پنجه‌های مازوت گلوی ساکنان کلانشهرها را فشرد

به گزارش برنا؛ سالهاست که تهران در روزهای سرد شاهد غلظت آلودگی هوا بود اما با اعمال محدودیت‌های کرونایی و کاهش ترددخودروها این گمان می‌رفت که سال 99 دیگر شاهد آلودگی هوا نباشد ولی مردم تهران هر روز شاهد غیب شدن برج میلاد لابه لایی انبوهی از ابرهای تیره‌ی متشکل از آلودگی هوا بودند این اتفاقات دست به دست هم داد تا ابهام استفاده از مازوت ایجاد شود.

مازوت چیست و چه کاربردی دارد؟

مازوت یا نفت کوره یکی از هیدروکربن‌های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا و بنزین و نفت سفید بدست می‌آید و چون سیاه رنگ است به نام نفت سیاه نیز خوانده می‌شود. این ماده ارزان‌ترین ماده سوختنی برای کوره‌ها، حمام‌ها و تنور نانوایی‌ها و موتور‌های دیزلی و برخی نیروگاه‌ها است.

مازوت کاربرد‌های بسیاری دارد. برای گرمایش خانه و مراکز تجارتی و صنعتی به کار برده می‌شود و سوخت کامیون ها، کشتی‌ها و بعضی از خوردو‌ها است اما بسیار آلوده کننده و گران‌تر از سوخت گاز طبیعی به‌حساب می‌آید و اغلب به عنوان سوخت پشتیبان برای اوج گیری نیروگاه‌ها در مواردی که گاز طبیعی موجود نیست استفاده می‌شود.

فرضیه استفاده از مازوت چگونه ایجاد شد؟

پر بودن مخازن مازوت به دلیل تحریم و کاهش صادرات آن به عنوان متهم اصلی آلودگی هوا مطرح می‌شود. برخی مدعی هستند که آلودگی هوای تهران نه به دلیل تردد خودرو‌های فرسوده بلکه با سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها ایجاد شده است.

آن‌ها علت این موضوع را کاهش گازرسانی به نیروگاه‌ها با افزایش مصرف گاز می‌دانند. همچنین مدعی هستند که مخازن مازوت به دلیل تحریم پر شده و از آنجا که برای تامین سایر فرآورده‌های نفتی نمی‌توان تولید پالایشگاه‌ها را کاهش داد بنابراین باید این مازوت در جایی دیگر به مصرف برسد.

کاربران فضای مجازی

داستان سوزاندن مازوت حواشی بسیاری به پا کرد فیلم های بسیاری از آلوده کردن هوا توسط کارخانه ها با انتشار حجم بالایی از آلاینده ها در محیط توسط کاربران فضای مجازی منتشر شد و بسیاری گفتند حالا که مازوت سوزانده می شود دلیل وجود طرح آلودگی هوا و جریمه شدن ورود به این طرح ها برای چیست؟ یا معاینه فنی خودرو ها و الزام برای انجام آن چیست وقتی اعتراف شده که دلیل اصلی آلودگی هوا سوزاندن مازوت توسط نیروگاه ها است؟

پاسخ مسئولان به این جنجال

عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در یک گفتگوی رادیویی با اشاره به مصرف سوخت مازوت در نیروگاه‌ها گفت: نیروگاه‌های شرق تهران می‌توانند از مازوت استفاده کنند اما نیروگاه‌های غرب تهران به‌دلیل اینکه با وزش باد، آلودگی‌ها وارد شهر می‌شود، حتماً باید از گاز استفاده کنند.

کلانتری تصریح کرد: دست ما در محیط زیست برای تعطیلی نیروگاه‌هایی که از سوخت مازوت استفاده می‌کنند، بسته است زیرا در این صورت با کمبودِ شدید برق مواجه خواهیم شد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ضمن ابراز تأسف از اینکه "نفت مازوتِ مازاد تولیدی را به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانیم صادر کنیم"، گفت: شرایطی ایجاد شده است که هیچ کشوری هم این نفت مازوت را حتی رایگان از ما دریافت نمی‌کند.

کلانتری همچنین از پیشنهاد جدید سازمان محیط زیست برای چگونگی استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها و کارخانه‌های اطراف شهرهای بزرگ خبر داد و افزود: پیشنهاد دادیم که گازِ مورد نیاز کارخانجاتی که در نزدیکی شهرها قرار دارند، تأمین شود و فقط کارخانجات و نیروگاه‌هایی که فاصله زیادی با شهرها دارند، از سوختِ مازوت استفاده کنند.

او اضافه کرد: متأسفانه استفاده از سوختِ مازوت در کشور افزایش یافته که این سوخت، حاوی ذرات گوگرد بسیاری است و آلودگی  هوا را نیز تشدید می‌کند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: در گذشته مازوت صادر می‌شد در زمان حاضر صادرات آن به‌دلیل تحریم‌ها متوقف شده است اما در این شرایط هم مصرف نفت خامِ 25 درصد پالایشگاه‌های کشور به مازوت تبدیل می‌شود که این مقدار مازوت، مازاد بر نیاز کارخانجات است، به همین دلیل یا پالایشگاه‌ها باید تعطیل شوند یا اینکه اصلاً از مازوت استفاده نکنند.

کلانتری گفت: امروزه استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها و کارخانه‌های سیمان نیز به عاملی برای آلودگی هوای شهرها تبدیل شده است که باید راهکارهایی برای آن با کمک دستگاه‌های دیگر پیدا کنیم.

او تصریح کرد: همزمان با افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و در فصول سردِ سال، میزان مصرف مازوت در کارخانه‌های بزرگ و نیروگاه‌ها نیز افزایش پیدا می کند.

***

سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، اما نظر دیگری داشت؛ مهدی اسماعیلی گفت: به دلیل مصرف بالای گاز در کشور و نبود امکان تامین گاز کافی برای نیروگاه‌ها، بنا به دستور مراجع ذیصلاح از فرآورده‌های مایع نظیر گازوییل و مازوت به عنوان سوخت استفاده می‌شود. این امر به دلیل جلوگیری از خاموشی احتمالی نیروگاه‌های برق کشور انجام می‌شود و هیچ ارتباطی به پر بودن انبار‌های ذخیره نفت کوره (مازوت) ندارد؛ همانطور که در فصل تابستان که مصرف گاز به ویژه در بخش خانگی کمتر است، کل سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها را گاز تشکیل می‌دهد.

***

آلودگی ناشی از سوزاندن مازوت در حالی پایتخت و دیگر شهرهای بزرگ را به فضایی مسموم بدل کرده که وزیر نفت در واکنش به انتقادها می‌گوید چاره‌ای جز سوزاندن مازوت نیست.

انتقاد ها

اصلا نباید از مازوت استفاده شود

سید مهدی میرزایی‌قمی؛ رئیس مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با انتقاد از استفاده نیروگاه‌ها از سوخت آلاینده "مازوت" به‌خصوص در فصول سرد سال، گفت: تاکید ما در سازمان محیط زیست این است که نیروگاه‌ها و صنایع سنگین اصلاً از سوخت مازوت استفاده نکنند. گاهی اوقات کمبود سوخت و افت فشار گاز باعث می‌شود تا سوخت زیان‌آور مازوت در نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها جایگزین گاز طبیعی شود البته نیروگاه‌ها نیز بعضاً ناچار به استفاده از این سوخت هستند، زیرا تولید برق کشور نباید متوقف شود.

او همچنین یکی از مهم‌ترین راهکار‌های استفاده نکردن از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها و کارخانه‌های بزرگ را، کاهش مصرف گاز در خانه‌ها دانست و گفت: مردم باید در فصولِ سرد سال نسبت به صرفه‌جویی در گاز طبیعی اهتمام بیشتری داشته باشند تا نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها نیز مجبور به استفاده از سوخت‌های جایگزین از جمله مازوت نباشند.

***

خاموشی برق بهتر از مصرف مازوت

عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در سخانی دیگر اظهار کرد: وزیر نفت اعلام کرده است که با توجه به افزایش مصرف گاز در کشور، مجبور است که برای تولید 5 هزار مگاوات برق، نیروگاه‌ها از مازوت استفاده کنند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: این مقدار برق تولیدی، 9 درصد برق مصرفی کشور است که بنده معتقدم بهتر است روزانه دو ساعت خاموشی داشته باشیم، اما از مازوت استفاده نشود، در زمان جنگ تحمیلی نیز روزانه 7 تا8 ساعت خاموشی داشتیم.

سازمان حفاظت محیط‌‌ زیست متهم شماره اول آلودگی هواست

محمد درویش، فعال محیط ‌زیست با اشاره به آمار روزهای آلوده و پاک در سال‌های اخیر گفت: از ابتدای سال درگیر پاندمی کرونا بودیم و به همین دلیل تمامی مراکز پرتردد همچون سینماها، پاساژها و گالری‌ها یا تعطیل بودند یا میزان کمی تردد داشتند. از طرف دیگر مدارس، دانشگاه‌ها و مهدکودک‌ها هم تعطیل بودند؛ همچنین اغلب رستوران‌ها و مراکز فرهنگی و حتی هتل‌ها. در واقع کمترین میزان تردد ممکن امسال در تمام دنیا اتفاق افتاد. به همین دلیل هم تعداد روزهای هوای پاک امسال نسبت به سال‌های گذشته در تمامی کشورهای جهان افزایش پیدا کرد اما تنها استثنا در جهان ایران بود. 

او ادامه داد: با توجه به اینکه تعطیلی سبب می‌شود ادارات دولتی تعطیل شوند، ترددها هم کاهش می‌یابد و کاهش تردد به معنای کاهش آلاینده‌های گازی و ذرات معلق در هواست. اتفاقاً باید حواس‌مان باشد که عده‌ای از مافیای خودروسازی در حال سوءاستفاده از شرایط فعلی هستند و مدام درباره مازوت می‌گویند تا صنایع به شدت آلاینده خودشان را تبرئه کنند. اما ماجرای مازوت نباید سبب شود که ما موضوع مافیای خودرو و موتورسیکلت را فراموش کنیم. 

محمد درویش تاکید کرد: اما اینکه سازمان محیط‌زیست هرچند وقت یک بار بگوید که ما هشدار دادیم اما نشد، عدم نظارت درست را نشان می‌دهد. چنین توجیهی به هیچ عنوان قابل قبول نیست. این سازمان باید بگوید کجا، چه زمانی و چند بار هشدار رسمی و قانونی به آنها داده است. مگر می‌شود که وزارت نفت این کشور بدون هماهنگی با ریاست‌جمهوری و دولت همچنان از مازوت استفاده کند؟ آیا آقای کلانتری این هشدار را داده است؟ اگر این کار را کرده و وزارت نفت و رئیس‌جمهور به آن هیچ توجهی نمی‌کند، معنی ساده این پیام این است که ما اساساً به سازمانی تحت عنوان محیط ‌زیست نیاز نداریم. حداقل آن‌قدر شرافت داشته باشیم که به مردم بگوییم ما هشدارها را دادیم و کسی به حرف ما توجه نکرد، برای همین هم استعفا می‌کنیم. اگر یک بار یک مقام رسمی به احترام مردم چنین کاری انجام دهد، چنین فاجعه‌ای رخ نمی‌دهد اما متاسفانه همه آنها میز و صندلی خود را بیشتر از مردم و سرزمین‌شان دوست دارند.

***

صد در صد مازوت سوزانده می‌شود

اسماعیل کهرم، متخصص حوزه محیط زیست و مشاور پیشین سازمان حفاظت محیط زیست نیز درخصوص گفت: باوجود اینکه از ساعت 21 تا 4 صبح منع تردد اعمال شده است اما همچنان ترافیک بیداد و می‌کند و ماشین‌ها هم داخل تهران و هم خارج از شهر در حال حرکت هستند و مانند قبل 3 میلیون اتومبیل به علاوه موتورسیکلت تولید آلودگی می‌کنند و همچنان سهم خود را در ایجاد آلودگی دارند اما مشکل اصلی ما در روزهای دی ماه 99 سوزاندن مازوت است که باعث شده با حجم بالایی از آلودگی هوا مواجه شویم.

او افزود: باوجود اینکه هر کسی یک حرفی می‌زند اما سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده مازوت مصرف می‌شود و بوی نفت در هوا قابل استنشاق است و من صد در صد معتقدم این آلودگی ناشی از سوزاندن مازوت است.

نکته آخر

گناه شهروندانی که در این شهرها زندگی می‌کنند چیست و چرا آنها باید در کنار تمام مسائل و مشکلات ریز و درشت اعم از مشکلات اقتصادی و کرونایی که با آن دست و پنجه نرم می کنند از هوای پاک هم محروم باشند و نگران تامین سوخت نیروگاه‌های کشور بوده و با زود نفس خود را از لابلای این معضلات بیرون بکشند.

//انتهای پیام: 4