتر نیز پرداخت. کوهستانی وضعیت تئاتر ایران را این گونه توصیف کرد: گونه‌های بسیاری روی صحنه تئاتر می‌بینیم بدون آنکه تماشاچی طبقه‌بندی شود و مخاطب را هویت سازی کنند.

وی افزود: تماشاگر سردرگم است. در خارج از کشور در مورد سالن‌ها هویت‌سازی رخ داده است. ما در تئاتر ایران در نقطه قابل‌ دفاعی هستیم. معدود پایتختی داریم که در این حد اجرا داشته باشد. حتی با کشورهایی که بودجه آنان با بودجه ایران قابل‌قیاس نیست، هم قابل‌دفاع است. این حسن داستان است. اما از سالن‌ها توقعاتی به وجود آمده است. دولت باید این مسئولیت را بپذیرد تا این سالن‌های خصوصی رها نشوند. در غرب می‌توانیم در فضای سایبری دستمزد مدیران فرهنگی را دید.

تماشاخانه مستقل تهران از دوم خرداد میزبان ۲ نمایش «در میان ابرها» و «شنیدن» امیررضا کوهستانی خواهد بود.