سال تحصیلی جدید و باز هم کلاس‌های بدون معلم/ عدم نشاط و کنترل‌های سخت‌گیرانه، دو عامل مهم در مدرسه گریزی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ شاید در سنین کودکی برای یک بار هم که شده خود را به بیماری زده باشید تا در مدرسه حضور پیدا نکنید و یا اینکه خودتان به شکل زیرکانه‌ای کلاس درس را لغو کرده و از مدرسه فرار کرده‌اید. بر اساس آمارها، 20 درصد دانش‌آموزان در هر سال آموزشی سعی در فرار از مدرسه داشته‌اند. اما چه عواملی باعث این دلزدگی و فرار دانش آموزان می‌شود؟

کودکان و نوجوانان به دلیل بسیاری از مشکلات فردی، خانوادگی و یا آموزشی تصمیم به فرار از مدرسه می‌گیرند البته در این میان باید تفاوت بسیاری را میان دانش آموزانی که به دلیل ترس از مدرسه رفتن سرباز می‌زنند با فردی که به شکل ارادی از مدرسه فرار می‌کنند، قائل باشیم.

مشکلاتی درونی کودک نظیر بیش فعالی، اختلال نافرمانی مقابله جویانه، مشکلات اضطرابی افسردگی و غیره می‌تواند زمینه‌ساز تمایل به فرار از مدرسه و رفتارهای قانون شکنانه در کودک شود. 

از منظر رفتار والدین نیز جو پر تنش خانواده، دعوا و مشاجره شدید بین والدین و تعارض‌هایی که در ارتباط والد و کودک یا نوجوان وجود دارد، می‌تواند زمینه ساز این مشکل شود. بعلاوه نوع تربیت والدین نیز نقش بسیاری در قانون پذیری و رفتارهای کودک دارد. والدین پرخاشگر، خشن و محدودکننده، زمینه را برای مشکلات رفتاری کودک در خانه و مدرسه فراهم می کنند.

 همچنین تنبیه بدنی، تحقیر کودک، ترساندن او و استفاده از برچسب‌های نامناسب برای کودک موجب رفتارهای هنجارشکنانه مثل فرار از مدرسه در کودکان است.

مدرسه نیز به عنوان مکانی که سال‌های متمادی زندگی دانش آموزان را تحت تاثیر قرار می‌دهند یکی از مهمترین عوامل در ایجاد مدرسه گریزی محسوب می‌شود بنابراین جذاب بودن یا خسته کننده بودن یک محیط برای جذب کودکان و نوجوانان از اهمیت زیادی برخوردار است.

در این راستا سخت‌گیری‌های بیش از حد معلمان، استفاده از تنبیه بدنی یا به کار بردن القاب زشت و تحقیرآمیز می تواند باعث بیزاری یا ترس کودک از محیط مدرسه شده و فرار از مدرسه را ایجاد یا تشدید کند.

در این راستا با عباس فرجی، کارشناس آسیب‌های آموزشی، به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

همه‌گیر بودن فرار از مدرسه در تمام جهان

عباس فرجی، کارشناس آسیب آموزشی، با بیان اینکه فرار کردن از مدرسه در بسیاری از کشورهای دنیا شایع است، به خبرنگار برنا گفت: در تمام مدارس دنیا دانش آموزانی را می‌بینیم که تمایلی به مدرسه رفتن ندارند این درحالی است که میزان تمایل حضور در مدرسه در کشورهای پیشرفته بیشتر از ایران است.

وی ادامه داد: البته بسیاری از کشورها در این زمینه بسیار خوب عمل کرده‌اند مانند فنلاند که زیر ساخت‌های نظام آموزش و پرورش آن به کلی تغییر و تحول پیدا کرد.

این کارشناس با تاکید بر اینکه بهتر است این نگاه بدبینانه را نسبت به مدارس کشور حذف کنیم گفت: ما تلاش می‌کنیم از سیستم آموزشی کشورهای توسعه یافته کپی‌برداری کنیم تا بتوانیم به استانداردهای مطلوب جهانی برسیم اما در این میان حرکت ما نسبت به این تغییرات بسیار کند است.

مدارس ایران نشاط ندارد

وی تصریح کرد: موارد بسیاری در فرار کردن دانش آموزان از مدارس نقش دارد اما مهمترین اتفاقی که اخیرا سبب افزایش این مشکل شده است عدم نشاط در مدارس کشور است.

فرجی ادامه داد: کلاس‌های غیراستاندارد، محتوای ناقص کتاب‌ها، معلمانی که در حوزه تخصصی خود فعالیت نمی‌کنند و نبود نیروی انسانی کافی از مواردی است که در مدارس ما بسیار دیده می‌شوند.

کلاس‌های بدون معلم در سال تحصیلی جدید

این کارشناس عدم نیروی انسانی را از بزرگترین معضلات نظام آموزشی کشور برشمرد و عنوان کرد: با وجود اینکه چندی پیش وزیر آموزش و پرورش وعده دادند به زودی کلاس‌های بدون معلم نخواهیم داشت اما شخصا معتقدم در سال تحصیلی جدید همچنان بسیاری از کلاس ها بدون معلم خواهند بود.

کنترهای سخت‌گیرانه از عوامل مدرسه گریزی

وی از رفتارها و کنترل های سخت‌گیرانه مدارس انتقاد کرد و افزود: متاسفانه ما به اسم آموزش و پرورش رفتارهایی را در مدارس انجام می‌دهیم که موجب فراری شدن دانش‌آموزان از درس و تحصیل می‌شود. به‌عنوان نمونه کنترل موی سر، فرم لباس، نوع نشستن، کلاس‌بندی سلیقه‌ای و رفتار نامناسب برخی از معلمان از جمله مسائلی است که اغلب دانش آموزان از آن ها گله‌مند هستند.

فرجی عنوان کرد: تمام این موارد دست به دست هم می دهند تا اینکه فرزندان ما حس دافعه بیشتری نسبت به حضور در مدرسه داشته باشند.

این آسیب‌شناس با اشاره به اینکه برای عوض کردن این حس دافعه نیاز به تلاش بیشتری داریم خاطرنشان کرد: برای عوض کردن حس دافعه دانش آموزان از مدرسه رفتن، تمام دنیا در حال تلاش است که بسته به کشور مقصد این میزان متغییر است در این میان متاسفانه ایران نسبت به سایر کشورها کندتر عمل می کند.