آگاهی و توانمندسازی؛ زمینه‌ساز ازدواج پایدار

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ دفتر برنامه ریزی و توسعه اجتماعی معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان که پیش از این  با نام دفتر ازدواج و تعالی خانواده شناخته می شد، از دو سال گذشته با هدف نگرش تخصصی‌تر و اجتماعی‌تر به موضوع جوانان فعالیت خود را پیش می‌برد. اعظم کریمی که از اسفند سال گذشته مدیر کل این دفتر شده است، خود جوان است و دغدغه های جوانان را خوب می شناسد و معتقد است برای رفع مشکلات جوانان باید آنها را به دو  بال آگاهی و توانمندسازی برای پرواز در مسیر درست زندگی مجهز کرد. به دلیل مشغله زیاد، با او در یک پنج شنبه غیرکاری در دفترش در ساختمان معاونت جوانان به گفتگو نشستیم. آنچه می خوانید حاصل گفتگو با اوست.

با توجه به رشته تحصیلی مرتبط شما با مسائل اجتماعی، مهم‌ترین مشکلات ازدواج جوانان را در چه حوزه‌ای‌ می‌دانید؟

نباید به موانع ازدواج جوانان نگاه تک بعدی داشت. تحلیل دلایل عدم تمایل جوانان به ازدواج  نشان می‌دهد عوامل مختلفی روی این حوزه اثر گذار است. اگرچه عوامل اقتصادی قطعا یکی از دلایل مهم این بی‌رغبتی است، اما نباید از عوامل فرهنگی و اجتماعی غفلت کرد. به نظر می‌رسد هنجارها و باورها با رشد شتابانی در جامعه ما رو به تغییر هستند. آرمان‌های نسل جوانان امروز خیلی متفاوت از نسل قبلی است و آنها دنبال شرایط ایده‌آلی هستند که شاید هرگز محقق نشود، اما تا به آن ایده آل‌ها نرسند تصمیم به ازدواج نمی‌گیرند. از طرف دیگر فضایی که گاهی رسانه‌ها در بزرگنمایی برخی اتفاق‌ها رقم می‌زنند، باعث ایجاد حس ناامیدی در برخی جوانان شده است. برای مثال عده ای که شرایط ازدواج را دارند و در سن مناسب ازدواج هم هستند، اما نگرانند که بعد از آغاز زندگی مشترک دچار مشکل شوند یا مورد بی مهری یا بی تعهدی قرار بگیرند و همین هم باعث شده که سخت دست به انتخاب بزنند.

معاونت جوانان برای رفع این مشکلات برنامه‌ای هم پیش‌بینی کرده است؟

کاری که در معاونت جوانان در حال انجام آن هستیم، توانمند سازی جوانانی است که در آستانه ازدواج قرار دارند. برگزاری دوره‌های مهارتی بویژه کارگاه های آموزشی پیش از ازدواج و کمک به انتخاب آگاهانه از جمله این موارد است. اساسا ازدواجی را پایدار می‌دانیم که آگاهانه باشد. بنابراین باید با برگزاری دوره‌های آموزشی در جهت توانمندسازی نسل جوان برای ورود به زندگی مشترک گام برداریم و این موضوع از اولویتهای معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان است و ما بر اساس مصوبه هیات وزیران متولی آموزش‌های پیش ازازدواج برای جوانان هستیم.

دفتر برنامه ریزی و توسعه اجتماعی دقیقا چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

این دفتر پیش از این با نام ازدواج و تعالی خانواده فعالیت می کرد، اما از آنجایی‌که این حوزه نیازمند بررسی‌های تخصصی اجتماعی هم هست، از توان جامعه‌شناسان و حقوقدانانی که سال‌ها روی پرونده‌های خانوادگی کار کردند نیز استفاده می‌کند و در دو سال اخیر با این نام فعالیت خود را دنبال کرده است. نشست‌هایی هم با این متخصصان برگزار می‌شود. در بخش برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان به دنبال توانمندسازی جوانان در حوزه مهارت های ارتباطی و اجتماعی هستیم. کار تازه‌ای هم که شروع کردیم که شامل پرداختن به اثر گذاری محتوای تولیدی در فضای مجازی و صداو سیما و ... است. تا به حال در این حوزه اتفاقی نیفتاده بود ولی دستور العملی تهیه و به استان‌ها فرستاده شد تا همه جوانان صاحبنظر و با استعداد حوزه را به کار بگیریم و ضمن حمایت از آثار آنان، تولیدات آنها را انتشار دهیم. ما فضای مجازی را فرصت قلمداد می‌کنیم و سعی می‌کنیم تولید محتوای موثر با مخاطب جوانان داشته باشیم

یکی از برنامه های امسال معاونت جوانان که از سال گذشته شروع شده افزایش دفاتر مشاوره ازدواج بود. اکنون وضعیت این دفاتر چکونه است؟

دفاتر مشاوره ازدواج ما هر روز در حال افزایش است و بر ارتقای کمی و کیفی این دفاتر تاکید داریم. من فکر می‌کنم اگر فرهنگ مشاوره را در جامعه نهادینه کنیم و اگر دو نفر قبل از اینکه به تصمیم قطعی برای ازدواج برسند، از مشاوره‌های لازم بهره ببرند، خیلی بهتر می توانند انتخاب آگاهانه داشته باشند.

پیش از این معاونت پیشنهادی را مبنی بر اجباری شدن مشاوره های پیش از ازدواج مطرح کرده بود. آیا این طرح با موافقت مجلس همراه شد؟

این طرح درباره الزامی شدن آموزش های قبل از ازدواج است و توسط نمایندگان محترم مجلس و کمیته‌های نخصصی بررسی شد، اما محقق شدن این موضوع نیازمند فراهم شدن زیرساخت‌هایی است. یعنی باید به تعداد کافی مراکز مشاوره داشته باشیم یا حتی در آینده بتوانیم بیمه مشاوره را هم برای جوانان فراهم کنیم تا موضوع هزینه ها تبدیل به مانعی برای مراجعه آنها نشود. آمارهای مراکز مشاوره از افرادی که به آنها مراجعه کرده‌اند نشان می‌دهد که پنج سال نخست زندگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بسیاری از مشکلات در همین زمان رخ می‌دهد که با آگاهی‌بخشی و توانمندسازی زوج‌های جوان می‌توان به ثبات خانواده در آینده کمک کرد.

در حال حاضر چه تعداد مرکز مشاوره تخصصی ازدواج و خانواده دارای مجوز از وزارت ورزش و جوانان در کل کشور مشغول فعالیت هستند؟

...؟ مرکز مشاوره دارای مجوز از وزارت ورزش و جوانان موجود است. افرادی که متقاضی هستند در صورت داشتن صلاحیت‎های لازم که مهم‌ترین آن داشتن پروانه مشاوره از سازمان نظام روان شناسی کشور است، درخواست می‌دهند و بعد از بررسی شرایط به آنها مجوز داده می شود. در مجموعه معاونت هم یک برنامه کلی در حوزه جوانان دنبال می‌شود که مورد تاکید وزیر محترم هم بوده و به فراهم کردن امکان بهره‌مندی همه افراد از آموزش‌های مشاوره رایگان اشاره دارد. به همین منظورکارگاه‌های آموزشی را در طول سال در کل شهرستان‌های کشور برگزار می‌کنیم. از طریق صدا و سیمای مراکز استان‌ها، فضای مجازی، خبرگزاری‌ها، مطبوعات و ... نیز درباره کارگاه‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود. افرادی که در این کارگاه‌ها شرکت می‌کنند فرمی را پر می‌کنند که آیا تمایل دارند به شکل اختصاصی هم مشاوره دریافت کنند یا خیر؟ افرادی که آنجا اعلام می‌کنند تا پنج جلسه به شکل رایگان به مراکز مشاوره تخصصی ما معرفی می‌شوند. یعنی ضمن حفظ عزت و کرامت فرد به یک مرکز مشاوره مراجعه و در یک فضای کاملا استاندارد توسط بهترین متخصصین خدمات مشاوره‌ای دریافت می‌کند.  اما به طور خاص در هفته ازدواج کمپین مشاوره رایگان هم برگزار می‌شود.

موضوع تامین چند ضامن برای دریافت وام ازدواج از دغدغه های جوانان است. آیا معاونت جوانان در این خصوص رایزنی با بانک مرکزی انجام داده است؟

بانک مرکزی تاکنون در خصوص ارائه مستمر آمار پرداخت وام ازدواج همکاری خوبی با معاونت جوانان دارد، البته معاونت جوانان فقط برای تسهیل این فرایند و انتقال مشکلات جوانان به بانک مرکزی، پیگیری آمار و ارقام پرداخت وام ازدواج به جوانان وظایفی را عهده‌دار است و فرآیند اصلی پرداخت وام توسط بانک مرکزی صورت می‌گیرد. یکی از مشکلات جوانان بویژه در شهرستان‌ها، تامین چندین ضامن برای دریافت وام ‌است. به دنبال افزایش مبلغ وام، تاکنون بانک‌های عامل بیش از یک ضامن را طلب می‌کردند که خوشبختانه با مطرح شدن این موضوع در حاشیه جلسه هیئت دولت و ابلاغ بانک مرکزی برای پرداخت وام با یک ضامن معتبر و سفته، این مشکل برطرف خواهد شد.

مجامع خیرین ازدواج چه فعالیتی می‌‌کنند و در چند استان فعال هستند؟

همچون خیرین سلامت و خیرین مدرسه ساز که خدمات خوبی را کنار بخش دولتی عرضه می‌کنند و منشا خیر و خدمت برای مردم هستند، از چند سال پیش بحث شکل گیری مجمع خیرین ازدواج در کشور مطرح شد. در چند استان کشور، مجامع تشکیل شده‌اند، اما شکل‌گیری مجمع ملی به لحاظ ساختاری با موانعی رو به رو شد، به همین دلیل با وزارت کشور مکابته کردیم تا در مورد این موضوع بازنگری کنند و مشکل ثبت مجمع ملی خیرین ازدواج و مجامع استانی حل شود. قول های مساعدی به ما داده شده است. در برخی استان‌ها مثل یزد شاهد فعالیت چشم‌گیر این خیرین هستیم. این مجمع قرار است از همه ظرفیت های بالقوه موجود در استان برای تسهیل ازدواج جوانان استفاده کند و شرایط را برای مراسم ازدواج ساده جوانان فراهم می کنند که شاید بدون کمک خیرین نمی توانستند زندگی خودشان را شروع کنند. کمک در تامین ودیعه مسکن، برگزاری مراسم و تامین جهیزیه نیز بخشی از فعالیت های آنهاست.

آیا سمن هایی هستند که در حوزه ازدواج فعالیت کنند؟

بله تعداد زیادی سمن در کشور داریم که در اساسنامه آنها موضوع فعالیت در حوزه ازدواج به ثبت رسیده است. این سمن‌ها فعالیت های فرهنگی- آموزشی چشم‌گیری هم دارند و در برگزاری کارگاه‌ها و دوره های توانمندسازی زوج‌های جوان مشارکت می‌کنند.

طرحی مبنی بر شکل‌گیری شبکه تخصصی سمن‌های حوزه ازدواج کشور هم به دست ما رسیده و مصوب شد و فرآیند اجرای آن در دست بررسی است و در صورت عملیاتی شدن در کنار سایر شبکه های تخصصی فعالیت می‌کند.