ضرورت آگاه سازی مردم از آسیب پذیر بودن طبیعت در جهت حفظ و صیانت آن/ "جرم شناسی سبز "سدی در برابر جرایم زیست محیطی

به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان ، دکتر جلال الدین حسانی دکترای  حقوق کیفری و جرم شناسی ، مدرس دانشگاههای آزاد اسلامی واحد رشت و بندر انزلی  در خصوص جرایم زیست محیطی و پیامدهای آن در کشور در گفتگویی با خبرگزاری برنا به به سوالات تحریریه این خبرگزاری پاسخ گفت  که در ادامه می خوانید :

در خصوص لزوم توجه به مسایل زیست محیطی در استان های شمالی چه نظری دارید ؟

محیط زیست در سراسر دنیا در معرض خطر قرار دارد واین امر در کشور ما مستثنی نیست ، در استان های شمالی و نیز در استان گیلان محیط زیست  با  چالش های فراوانی روبرو است به گونه ای که طبیعت که شامل مراتع ، آب ، خاک و  پوشش های جنگلی می شود در معرض خطر و نابودی قرار دارند. با توجه به این موضوع،در رشته جرم شناسی شاخه ای با نام "جرم شناسی سبز " موجود است و هدف از آن بررسی چالش های زیست محیطی می باشد.

عوامل بسیار زیادی در تخریب طبیعت و جنگل وجود دارند از جمله قاچاق خاک که از بازار بین المللی گسترده ای نیز برخوردار است وهمچنین یک سری عادت های زیست محیطی غلط و سبک زندگی اشرافی نیز در این أمر دخیل است.

اگر دقت کرده باشید همیشه استان گیلان آماج مسافرت های زیادی از اقصی نقاط کشور است در صورتی که در کل ایران به غیر از شمال مکان های  بسیار زیبایی وجود دارد که متاسفانه آنها مورد توجه قرار نمی گیرند و همین ازدحام جمعیت می تواند به نوعی موجب تخریب محیط زیست شود .

با اشاره به مقاله ی جنابعالی در خصوص جرایم زیست محیطی ، فراوانی این جرایم را در حال حاضر در کشور ما چگونه می دانید ؟

متأسفانه در ایران جرایم زیست محیطی بسیار است که البته آمار دقیقی در این خصوص در دسترس نیست. این جرایم به نوعی به منابع طبیعی و محیط زیست لطمه وارد می کنند که شما اثرات آن جرایم را در بلندمدت مشاهده می کنید ، به عنوان مثال سیلاب هایی که در ابتدای سالجاری به وقوع پیوست به جرات می توان گفت که حاصل مداخلات انسان در طبیعت بوده  و خرابیهای بسیار زیاد و‌جبران ناپذیری  را به بار آورده است وهمانگونه که مشاهده کردید شمال،جنوب و غرب ایران رانیز متاثر از خود کرد .

 یکی از دستاوردهای  مداخله در طبیعت تخریب پوشش های جنگلی بود که متاسفانه این موضوع  باعث ایجاد سیل گردید و موجب  تخریب شهرهای زیادی  شد . اگر بخواهیم این موضوع را ریشه یابی کنیم به مداخلات انسان در طبیعت منتهی می شویم که امید است نهادهای ذیربط و مراجع قضایی توجه ویژه ای به این موضوع داشته باشند. باهمه ی این اوصاف انتظار می رود شهروندان بدون دخالت دستگاه قضایی خود در حفظ و‌صیانت محیط زیست و منابع طبیعی کوشا باشند.

راهکار مقابله با این جرایم و نحوه ی بازدارندگی از آنها چه باید باشد ؟

مسلما در اینجا پاسخ های کنش و واکنشی مطرح می شود و در این میان دولت نیز وظایفی را برعهده دارد و بحث پیشگیری از خطرات مطرح می شود. بدین گونه که عرصه های در معرض خطر شناسایی می شوند و هنگامی که  منطقه ای  به عنوان منطقه حفاظت شده در نظر گرفته می شود معتقد به اهمیت  آن هستیم و در این راستا سعی بر آن می شود که از یگان حفاظت و گارد جنگلی استفاده شود تا از آن منطقه صیانت شود.اما موضوع این جاست که همه چیز را نمی توان از این طریق کنترل کرد و در این میان آگاه سازی مردم بدون نیاز به نیروهای رسمی که حافظ و‌پاسدار محیط طبیعی باشند نیز نیاز است.

در خصوص پیامدهای عدم توجه به جرایم محیط زیست نوار ساحلی خزر چه عقیده ای دارید ؟ پیشنهاد شما برای نهادینه سازی فرهنگ توجه به محیط زیست چیست ؟

نوارهای  ساحلی شمالی ایران و بهتر بگویم کمربند سبز در این مناطق از حیث چالش های زیست محیطی کاملا در معرض خطر هستند لذا انبوه مسافرانی که وارد منطقه شمالی کشور می شوند باید از همان ابتدا بدانند که در کنار لذت بردن از موهبت های طبیعی که حق مسلم آنها هست ،باید از طبیعت حفاظت کنند و در معرض خطر بودن این مناطق نیز باید به طور کامل به آنان گوشزد شود ، به عقیده بنده مراکز علمی و دانشگاه های حاشیه دریای خزر نیز نقش بسیار مهمی را می توانند ایفا کند به گونه ای که رشته های تحصیلی محیط زیست باید به صورت جدی در دانشگاه های این مناطق  گسترش یابد و همچنین دانشگاه علوم پزشکی در این راستا باید برای دانشجویان و شهروندان دوره هایی در جهت آگاه سازی مردم در جهت حفظ و صیانت طبیعت برگزارکند.

  سازمانهای مردم نهاد چه کمکی می توانند در این زمینه داشته باشند ؟

سازمان های مردم نهاد ماده ۶۶قانون آیین داد رسی کیفری مصوب ۹۲یک نو آوری بسیار ستودنی است که در این قانون جدید به سازمان های مردم نهادی که در زمینه محیط زیست فعالیت می کنند اجازه داده می شود دعوای کیفری در زمینه جرایم زیست محیطی و بزهکاری در این حوزه را اقامه کنند و در این راستا نهادهای دولتی در سطح استان و شهرستان نیز باید زمینه مناسب کنشگری  این سازمان ها را فراهم کنند و همچنین آنها را توجیه کنند که اگر در مکانی محیط زیست  در معرض خطر قرار گرفت فورا دادسرای آن شهرستان دعوای کیفری را اقامه کند، زیرا که اگر دعوای کیفری اقامه شود دادستان وارد پروسه مبارزه با جرائم زیست محیطی می شود و در این راستا طبیعتا امکانات مناسبی نیز از سوی مقامات بالا در جهت مبارزه با آن جرم اندیشیده می شود بنابراین امید است که پاسخ و راهکارهای مناسبی برای جرائم زیست محیطی در نظر گرفته شود.

آیا قوانین کشور را برای جرائم زیست محیطی کافی می دانید؟

با توجه به اینکه همیشه یک قانون برای بازه زمانی و مکانی خاصی تعریف می شود،بنابراین با در نظر گرفتن پیشرفت های زیاد در جامعه  قوانین  محیط زیستی نیز نیاز به دگردیسی دارند.یعنی با توجه به تغییر شرایط به قوانین جدید نیاز است اما موضوع مهم این است که هر قانونی که وجود دارد به خوبی و به جدیت باید به مرحله ی  برسد.

و کلام آخر شما...

آرزوی سلامتی برای همه شهروندان دارم و امیدوارم که این فرهنگ در بین مردم ما نهادینه شود که در جهت عدم تخریب محیط زیست گام برداشته وبا اطمینان بیشتری این امانت را به نسل های بعدی کشورمان بسپاریم.

گفتگو : اعظم پرتوبین