کوچ‌های اجباری و نابودی اکوسیستم ایران/ مهاجرت دامداران سیستانی به گرگان به دلیل کمبود آب در جنوب کشور

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ تصور عمومی مردم از خشکسالی و عواقب آن، بوجود آمدن مشکلات متعدد در زمینه کشاورزی است. گرچه در وهله نخست خشکسالی، کشاورزان و باغداران کشور را با گرفتاری‌های بسیاری همراه می کند اما کمبود آب و خشکسالی تبعات متعدد دیگری نیز به همراه دارد.

کمبود آب بدون شک بر سلامت جسمی و روانی جامعه، اقتصاد، تغذیه، بهداشت، رشد کودکان و... تاثیرگذار خواهد بود. در تاریخ تکامل انسان اجتماعی شدن انسان و شکل‌گیری نخستین روستاها در نزدیکی رودخانه‌ها، دریاها و دیگر منابع آبی بوده است. در حال حاضر نیز اغلب روستاهای ما در نزدیکی منابع آبی قرار دارند.

آغاز بحران آب در جهان اما طی سال‌های گذشته دامان ساکنین ایران را نیز گرفته است. کشورهای توسعه یافته با کاهش بارش‌های سالانه سیستم‌های آبیاری سنتی کشاورزی را کنار گذاشته و به سیستم‌های کم‌مصرف‌تری مثل آبیاری قطره روی آوردند. اما در کشور ما همچنان بسیاری از کشاورزان با روش‌های سنتی زمین‌های خود را آبیاری می‌کنند. در عین حال مکررا از مردم خواسته می‌شود که در مصرف آب صرفه‌جویی کنند. این در حالی است که حدود 92 درصد از آب دریافتی کل کشور سهم کشاورزی می‌شود.

خشکسالی و سرگشتگی دامداران

دامداری یکی از مشاغلی است که به شکل مستقیم به منابع آبی نیاز دارد. دامداران کشور با کمبود آب دچار مشکلات متعددی شده‌اند. در جنوب کشور نیز که خشکسالی فراگیر شده و همین‌طور آب سالم برای مصرف احشام دامداران در دسترس نیست دامداران جنوب کشور را مجبور به مهاجرت کرده است.

به گفته چند فعال محیط زیستی، در حال حاضر دامداران استان سیستان و بلوچستان به دلیل فقدان آب سالم مجبور به ترک دیار و زادگاه خود شده و به سمت شمال کشور که از نظر آبی شرایط مناسب‌تری دارد روانه شده‌اند. این در حالی اتفاق می‌افتد که عمده دامداران را روستاییانی تشکیل می‌دهند که از نظر فرهنگی بسیار وابسته به محیط جغرافیایی خود هستند و تغییر این محیط زندگی روزمره را برای آنها سخت و دشوار می‌کند.

مهاجرت دامداران سیستانی دستکاری در طبیعت است

عبدالکریم حسین‌زاده، عضو فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، با اشاره به تغییرات اکوسیستمی و تاثیر خشکسالی بر آن به خبرنگار برنا گفت:جابه‌جایی دامداران سیستانی می‌تواند تغییرات گسترده‌ای در مبدا و مقصد ایجاد کند. بسترهای اکوسیستمی باتوجه به ظرفیت‌های هر منطقه طی سالیان مختلف به وجود آمده‌اند و این جابه‌جایی‌ها دستکاری در طبیعت و جامعه انسانی است. قطعا اثرات جبران ناپذیری، هم برای مبدا و هم برای مقصد خواهد داشت.

وی ادامه داد: پیشنهاد ما این است که مشکلات کم آبی و خشکسالی در مبدا حل شود تا دامداران مجبور به مهاجرت و انتقال دام‌های خود به دیگر مناطق کشور نباشند.

این نماینده مجلس افزود: ظرفیت تغذیه مقصد دامداران مهاجر محدود به ساکنین خود آن منطقه است و نمی‌تواند نیازهای اضافی را تامین کند.

خشکسالی و آسیب‌های محیط زیستی آن

علاوه بر تاثیراتی که از خشکسالی پدید می‌آیند می‌توان به تاثیر این پدیده بر محیط زیست نیز اشاره کرد. فقدان آب باعث مهاجرت بسیاری از گونه‌های جانوری از مناطق کم آب می‌شود که این اتفاق منجر به برهم خوردن تعادل طبیعی زیستگاه‌ها خواهد شد و همچنین تنوع زیستی نیز کاهش خواهد یافت.

تالاب‌های بسیاری نیز در حوالی منابع آبی کشور وجود دارند. تالاب‌هایی که زیستگاه جانوران گوناگون و متعددی است که می‌توانند علاوه بر زیبایی های طبیعی عنصری برای جذب گردشگران نیز باشند. با کمبود آب و خشکسالی، تالاب‌های کشور نیز از بین رفته و در نهایت جانوران ساکن در این تالاب‌ها نیز یا به دلیل نبود آب تلف می‌شوند یا به بیرون از کشور مهاجرت می‌کنند.