تعزیه‌ای برای فرش ایرانی

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، بازدید یک روزه از موزه فرش ایران که گنجینه‌ای بی‌نظیر از تاریخ فرش دستباف کشور است- و تنها 39 سال از افتتاح آن می‌گذرد- برای روبه‌رو شدن با انبوه مشکلات این مجموعه کافی است. در گرمای چندین درجه‌ای این روزهای پایتخت، سیستم تهویه نزدیک یک ماهی می‌شود، خراب است و کسی به فکر تعمیر آن نیست. از سوی دیگر گرمای هوای موزه تمامی بازدیدکنندگان را کلافه می‌کند. شکایت بازدیدکنندگان خارجی که عادت به این هوا و شرایط ندارند، بیشتر است. اما علاوه‌بر سیستم تهویه، برق موزه هم مشکل اساسی دارد و قطع و وصل می‌شود، به‌طوری که باید حین بازدید، دقایقی را در تاریکی سپری کرد. وضعیت سرویس بهداشتی، نظافت موکت‌ها و دیوارهای کثیف موزه هم تراژدی دیگری است.

  میخ مشکلات موزه فرش محکم است

بهمن سال گذشته، بعد از انجام طرح بهسازی و بازسازی بخشی از موزه ملی فرش ایران، این موزه بازگشایی شد. در آن مراسم، عبدالمجید شریف‌زاده، رئیس موزه ملی فرش ایران، نداشتن بروشور، کاتالوگ و سایت را از مشکلات موزه ملی فرش دانست و گفت: «غم‌انگیزترین مشکل این است که بسیاری نمی‌دانند موزه ملی فرش ایران کجاست و حتی اگر بخواهیم آدرس موزه‌ ملی فرش ایران را بدهیم، باید بگوییم خیابان فاطمی، روبه‌روی تعاونی سپه، زیرا این موزه سردر ندارد.»

با این حال بعد از گذشت پنج ماه از آن بازگشایی، نه‌تنها این مشکلات حل نشده، بلکه خرابی سیستم تهویه و برق موزه نیز به فهرست مشکلات موزه ملی فرش اضافه شده است.

این بار اما شریف‌زاده، رئیس موزه ملی فرش ایران، به «فرهیختگان» گفت: «بخشی از مشکلات ما در این موزه، مشکل روز است که باید امروز رفع شود نه 6 ماه آینده، مانند مشکل برق و سیستم تهویه که سبب شده بازدیدکننده‌ها نتوانند از موزه دیدن کنند. اما مسائلی مثل تعمیرات می‌تواند در طولانی‌مدت رخ دهد.»

او درباره آسیبی که مشکل تهویه به فرش‌ها وارد می‌کند، افزود: «ممکن است خرابی سیستم تهویه، آسیب‌های احتمالی به فرش‌ها وارد کند، اما بازدیدکننده‌ها از این وضع اذیت می‌شوند و شکایت فراوانی در این باره دارند. مشکلاتی که بهمن گذشته به آن اشاره شد، همچنان باقی است و به آنها مشکلات جدید نیز اضافه شده است.»

  این موزه در شأن فرش ایرانی نیست

رضی میری که یکی از پیشکسوتان حوزه فرش است نیز در این باره به «فرهیختگان» گفت: «این موزه در شأن فرش ایرانی نیست. بعد از گذشت این همه سال هنوز وضعیت موزه‌ای که واژه ملی را با خود همراه دارد نابسامان است. از سیستم تهویه تا وضعیت دیوارها و حتی سرویس بهداشتی. با این شرایط چگونه می‌خواهیم از گردشگر خارجی استقبال کنیم؟ حتی بازدید‌کننده ایرانی هم نباید به موزه‌ای با این شرایط بیاید.»

اما محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، با تایید اینکه موزه ملی فرش وضعیت مناسبی ندارد، توضیح داد: «این موزه اوضاع خوبی ندارد، از طرفی دولت هم از نظر اقتصادی با مشکلات فراوانی روبه‌رو است، ما به دوران بی‌پولی دولت برخورد کردیم. در دوره‌ای که وضع مالی کشور خوب بود به میراث فرهنگی توجه نشد، اما در حال حاضر که خودمان نگران میراث فرهنگی هستیم بودجه لازم را نداریم. با این وجود تا 6 ماه آینده این وضع ساماندهی می‌شود.»

او در پاسخ به «فرهیختگان» درباره چگونگی این تعهد 6 ماهه، گفت: «امیدواریم و تلاش می‌کنیم در مدت اعلام شده مشکلات حل شود. اما مشکلی که در حال حاضر وجود دارد این است که اعتبارات هنوز ابلاغ نشده و به محض اینکه ابلاغ شود، رسیدگی به وضعیت موزه فرش را در اولویت قرار می‌دهیم که هم به سیستم تهویه رسیدگی شود و هم به وضعیت ظاهری موزه.»

  موزه ملی، مدیریت استانی

محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی و تاریخی سازمان میراث فرهنگی نیز درباره رسیدگی به وضعیت موزه فرش ایران به «فرهیختگان» گفت: «مشکلات این موزه ناشی از نبود مدیریت، امکانات مالی و بی‌توجهی در دوران گذشته است. آن بخش از مشکلات که به مدیریت مربوط می‌شود، ریشه در گذشته دارد و در دوره‌های بعد هم اصلاح نشده است.»

او افزود: «یک تعریف برای موزه‌های ملی وجود دارد و یک تعریف برای موزه استانی. موزه‌های استانی ظرفیتی دارند که با مدیریت استانی می‌توانند هماهنگ باشند، اما زمانی که موزه عنوان ملی را یدک می‌کشد، باید نوع نگاه مدیریت آن هم متفاوت باشد. جایگاه مدیریت موزه فرش ملی است، اما این جایگاه در شرایط حاضر رعایت نمی‌شود. در واقع مدیر این موزه، بر یک موزه ملی مدیریت می‌کند، نه یک موزه استانی.»

کارگر در ادامه بیان کرد: «مورد بعدی که باید در مشکلات این موزه به آن توجه شود، این است که سیستم تهویه یک‌شبه خراب نمی‌شود، باید از همان ابتدا با دیدن نخستین نشانه‌ها، مدیریت متوجه آن می‌شد، نه اینکه زمانی که کل سیستم از کار افتاد، تازه به فکر حل مشکلات باشیم. اما تمام این مشکلات را می‌توان با سرعت رفع کرد، اما این اتفاق نیازمند تامین منابع مالی است. بحران اقتصادی در کشور به‌ویژه سازمان میراث فرهنگی، مانع از حل فوری این مشکلات می‌شود.»

حال باید دید وعده 6 ماهه معاون میراث فرهنگی سازمان، چقدر گره از کار مشکلات موزه فرش ایران باز می‌کند و تعمیر سیستم تهویه چقدر به روزهای گرم تابستان که حجم بازدیدکنندگان از موزه بیشتر است، دست می‌دهد.

منبع: ریحانه جاویدی- فرهیختگان