کارآموزی یا کارمند بی‌مزد!/ وزرات کار هیچ نقش نظارتی بر وضعیت کارورزان ندارد

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ کارآموز به شخصی گفته می‌شود به صورت آموزشی و در شغل خاص یا کار خاصی مشغول به کارآموزی می‌شود. این فرد به دلیل یادگیری روش‌های عملی در دنیای واقعی دست به این کار که معمولاً بدون مزد انجام می‌شود می‌زند. زیرا فرد کارآموز معمولاً پیش از این به صورت تئوریک به بهره‌گیری از این شغل پرداخته بوده‌ است. این معنای کلی است که از کارآموز بیان شده اما این روزها در کشور ما کارآموز در اغلب فضاهای کاری معنای تازه‌ای به خود گرفته است که بیشتر شبیه کارمند ارزان قیمت یا کارمند بی‌مزد شده است. بدین معنا که فرد برای کارآموزی وارد یک سیستم کاری می‌شود وقت زیادی برای آموزش به وی گذاشته نمی‌شود و بیشتر شبیه کارمندی که بدون مزد است با آن برخورد می‌شود و تا زمانی که کارآموز اعتراضی از نگرفتن دستمزد ندارد در همان سیستم می‌ماند و به محض اعتراض، عذر وی خواسته شده و فرد دیگری با این عنوان وارد سیستم می‌شود و این چرخه ادامه دارد ....

در این راستا گفتگویی را با فرخ تلوحسینی، کارشناس ارشد مدیریت صنعتی، مترجم و محقق در حوزه مدیریت تغییر و مدرس دانشگاه داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

تلوحسینی در خصوص مفهموم کارآموزی که به اشتباه در بین کافرمایان به معانی دیگری از آن یاد می‌شود بیان کرد: کارآموزی در اصل یعنی آموختن کار به فرد متقاضی که وارد آن سازمان شده است، اما متاسفانه کسی به این افراد کاری را آموزش نمی‌دهد و بیشتر و به عنوان یک نیروی کار ارزان مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند.

وی در خصوص تفاوت‌های کارآموزی و نیروی کار ارزان افزود: کارآموز فردی است که از سوی یک نهاد و ستاد و یا دانشگاهی به سازمانی معرفی می‌شود تا در طول یک بازه زمانی جهت فراگیری کار شروع به فعالیت کند برای مثال در دانشگاه‌ها، دانشجو در جهت آشنایی و آموختن کار به یک سازمان یا واحد صنعتی ارجاع داده می‌شود تا در یک محیط کاری فعالیت خود را آغاز کند، اما نیروی کار ارزان فرد یا شخصی است که در ازای کاری که برای یک سازمان یا نهاد انجام می‌دهد میزان حقوق دریافتی معین و کمی دارد و دلیل اصلی این میزان حقوق کم هم نداشتن تخصصی در قبال کار انجام شده است که لازم نیست همچون کارآموز آموزشی را در راستای کاری می‌خواهد انجام دهد ببیند.

تلوحسینی درخصوص عدم تعهد کافرما برای جذب کارآموز پس از اتمام دوره کارآموزی عنوان کرد: همانطور که گفته شد کارآموز در یک بازه زمانی مشخص شروع به فعالیت می‌کند و به اتمام می‌رسد، در این خصوص تعهدی برای کافرما و یا سازمان ایجاد نمی‌شود که فرد کار آموز را جذب کنند مگر به این شرط که قبل از شروع فعالیت قراردادی مابین کافرما و کارآموز در خصوص جذب پس از اتمام دوره وجود داشته باشد.

وی تصریح کرد: هدف اصلی از این مبحث آموزش درست و صحیح از شیوه کار و تربیت یک نیروی کار مختصص است که در دانشگاه به صورت تئوری واحدهای درسی مربوطه را گذارنده است و حال در محیط کار به دنبال فراگیری مهارت‌های عملی است، اما اینطور نیست و آموزشی صحیح و هدفمند به کارآموز داده نمی‌شود و نظارتی نیز روی آن نیز صورت نمی‌گیرد.

سوءاستفاده‌های کاری کارفرما از کارآموز

وی در خصوص سوءاستفاده کارفرما از کارآموز نیز تصریح کرد: چون کارآموز جهت فراگیری مهارتی وارد یک سازمان شده است، علاقه خود را نسبت به این موضوع نشان می‌دهد اما چون کارآموزی یک بازه زمانی مشخص را دارد کافرما و باقی نیروهای سازمان نیز احساس خطر می‌کنند که احتمال دارد نیروی جوانی جایگزین نیروهای باسابقه خواهند شد در نتیجه کارآموز در معرض سوءاستفاده کاری کارفرما و باقی افراد شاغل در سازمان  قرار می گیرد و مهارتی نیز به کار آموز منتقل نخواهد شد.

این مدرس دانشگاه در خصوص روش‌های جذب کارآموز نیز افزود: کارفرما از ابتدا باید تعیین کند که در کدام بخش از کار به کارآموز و نیروی مهارت آموز احتیاج دارد اما معمولا این مبحث، مبحثی روشن نیست و در خصوص جذب نیروی کارآموز رابطه ارجحیت دارد و دنباله‌روی یک سیستم نظام‌مند نیست و در اصطلاع عامیانه به صورت دهان به دهان منتقل می‌شود.

نبود نظارت مناسب بر وضعیت کارورزان

وی با بیان اینکه در سازمان‌هایی که مقررات نیز رعایت می‌شود، ارجحیت با فرزندان افراد شاغل در همان سازمان برای معرفی به عنوان کارآموز است گفت: در این شرایط هم نشانی از هدفمند بودن این موضوع  نمی‌بینیم و حق و حقوق باقی افرادی که جهت کارآموزی وارد یک سازمانی شده‌اند به صورت کامل تضییع می‌شود.

تلوحسینی در پایان نیز با اشاره به عدم ایفای نقش وزارت کار، رفاه امور اجتماعی نیز تصریح کرد: متاسفانه در این امر هیچ نظارتی از سوی وزارت کار وجود ندارد و عملکرد مثبتی از مسئولین این وزراتخانه دیده نشده است و طرف‌های عرضه و تقاضا را در هیچ زمانی به یکدیگر نزدیک نکرده‌اند و این موضوع را گویی از وظایف خود نمی‌دانند و اگر کمی هم به سوی نظام‌مندی و تعیین هدف رفته‌ایم متولی آن وزرات علوم و دانشگاه‌های تابع آن است که بخش ارتباط با صنعت را در قالب سامانه ملی کارآموزی راه‌اندازی کرده‌اند.