اصلاح آیین‌نامه ارزشیابی کیفی - توصیفی دانش آموزان

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، رضوان حکیم‌زاده با اشاره به آخرین وضع طرح ارزشیابی کیفی-توصیفی در دوره ابتدایی اظهار کرد: بر اساس مصوبه 953 شورای‌ عالی آموزش‌وپرورش، آیین‌نامه اجرایی این طرح تا پایان شهریور 98 و برای آخرین بار تمدید و معاونت ابتدایی موظف شد که بررسی‌هایی را انجام دهد تا با توجه به این بررسی‌ها بتوانیم اصلاحات لازم را در این آیین‌نامه انجام دهیم و آن را برای تصویب نهایی به شورای‌ عالی آموزش‌وپرورش برسانیم.

وی افزود: در معاونت آموزش ابتدایی نمونه پژوهش‌های انجام‌شده درباره ارزشیابی کیفی-توصیفی را تحلیل کردیم و حدود 117 موردپژوهش انجام‌شده از سال 1385 تا سال 1396 فرا تحلیل شد. در این پژوهش عملکرد درسی دانش‌آموزان به تفکیک پایه و درس از سال‌ 94 تا 97 را استخراج کردیم و کارگروهی برای بازنگری در اصلاح ارزشیابی کیفی-توصیفی متشکل از متخصصان دانشگاهی، متخصصان حوزه سنجش و ارزشیابی و مدیران باتجربه تشکیل شد. نظر ادارات کل استان‌ها را نیز در درباره اصلاحات آیین‌نامه دریافت کردیم.

حکیم‌زاده از آماده بودن مفاد بازنگری در آیین‌نامه طرح ارزشیابی کیفی-توصیفی خبر داد و گفت: ان‌شاءالله در اولین فرصت این مفاد در شورای‌ عالی آموزش‌وپرورش بررسی و تصویب می‌شود تا بتوانیم اصلاحات در آیین‌نامه را به مرحله اجرایی برسانیم تا آموزش‌هایی را که به معلمان درباره طرح ارزشیابی کیفی ـ توصیفی می‌دهیم بر اساس آخرین بازنگری‌ها باشد.

معاون آموزش ابتدایی درباره مواردی که در بازنگری آیین‌نامه ارزشیابی کیفی-توصیفی انجام‌شده است، گفت: یکی از موارد دارای مشکل این بود که دانش‌آموزان پایه ششم از یک نظام متفاوت ارزشیابی ناگهان وارد نظام نمره‌ای می‌شدند ‌و فاصله این دو نظام متفاوت ارزشیابی برای آن‌ها مشکل‌ساز می‌شد. پیشنهاد ما این بود که با توجه به ماهیت کاربردی برخی از دروس در دوره متوسطه اول مانند کار و فن‌آوری، تفکر و پژوهش و دروسی که این قابلیت رادارند که از طریق نمره ارزشیابی نشوند به شیوه کیفی-توصیفی ارزیابی شوند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر این است که ما بتوانیم برنامه ارزشیابی توصیفی-کیفی را با وضع دانش‌آموزانی که دیرآموزند یا اختلالات یادگیری دارند تطابق دهیم و در برنامه‌هایمان انعطاف لازم را برای آنان ایجاد کنیم. در اصلاح آیین‌نامه این طرح تلاش کردیم که به شرایط خاص این بچه‌ها نیز توجه خاص شود.

حکیم‌زاده گفت: مسئله مهم دیگر مربوط به امتحان پایانی پایه ششم است که به‌صورت محلی و هماهنگ برگزار می‌شود اما با توجه به اینکه ارزشیابی کیفی-توصیفی، ارزشیابی فرایند است، امتحانات به شکلی که الان برگزار می‌شود کارایی لازم را ندارد. سعی ما این است که درباره این مسئله مهم نیز تصمیم‌گیری نهایی در شورای عالی آموزش‌وپرورش انجام شود.

معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش‌وپرورش درباره واکنش اولیای دانش‌آموزان به طرح ارزشیابی کیفی_ توصیفی تصریح کرد: خانواده‌های ما با توجه به اینکه به همان نظام سنتی عادت کردند، تصور می‌کنند که نمره می‌تواند نمایانگر بهتری از دانش‌آموز باشد و رقابت و نمره عامل و محرک خوبی برای درس خواندن بچه‌ها است؛ درحالی‌که پژوهش‌های امروز این را تأ‌یید نمی‌کند.

وی اضافه کرد: نظراتی که از خانواده‌ها دریافت کردیم عمدتاً حول این بود که آن‌ها فکر می‌کردند با نمره از وضعیت درسی بچه‌هایشان مطلع می‌شوند. آن‌ها فکر می‌کنند که نمره‌ها می‌توانند رقابت ایجاد کنند و تصورشان این است که اگر ما بچه‌ها را به رقابت با همدیگر وادار کنیم، آن‌ها انگیزه بهتری برای درس خواندن پیدا می‌کنند؛ اما این تلقی بر اساس اصول علم تعلیم و تربیت قابل‌تأیید نیستند.

حکیم‌زاده یکی از برنامه‌های معاونت آموزش ابتدایی را ارائه آموزش‌های منظم و لازم برای تغییر نگرش در خانواده‌ها عنوان کرد و گفت: خانواده‌ها یکی از دست‌اند کاران اصلی در امر آموزش و ذی‌نفع آن هستند که حتماً باید همراهی خانواده‌ها را در همه امور داشته باشیم.

معاون وزیرآموزش‌وپرورش با ابراز امیدواری برای اجرای طرح اصلاح‌شده ارزشیابی کیفی-توصیفی از مهر 98، اذعان کرد: ارزشیابی‌های پایانی در دوره ششم بر روی نظام آموزشی در دوره ابتدایی، تأثیرات بدی به همراه داشت. خوشبختانه با تصمیم‌های وزیر آموزش‌وپرورش مبنی بر ممنوعیت برگزاری آزمون‌ها، آزمون‌های تستی، رتبه‌بندی و استفاده از کتاب‌های کمک‌آموزشی تا حدود زیادی آسیب‌هایی که برای اجرای ارزشیابی کیفی-وصیفی در مدارس وجود داشت، رفع شده است. امیدواریم که بتوانیم اصلاح ارزشیابی کیفی-توصیفی به شکلی باشد که هم اشکالات موجود برطرف شود و این ایده مترقی به شکل صحیح در مدارس اجرا شوند.

حکیم‌زاده درباره نتایج آزمون‌های بین‌المللی تیمز و پرلز و برخی نظرها مبنی بر آنکه روش ارزشیابی توصیفی موجب شده است تا دانش‌آموزان بی‌سوادتر شوند، بیان کرد: اینکه ما بیاییم نتایج تیمز و پرلز را به مدل ارزشیابی کیفی-توصیفی ربط بدهیم، با توجه به اینکه متغیرهای متعددی روی بحث آزمون تیمز و پرلز مؤثر هستند، با نگرش و نگاه علمی فاصله دارد.

وی ادامه داد: در تمام سال‌هایی که ایران در آزمون‌های تیمز و پرلز شرکت می‌کند، نمراتمان کمتر از میانگین بوده است. چه زمانی که ما ارزشیابی کیفی-توصیفی داشتیم چه زمانی که ما ارزشیابی کیفی ـ توصیفی نداشتیم، به نمرات ما به بالای میانگین جهانی نرسیده است.

معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: نمرات ما در این آزمون‌ها مربوط به دوره ابتدایی و متوسطه است. در دوره متوسطه اول که ما دیگر ارزشیابی کیفی-توصیفی نداریم اما شما شاهد هستید که ما همچنان از میانگین جهانی پایین‌تر هستیم؛ بنابراین ربط دادن آن به ارزشیابی کیفی-توصیفی خیلی قابل‌قبول نیست.

حکیم زاده اظهار کرد: بر اساس مصوبه شورای‌ عالی آموزش‌وپرورش موظف هستیم با روشی غیر از روش ارزشیابی که معلمان ما دارند یک‌پایش عملکرد داشته باشیم. این کار قرار بود در سال 94 انجام شود اما به دلیل نبود اعتبار به تعویق افتاده است. البته اینکه بتوانیم با یک روش علمی بررسی کنیم که آیا بچه‌های ما در مهارت‌های اصلی خواندن، نوشتن و حساب کردن وضعشان به چه صورت است تکلیفی است که شورای‌ عالی مشخص کرده و جزو اولویت‌های اصلی معاونت آموزش ابتدایی نیز است