حل مشکلات روحی افراد بعد از وقوع زلزله حلقه گمشده امداد رسانی/ احساس امنیت مهم تر از خود امنیت است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ بعد از بروز حوادث، جدا از بحث مشکلات و آسیب های جسمی و فیزیکی، مشکلات روحی گوناگونی از جمله افسردگی، اضطراب های مستمر و کابوس های شبانه به سراغ فرد حادثه دیده می آید.

در همین خصوص علیرضا عابدین، متخصص روانشناسی، در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، اظهار کرد: «زمانی که دو دیسیپلین جامعه شناسی و روانشناسی با هم ترکیب می شوند مشاهده می شود احساس امنیت مهم تر از خودِ امنیت است یعنی در زمان وقوع حادثه افراد باید احساس امنیت کنند حتی اگر امنیت نباشد. احساس امنیت مهم تر از امنیت در سطح جامعه است.»

وی در ادامه افزود: «در درجه اول حس امنیت باید مبتنی بر دلایل و شواهد باشد و همچنین این احساس امنیت نباید کاذب نباشد. نهادهای سیاسی اجتماعی و بهداشتی جامعه باید کمک کنند مردم بعد از زلزله در سطح 7 ریشتر یا ریشتر پایین تر، حس امنیت برایشان ایجاد شود و بعد از بروز حادثه مردم بدانند سیستم و دستگاه های اجرایی تا رفع مشکلات آن ها فعال هستند.»

عابدین با اشاره به طبقه بندی بودن مشکلات بعد از بروز حادثه، گفت: «مشکلات بر اساس نیازهای انسان از پایین به بالا طبقه بندی می شوند. بعد از برطرف شدن نیازهای جسمی و فیزیکی، وصل بودن آب، برق و تلفن در سطح شهر از موضوعات دیگری است که باعث می شود مردم احساس کنند در درجه اول نهادهای اجتماعی، سیاستمداران و مراقبین بهداشتی به مشکلات اساسی، فیزیکی و بیولوژیکی آن ها می پردازند.»

این متخصص روان شناسی ادامه داد: «بعد از رفع نیازهای اولیه و ایجاد حس امنیت، زمان پرداختن به مشکلات دیگر می شود. اینکه افراد بدانند چند نفر از اعضای خانواه هایشان زنده، آسیب دیده و مصدوم شده اند و همچنین بعد از این مرحله افراد درباره اقوام و اموال خودشان انبارگردانی می کنند تا باز هم خیال شان از برخی جهات آسوده شود.»

وی خاطرنشان کرد: «پرداختن به موضوع حادثه در درجه اول و ساعات اولیه لازم نیست بلکه باعث واکنش های منفی می شود. اشتباه بزرگی که به خاطر دارم در زلزله بم، راجع به این موضوع هشدار داده بودم اما بسیاری از اساتید و دانشجویان جامعه شناسی و روان شناسی این عمل را انجام دادند. مجددا در زلزله کرمانشاه اعلام کردم اشتباه بم را مرتکب نشوید. ضمن جلوگیری از آسیب های فیزیکی و بیولوژیکی باید این آمادگی را داشته باشیم که از  آسیب های روحی و روانی جلوگیری کنیم. باید توجه داشت به مشکلات روحی بعد از حادثه پرداخت. بعد از حل مشکلات جسمی و بیولوژیکی، انبار گردانی و ایجاد حس امن در بین مردم، بازتوانی اجتماعی لازم است.»

عابدین با تاکید بر اینکه نهادهای سیاسی و اجتماعی برای رفع مشکلات حوادث باید  آماده به کار باشند، افزود: «بعد از رفع مشکلات باید به سانحه فقدان ها و فرآیند سوگواری در قالب گروهی پرداخت تا اشتباه بم را تکرار نکنیم.»

وی در پاسخ به این سوال که رسانه های جمعی در اینگونه شرایط چه کارهایی باید انجام دهند؟ گفت: «در تمام فرهنگ ها ضرب المثلی داریم با  مضمون "پیشگیری بهتر از درمان است". همیشه پیشگیری مقدم است. پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری های جسمی یا روحی روانی بسیار موثرتر و کم هزینه تر از بلاهای جمعی فراگیر است در نتیجه  رسانه های جمعی باید کار آموزشی پیشگیری از حوادث را بر عهده بگیرند.  اقدام های صدا و سیما در این باره کم است و باید در سطح  ملموس تری برای ارتباط با مردم اتفاق افتد. من تصور می کنم این نوع تعلیم و تربیت و فرهنگ سازی در دانش افزایی درمانی توسط صدا و سیما کافی نیست.»

این روان شناس ادامه داد: «درمان و پیشگیری باید به صورت آموزشی از طریق رسانه های جمعی صورت پذیرد. مراکزی مثل فرهنگسراها، شهرداری و مساجد می توانند به این مسائل کمک کنند. بعد از وقوع یک سانحه اضطراب انگیز، در صحنه حاضر شدن رسانه ها و  نرمالیزه کردن فرآیند اطلاع رسانی بسیار مهم است. ابتدا پیشگیری و آموزش، دوم بعد از وقوع حادثه بلافاصله در صحنه حاضر شدن از اقدامات مهم رسانه ها است. رسانه های داخلی اگر بتوانند سریع تر از رسانه های خارجی در محل وقوع حادثه حضور پیدا کنند به مراتب بهتر است چون از فرافکنی های غلط و مخرب جلوگیری می کند.»

وی در پایان با اشاره به کاهش اضطراب در هر گروه مختلف سنی گفت: «در حوزه درمان باید طبقه بندی صحیح انجام شود. پزشک، پرستار، روانشناس و مددکار اجتماعی در یک کار تیمی تصمیم می گیرند چه نوع بیماران یا گروه های آسیب دیده در چه سطحی به درمان نیاز دارند. بیشتر اقدامات بعد از این نوع فجایع باید در سطح گروهی و توسط همان تیم بررسی شود.»