احراز رتبه ۱۴ ایران از نظر کیفیت مقالات علمی

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، دکتر غلامحسین رحیمی در مراسم مجازی گرامیداشت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران که به میزبانی دانشگاه صنعتی سهند برگزار شد، با مروری بر برخی افتخارات فنی و علمی در کشورمان، اظهار کرد: سال گذشته از نظر میزان استنادات در جایگاه پانزدهم بودیم و در برخی رشته‌های فنی و مهندسی و علوم پایه رتبه زیر ۱۰ را در سطح ژورنال‌های بین‌المللی داریم.
وی افزود: گسترش کمی در حوزه آموزش عالی باید مقداری ساماندهی شده و جلوی گسترش‌های بی‌رویه را بگیریم، حدود هشت سال قبل، بیش از ۵/۴ میلیون دانشجو داشتیم و از نظر تعداد دانشجو به ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، جزو پنج کشور اول دنیا بودیم، الان این روند کمی به دلیل کمبود متقاضی کاهشی شده است.
وی با بیان اینکه در حدود دو دهه گذشته توانستیم از نظر کمی به متقاضیان ورود به آموزش عالی پاسخ دهیم، گفت: قبل از انقلاب برای تامین اعضای هیات علمی مورد نیاز، باید دانش آموختگان را برای طی دوره‌ دکتری به خارج از کشور می‌فرستادیم، اما هم اکنون بیش از ۲۰ هزار دانشجوی تحصیلات تکمیلی داریم که عمدتاً از کشورهای همسایه هستند؛ تربیت هیات علمی برای کشورهای دیگر، موفقیت بزرگی است.
دکتر رحیمی ادامه داد: دانشگاه‌های صاحب‌نام ما مانند دانشگاه صنعتی سهند، اولویت اولشان را کیفیت مقالات و اولویت دومشان را کمیت قرار داده‌اند و در سال ۲۰۲۰ شاهد انعکاس نتایج تحقیقات این دانشگاه در بسترهای بین‌المللی و ملی بودیم. چنین دانشگاه‌هایی در همه جای کشور وجود ندارند، امیدواریم به‌زودی دانشگاه صنعتی سهند جزو پنج دانشگاه صنعتی کشور قرار گیرد.
وی با اشاره به وضعیت دانشگاه‌های ایران در حوزه چاپ مقالات علمی، اظهار کرد: خود مقاله نه ارزش دارد، نه بی‌ارزش است، نه کاربردی است، نه غیرکاربردی، بلکه مقاله گزارش فرمت شده‌ای از تحقیق و نشان‌دهنده حیات علمی پررونق در دانشگاه‌های ما است که نتایج آن در بسترهای ملی و بین‌المللی منتشر می‌شود.
وی در ادامه با انتقاد از اینکه بسیاری از مقالات و تحقیقات ما معطوف به کاربرد مستقیم نیستند، اظهار کرد: باید در این حوزه تلاش کنیم؛ پس از توجه به کمیت و کیفیت و تقاضا محور، کارفرما محور و معطوف به رفع نیاز کردن و گسترش مرزهای دانش در چارچوب برنامه‌ها گام سومی است که باید مورد توجه قرار گیرد؛ دانشگاه‌های ما در یک دهه اخیر با توسعه فناوری، ایجاد مراکز کارآفرینی، کار آموزی، نوآوری، خلاقیت و مرکز رشد و احداث پارک‌های فناوری به توسعه فناوری مبتنی بر فعالیت‌های علمی در دانشگاه کمک کرده‌‌‌اند.
دکتر رحیمی با اشاره به وجود ۴۵ پارک علم و فناوری در کشور، اظهار کرد: اکثر قریب به اتفاق روسای پارک‌های استانی ما که پارک‌های ملی مستقر در استان هستند، از اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها هستند، همه استان‌ها در سال ۹۹ پارک دارند و نقش دانشگاه‌ها در این میان بسیار تعیین کننده بوده و اگر دانشگاه نبود، اکثر پارک‌ها و هسته‌های فناوری اصلاً شکل نمی‌گرفت. پارک‌های علم و فناوری از حوزه‌های تازه تاسیس رو به رشد هستند، استفاده از این بسترها و مشارکت در رشد این بسترها یکی از مسیرهایی است که باعث تقاضامحور و نیازمحور بودن تحقیقات می‌شود و دانشگاه‌های ما مشارکت بسیار خوبی در این حوزه دارند.
وی با بیان اینکه شاهد توسعه کمی و کیفی آموزش علمی و رشد آن در آذربایجان شرقی هستیم، گفت: پارک علم و فناوری در این استان در حد قابلیت‌های علمی و ظرفیت‌هایی که در آن وجود دارد، رشد نکرده است، در این خصوص هم از خودمان و هم از مدیران این استان گلایه داریم؛ پارک علم و فناوری تبریز باید بیش از این رشد می‌کرد.
وی با اشاره به برنامه‌ها و سیاست‌های وزارت علوم برای افزایش پژوهشگری بدون پذیرش بیش از حد دانشجو در مقاطع تحصیلات تکمیلی تصریح کرد: برنامه‌های افزایش پژوهشگر در دانشگاه، بدون افزایش پذیرش دانشجو با اجرای برنامه‌هایی مانند دستیار پژوهشگر از جمله اقدامات در این راستا بوده و البته تعداد متقاضیان ورود به مقطع دکتری در سال‌های آینده کم خواهد شد.
وی در ادامه با اشاره به روند رو به رشد مراکز علمی و دانشگاه‌ها در آذربایجان شرقی، اظهار کرد: دانشگاه صنعتی سهند به همت اساتید جوان باانگیزه و مستعد با توجه به زیرساخت‌ها یکی از دانشگاه‌های رو به رشد از نظر کمی و کیفی در استان است.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، با تاکید بر اینکه افزایش اثربخشی اجتماعی دانشگاه‌ها، یکی از مهم‌ترین برنامه‌های وزرات علوم است، گفت: تربیت دانش آموخته ماهر و وارد کردن آن به جامعه، وظیفه ذاتی دانشگاه بوده و برنامه‌های خوبی برای مهارت‌آموزی دانشجویان شروع شده که باید به کمک نهادهای بیرونی افزایش پیدا کند. انجام تحقیقات تقاضامحور، حوزه اصلی اثربخشی بوده و منظورمان این نیست که هر تحقیقی باید قرارداد بیرونی داشته باشد، اما تحقیقات می‌توانند معطوف به کاربرد باشند.
وی در بخش پایانی سخنانش، متذکر شد: ایجاد و تعریف پهنه‌های علم و فناوری هم از دیگر مواردی است که دانشگاه‌‎ها با توجه به آن می‌توانند، محیط خارج از پهنه دانشگاه را از علم و فناوری متاثر کنند. بخش علمی کشور وظیفه و رسالتش را تا الان به خوبی در نظام جمهوری اسلامی ایران ایفا کرده و ایثارگرانه در بخش تحقیقات، نقش ایفا کرده است، اما همه این رسالت نه بر دوش همه، بلکه بر دوش ۳۰ درصد از اعضای هیات علمی بوده است.

*لزوم حمایت از افسران خط مقدم جهاد علمی در شرایط اقتصادی فعلی
در ادامه رئیس دانشگاه صنعتی سهند با اشاره به برخی از چالش‌های موجود در مسیر آموزش‌ها و پژوهش‌های دانشگاهی، گفت: حمایت و پشتیبانی از افسران خط مقدم جهاد علمی برای موفقیت در مسیر پیش رو با توجه به شرایط اقتصادی که جامعه ما امروز با آن مواجه است، از مسئولان امر انتظار می‌رود؛ ضمن تقدیر و تشکر از حمایت‌هایی که تاکنون انجام شده، امیدواریم مسئولان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تداوم حمایت‌هایشان به ما کمک کنند.
دکتر احمدرضا مصطفی قره‌باغی، ضمن گرامیداشت ایام‌الله دهه فجر و تبریک چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با اشاره به تحولات ایجاد شده در جامعه دانشگاهی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ادامه داد: تغییر در تفکر و نحوه اندیشه و باورها از جمله اثرات انقلاب بر جوامع بشری و بر ملت ایران بود که منشا بسیاری از تحولات شد. تغییر در باورها، مهم‌‎ترین دستاورد انقلاب در جامعه دانشگاهی و در حوزه آموزشی بود. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در جامعه ایرانی مطرح بود که دانشگاه‌های ایران نمی‌توانند در مقطع تحصیلات تکمیلی به ویژه دکتری ورود کنند، اما امروز بعد از گذشت بیش از ۴۰ سال از پیروزی انقلاب می‌توانیم بگوییم تمامی رشته‌ها در مقطع دکتری در حال ارائه است.
وی با اشاره به برخی پیشرفت‌ها در حوزه پژوهش، خاطرنشان کرد: نقش جامعه دانشگاهی ایران قبل از پیروزی انقلاب در نشریات کشور و نشریه‌های خارجی، خیلی برجسته نبود، اما با توجه به اهتمام مسئولان امر و پشتکار همکاران هیات علمی در دانشگاه‌ها امروز شاهد این هستیم که از نظر تعداد مقالات و در برخی گرایش‌ها رتبه تک رقمی داریم و طراحی و ساخت بسیاری از قطعات و تجهیزاتی که قبل از انقلاب چشم‌مان برای تامین آن‌ها به خارج از کشور بود، بر عده‌ی دانشگاه بوده و تمامی این موفقیت‌ها در سایه تلاش اعضای هیات علمی و حمایت‌های مسئولان امر به ویژه مقام معظم رهبری از جامعه دانشگاهی بوده است.
دکتر قره‌باغی با اشاره به محورهای مورد تاکید بیانیه گام دوم انقلاب، اظهار کرد: این بیانیه بیشتر نسل جوان را مخاطب قرار داده و با جامعه دانشگاهی بیشتر ارتباط دارد.
وی با تاکید بر اینکه وجود تجیهزات برای حمایت و پشتیبانی از جامعه دانشگاهی، نیاز است، اظهار کرد: ایده مراکز تحقیقاتی تقاضامحور برای اولین بار در دانشگاه صنعتی سهند مطرح شد و این دانشگاه بیش از ۱۸ مرکز تحقیقاتی و دو پژوهشکده داشته و تا الان بیش از ۴۰۰ طرح تحقیقاتی در آن ارائه شده و بیش از ۵۰ طرح فعال در این دانشگاه وجود دارد که پیگیری طرح استخراج نفت از میدان‌های نفتی سروش و مسجد سلیمان از آن جمله بوده است. همچنین ۴۲ شرکت دانش بنیان در دانشگاه فعالیت دارند.