۳۵ دانشگاه ایرانی در نظام رتبه‌­بندی جهان اسلام حضور یافتند

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام «ISC» گفت: رهبر معظم انقلاب در دیدار ماه رمضان سال ۹۸  با دانشگاهیان بر ضرورت «ارزیابی و رتبه‌­بندی دانشگاه‌­ها» صحبت فرموده و بر تعیین معیارها، شاخص‌­ها و نیز مزیت‌­های لازم برای رتبه‌­بندی به منظور ارتقاء کیفی دانشگاه­‌ها و ایجاد رقابت مثبت تاکید کردند.

دهقانی افزود: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام «ISC» از چند سال پیش با ابلاغ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تشکیل گروه پژوهشی رتبه‌­بندی، عملاً ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌­ها و مؤسسات پژوهشی کشور را با شاخص‌ها و معیار‌های مصوب انجام داده و بعد از گذشت چندین سال متوالی عملاً در سطح ملی به یک مرجع در این حوزه تبدیل شده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ادامه داد: هر ساله گزارش رتبه‌­بندی دانشگاه‌­ها و مؤسسات پژوهشی کشور از طریق وبگاه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، رسانه‌های گروهی و نیز در قالب یک کتابچه رسمی به رؤسا و مدیران دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور و جامعه علمی کشور، اطلاع‌رسانی می­‌شود.

وی اظهار کرد: با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر رصد و پایش کشور‌هایی که نیت ما پیشی گرفتن علمی از آنهاست و نیز به ­منظور مقایسه حرکت علمی و عملکرد دانشگاه­‌های کشور در سطح بین‌­المللی و با توجه به تجارب ارزشمند گروه رتبه‌­بندی «ISC» در رتبه‌­بندی دانشگاه­‌ها در سطح ملی، از سال گذشته رتبه‌­بندی جدید بین‌­المللی تحت عنوان «رتبه‌­بندی جهانی ISC» یا «ISC World University Rankings» با تصویب شورای راهبری ISC و تأکید وزیر علوم به‌عنوان رئیس شورا، در دستور کار قرار گرفت. یکی از مهم­ترین دستاورد‌های ورود به رتبه­‌بندی جهانی ایجاد یک پایگاه داده از جزئیات کامل اطلاعات علمی و پژوهشی کشور‌ها و دانشگاه‌­های تراز اول دنیا و امکان برنامه‌­ریزی و تهیه نقشه راه به ­منظور دستیابی به اهداف و چشم‌انداز کشور و نیز دانشگاه‌­های کشور در سطح بین­‌المللی است.

دهقانی تصریح کرد: یکی از اولویت­‌ها و توصیه‌­های برنامه ۱۰ ساله کشور‌های اسلامی مصوب «اجلاس آستانه - قزاقستان در سال ۲۰۱۷» حضور ۵۰ دانشگاه کشور‌های اسلامی در رتبه­‌های زیر ۵۰۰ در نظام‌­های رتبه‌­بندی بین‌­المللی است، بر همین اساس و نیز با توجه به مأموریت ISC مبنی بر پایش و رصد جایگاه دانشگاه‌­های جهان اسلام، برنامه «رتبه‌­بندی دانشگاه­‌های جهان اسلام» «ISC Islamic World University Rankings» پس از تعیین معیار‌ها و شاخص‌­ها در دستور کار قرار گرفته و عملیاتی شد.

سرپرست ISC بیان کرد: رتبه­‌بندی دانشگاه­‌های جهان اسلام ISC می‌تواند با نشان دادن نقاط ضعف و قوت دانشگاه‌ها بر اساس هر معیار، جایگاه هر دانشگاه را در بین کشور‌های اسلامی نشان دهد و اساس هدف گذاری و سیاست‌گذاری دانشگاه‌ها قرار گیرد.

دهقانی تاکید کرد: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام «ISC» به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان اسلام در معیار‌های خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که شامل، پژوهش «با وزن ۶۰ درصد»، نوآوری «با وزن ۱۵ درصد»، آموزش «با وزن ۱۰ درصد» و فعالیت‌های بین‌المللی «با وزن ۱۵ درصد» در نظر گرفته و بر این اساس دانشگاه‌های کشور‌های اسلامی را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد. در «رتبه‌­بندی دانشگاه‌­های جهان اسلام ISC»، دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل ۸۰۰ مدرک در سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۴ در پایگاه وب آو ساینس «WOS» به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های اطلاعاتی بین‌المللی USPTO، WOS، Incite گردآوری شده است.

 

 

وی ادامه داد: معیار پژوهش شامل پنج شاخص حجم پژوهش، تعداد استناد به مقالات و تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان و تعداد مقالاتی است که در نشریات برتر به چاپ رسیده‌اند. بازه زمانی سه ساله ۲۰۱۶-۲۰۱۴ در این شاخص‌ها از جمله تعداد کل انتشارات هر دانشگاه در بازه زمانی سه ساله، تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده، تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان، تعداد مقالات با کیفیت دانشگاه «نشریات Q. ۱، مجلات نیچر، ساینس و فهرست نشریات نیچر ایندکس» است.

سرپرست ISC گفت: از میان دانشگاه‌­های ۵۷ کشور اسلامی، در مجموع ۱۸۷ دانشگاه از ۲۲ کشور در این نظام رتبه­‌بندی حضور دارند و ۱۰ دانشگاه برتر حاضر در این رتبه­‌بندی از کشور‌های عربستان، ترکیه، ایران و مصر بوده و کشور عربستان با ۴ دانشگاه، ترکیه با ۳ دانشگاه، ایران، مالزی، مصر هرکدام با یک دانشگاه در میان ۱۰ دانشگاه برتر جهان اسلام قرار گرفته‌­اند.

دهقانی افزود: بیشترین تعداد حضور دانشگاه‌­ها متعلق به کشور‌های ترکیه، ایران و مالزی است که به ترتیب ۶۵، ۳۵ و ۱۸ دانشگاه در این رتبه‌بندی دارند. وضعیت سایر کشور‌های اسلامی به لحاظ تعداد دانشگاه‌­های حاضر در رتبه‌­بندی به ترتیب تعداد دانشگاه بدین صورت است: مصر «۱۶ دانشگاه»، پاکستان «۱۱ دانشگاه»، عربستان سعودی «۱۰ دانشگاه»، تونس «۵ دانشگاه»، اندونزی و نیجریه «۴ دانشگاه»، لبنان، قطر، امارات، اردن، بنگلادش، قزاقستان «هر کدام ۲ دانشگاه»، اوگاندا، عمان، کویت، مراکش، کامرون، الجزایر و عراق «یک دانشگاه».

 

جایگاه دانشگاه­های ایران در جهان اسلام و نیز در کشور در جدول زیر نشان داده شده است.

همانطور که ملاحظه می‌­شود تعداد ۱۶ دانشگاه جامع کشور در این رتبه­‌بندی مشاهده می­‌شود که دانشگاه‌­های تهران، تربیت مدرس، شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، شهید بهشتی، اصفهان، بوعلی سینا، مازندران، گیلان، سمنان، کاشان، رازی کرمانشاه، باهنر کرمان، یزد، و ارومیه به ترتیب قرار دارند. از دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز ۱۲ دانشگاه و به ترتیب دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهیدبهشتی، ایران، مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز، مازندران، کرمان، بقیة‌الله، کرمانشاه و جندی شاپور اهواز قرار دارند. از دانشگاه‌های صنعتی نیز ۷ دانشگاه و به ترتیب دانشگاه‌­های صنعتی شریف، اصفهان، امیرکبیر، علم و صنعت ایران، خواجه نصیرالدین طوسی، نوشیروانی بابل و سهند در این نظام رتبه‌­بندی قرار دارند.