پشت درهای بسته مصاحبه مقطع دکترا چه می گذرد؟

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی برنا ، هر دانشگاهی بر اساس معیارها، ملاک ها و ضوابطی که از پیش وجود دارد جلسه مصاحبه دکترا را برگزار می کند. در ظاهر اینطور به نظر می رسد که نباید هیچ مشکلی وجود داشته باشد، اما وقتی پای درد دل دانشجویان می نشینیم می بینیم که تعداد زیادی از آنها دل خوشی از این شیوه گزینش ندارند و عدم رضایت خود را با دلایل مختلفی بیان می کنند.

سلیقه ای بودن گزینش دانشجو

حسین 32 ساله یکی از دانشجویانی است که برای چند سال متوالی با رتبه های خوب در کنکور دکترا قبول شده است، ولی هر بار نتوانسته  است از سد مصاحبه بگذرد. او امسال هم در کنکور با رتبه زیر 30 قبول شده است و چشم انتظار تجربه مصاحبه ای دیگر است. حسین از وضعیت گزینش دانشجو در مصاحبه های دکترا دل خوشی ندارد و می گوید: «گزینش دانشجوها در مصاحبه دکترا سلیقه ای است و به عوامل مختلفی بستگی دارد که بسیاری از آنها عادلانه و بر اساس شایستگی افراد نیست.

او سلیقه ای بودن معیارهای گزینش افراد را در مصاحبه دکترا اینگونه شرح می دهد: «یکی از نشانه های سلیقه ای بودن مصاحبه ها یکسان نبودن سؤال هایی است که از افراد پرسیده می شود. و همین باعث می شود که دست اساتید در نتیجه گیری برای انتخاب افراد باز گذاشته شود.»

او در ادامه به امتیاز مقاله ها اشاره می کند و تصریح می کند: «بررسی مقاله هایی علمی افراد هم به صورت دقیق صورت نمی گیرد و کیفیت مقاله ها سنجیده نمی شود، به همین دلیل گاهی اوقات قضاوت های بر اساس معیارهای کمی صورت می گیرد و همین باعث می شود شاهد حضور افرادی در روز مصاحبه باشیم که خرواری مقاله دارند که هیچ کدام به درد نمی خورند.»

او به برخورد سلیقه ای در گزینش دانشجویان اشاره می کند و می گوید: «بسیاری از اساتید تمایل دارند که دانشجویانی را که در مقاطع تحصیلی قبلی دانشجویشان بوده اند،  بگیرند و همین باعث ظلم در حق کسانی می شود که رتبه خوبی دارند ولی چون دانشجوی فلان دانشگاه نبودند از پذیرش در مقطع دکترای آن منع می شوند.»

او نقش معیار علمی را در گزینش دانشجویان برای ورود به مقطع دکترا، اندک می داند و می افزاید: «عوض شدن یک مدیرگروه در دانشگاه می تواند همه معادلات پذیرش دانشجو را تغییر دهد، حتی عدم حضور یک استاد در روز مصاحبه هم می تواند تغییری در وضعیت بسیاری از افراد ایجاد کند. این در حالی است که اگر معیارهای علمی دقیق وجود داشتند، این شرایط ایجاد نمی شد. سرنوشت دانشجویان در گرو معیارهایی است که بر اساس سطح علمی آنان نیست.»

او به بی اهمیت شدن مقطع دکترا اشاره می کند و تصریح می کند: «مجموع این شرایط باعث شده ند که دانشجوی دکترا بودن اهمیت خود را از دست بدهد و گرایش افراد برای ادامه تحصیل کم شود، زیرا آنها با این دید به این مقطع نگاه می کنند که ورودی آن عادلانه نیست.»

همه جای کشور وضع همین است

رشید یکی از دانشجویان دکتراست که با رتبه تک رقمی به این مقطع راه یافته است، تجربه مصاحبه دکترا را اینگونه شرح می دهد: «گزینش در مقطع دکترا به میزان زیادی بر اساس لیاقت افراد نیست. رابطه با اساتید و حتی داشتن موقعیت خانوادگی و طبقاتی بهتر می تواند در گزینش افراد برای ورود به مقطع دکترا تأثیر بگذارد. برای دیگرانی که به این امکانات دسترسی ندارند، داشتن یک رزومه خیلی قوی لازم است تا در مقطع دکترا پذیرش شوند.»

او این وضعیت را همه گیر می داند و می گوید: «در همه رشته ها شرایط به همین صورت است و نمونه های بسیاری را می توان مثال زد که بدون هیچ رزومه ای و فقط بر اساس رابطه با اساتید گزینش شده اند. رقابت عادلانه ای در روز مصاحبه برقرار نیست و همین باعث می شود که خیلی از افراد علی رغم رتبه خوب و رزومه عالی ای که دارند نگران وضعیت خود باشند. تجربه من و دوستانم نشان می دهد، این وضعیت در برخی از دانشگاه ها شدیدتر از بقیه است.»

او سلیقه ای بودن روز مصاحبه را اینگونه بیان می کند: «در روز مصاحبه اگر بخواهند کسی را رد کنند از او چنان سؤال های سختی می پرسند که نتواند جواب داد. این در حالی است که سؤال های بقیه افراد به این صورت نیستند. اساتید معمولا افرادی را که باب میل خودشان هستند، گزینش می کنند.»

کارشناسان مخالفند!

نارضایتی دانشجویان در مورد مصاحبه های دکترا در شرایطی مطرح می شود که کارشناسان با این مسئله موافق نیستند. علی کریمی فیروزجایی، کارشناس آموزش و نماینده سابق مجلس در این باره می گوید: «برگزاری آزمون دکترا به صورت دو مرحله ای که هم مصاحبه و هم آزمون کتبی باشد، درست است. آزمون کتبی که شاخص اصلی آن کنکور است اشکالاتی دارد، کنکور نمی تواند سطح آگاهی افراد را بسنجد. در دوره دکترا  فقط آموزش ملاک انتخاب نیست، بلکه سابقه پژوهشی افراد اهمیت دارد.»

او نحوه گزینش افراد را در مصاحبه دکترا اینگونه شرح می دهد: «یک سری از فاکتورها وجود دارد که گروه مصاحبه کننده بر اساس آنها افراد را مورد قضاوت قرار می دهند. بر اساس آن فاکتورها به افراد امتیاز داده می شود. سابقه پژوهشی افراد است که تعیین می کند چه کسانی پذیرفته شوند و چه کسانی پذیرفته نشوند.»

او ادامه می دهد: «گروه مصاحبه کننده چهره های شناخته شده دانشگاه های کشور هستند و نمی توان به آنها برچسب زد که سلیقه ای برخورد می کنند. برای آنها این اهمیت دارد که افراد شایسته پذیرفته شوند که سرمایه معنوی برای دانشگاه شوند.»