کنترل سقوط شاخص رفاه توسط دولت تدبیر و امید/ افزایش سهم پرداختی به تولید از یارانه

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، در سال 1391 شرایط تحریم از یک سو و سیاست های نامناسب پولی و ارزی و در نتیجه حرکت نقدینگی سرگردان به  بازار ارز، مسکن، طلا و سایر بازارها از سوی دیگر، باعث ایجاد التهاب در این بازارها و اقتصاد کشور گردید و در نهایت منجر به کاهش شدید رشد اقتصادی و افزایش تورم و فشار مضاعف برمعیشت اقشار متوسط و آسیب پذیر جامعه شد. انعکاس تحولات مذکور در قالب کاهش  17.7 درصدی شاخص رفاه اجتماعی در سال 1391 آشکار گردید.

همچنین نسبت خانوارهای شهری و روستایی زیر خط فقر مطلق بترتیب از رقم 17.9 درصد و 26.5 درصد در سال 1390 به بیش از 33 درصد در خانوارهای شهری و 40 درصد در خانوارهای روستایی افزایش یافت. در واقع در سال 1391، خانوارهای بیشتری در زیر خط فقر مطلق قرار گرفته اند .

آمار تورم حاکی از این است که از تیر ماه سال 84 تا تیرماه  سال 1392، میانگین سطح عمومی قیمت ها که به صورت ترکیبی از قیمت کالاهایی که به عنوان «سبد مصرف کننده» گردآوری می شود، در مناطق شهری  4.4 برابر و در مناطق روستایی 5.4 برابر شده است. به عبارت دیگر مجموعا و در کل دوره یاد شده، مناطق شهری تورم 340 درصدی و مناطق روستایی تورم 440 درصدی  را تجربه کرده است. لذا در این دوره (دولت نهم و دهم)، قدرت خرید آحاد مردم در مناطق شهری 77 درصد و در مناطق روستایی  81 درصد کاهش یافته است.

در واقع دولت یازدهم، در شرایطی که: شاخص رفاه اجتماعی به شدت کاهش یافته بود و درصد خانوارهای زیر خط فقر مطلق افزایش یافته بود و همچنین قدرت خرید آحادمردم به دلیل تورم لجام گسیخته بشدت کاهش یافته بود، سکان مدیریت اقتصادی کشور را بدست گرفت.

ب- اهم اقدامات و سیاستهای اجرایی دولت

مهمترین اقدامات انجام  توسط دولت تدبیر و امید در حوزه بهبود توزیع درآمد و رفاه اجتماعی عبارتست از:

• مدیریت نقدینگی و کنترل تورم
• انظباط پولی و مالی و ثبات بازار دارائی ها(طلا، ارز، مسکن،..) و هدایت نقدینگی بسمت بازار سرمایه و حمایت بیشتر از تولید و ایجاد فرصتهای شغلی جدید
• تامین کالاهای اساسی و دارو با ارز مرجع
• توجه بیشتر به موضوع امنیت غذایی و برنامه ریزی برای اعطای سبد کالاهای ضروری به اقشار نیازمند بمنظور جبران بخشی از کاهش قدرت خرید از دست رفته خانوار
• ادامه پرداخت نقدی یارانه به خانوارها و فراخوان عمومی جهت انصراف افراد غیر نیازمند از یارانه ها
• برنامه ریزی برای حذف افراد پردرآمد از لیست یارانه های نقدی
• اجرای فاز دوم و سوم هدفمندی یارانه ها با کمترین آثار تورمی
• پوشش بیمه پایه سلامت بصورت رایگان و اجباری برای افراد فاقد بیمه
• جلوگیری از تنزل ارزش پول ملی و بهبود نسبی قدرت خرید پول ملی
• تامین امنیت غذایی اقشار آسیب پذیر از طریق توزیع سبد کالاهای ضروری
• اصلاح قیمت حامل های انرژی در فاز دوم و سوم با کمترین تورم و اختصاص بخشی از منابع جدید در جهت حمایت از تولید، توسعه و تحول در حوزه سلامت و کاهش هزینه های درمان پرداختی توسط بیماران 
• اختصاص 18000 میلیارد ریال در اسفندماه 1392 به منظور اجرای برنامه های تحول سازمان سلامت
• بیمه نمودن افراد فاقد بیمه پایه سلامت از طریق سازمان بیمه سلامت(اختصاص 5500 میلیارد ریال در سال 1393 )
• کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستانهای وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی(اختصاص 33000 میلیارد ریال در سال 1393 )
• حفاظت و حمایت مالی از بیماران صعب العلاج، خاص و نیازمند(اختصاص 9500 میلیارد ریال در سال 1393 )
• اختصاص 48000 میلیارد ریال در بودجه سال 1394 بمنظور ادامه اجرای برنامه های طرح تحول سلامت (موضوع بند ب ماده 34 قانون برنامه پنجم توسعه)

ج- عملکرد حوزه توزیع درآمد و رفاه اجتماعی

• توزیع درآمد

مجموعه اقدامات و تمهیدات دولت یازدهم در سال های 1392 و 1393 در حوزه توزیع درآمد و رفاه اجتماعی (نظیر مدیریت نقدینگی، کاهش تورم، ثبات سازی در بازار ارز، ادامه پرداخت یارانه نقدی، پرداختهای غیر نقدی برای اقشار آسیب پذیر در قالب سبد حمایتی کالایی،....) باعث گردید تا سقوط شاخص رفاه کنترل گردد به  قسمتی که رشد منفی این شاخص از 17.7 درصددر سال 1391 در حد 3.8 درصد مهار گردید. و بالاخره پس از دو سال رشد منفی در سال 1393 به دلیل خروج اقتصاد از رکود، و بهبود رشد اقتصادی، شاخص رفاه اجتماعی، به میزان   1.3 درصد افزایش یافت.

سهم پرداختی به  تولید از یارانه ها که در سال 1392 فقط  0.04 درصد بود در سال 1393 به 1.19 درصد و در سال 1394 به 1.33 درصد افزایش یافت . هر چند سهم تولید از یارانه ها طی سال های 1393 و 1394 به میزان قابل توجهی افزایش یافته است اما همچنان دلیل پایین بودن این سهم، کاهش شدید قیمت نفت و به تبع آن کاهش درآمدهای دولت از یک سو، و ادامه روش پرداخت همگانی یارانه نقدی و عدم توفیق در حذف کامل افراد غیرنیازمند از یارانه های نقدی  از سوی دیگر می باشد.

جدول22- روند منتخب شاخص های توزیع درآمد