زود قضاوت کردن از دید جامعه‌شناسی نشان از عدم بلوغ اجتماعی دارد/ تهمت و افترا همواره همراه با سوءنیت است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ قضاوت کردن دیگران از جمله مسائل اجتماعی است که بخش زیادی از مردم جامعه درگیر آن هستند و معمولا با کوچک‌ترین نکته‌ای دیگران را مورد قضاوت قرار می‌دهند و طبیعتا تبعاتی را نیز به دنبال دارد. معمولا وقتی سخن از قضاوت کردن دیگران پیش می‌آید بار منفی آن مدّ نظر است و منظور قضاوتی است که علیه شخص ایجاد می‌شود. در خیلی از مواقع این قضاوت‌ها نادرست از آب در می‌آید و نتیجه‌ای جز تهمت و افترا را به دنبال نخواهد داشت.

شاهد بوده‌ایم مثلا به واسطه مشاهده صرفا یک عکس، نوع لباسی که شخصی به تن داشته چه تهمت‌ها و هجمه‌‌هایی علیه افرادی ایجاد شده و بعدا مشخص شده حقیقت ماجرا مخالف برداشت‌های صورت گرفته بوده است. یا مثلا کسی شخص جوان و کم سن و سالی را در حرفه یا پستی می‌بیند و به‌صرف جوان بودن آن شخص انگ بی‌سوادی و نابلدی به او می‌زند؛ در حالی که این جوان، سواد لازم را دارد و بسیار هم حرفه‌ای عمل می‌کند ولی به صرف جوان بودن مورد قضاوت ناپسند و ناصحیح قرار می‌گیرد.

نمونه دیگر جایی است که سخنان شخصیتی را تقطیع می‌کنند و طوری آن را منعکس می‌کنند که برداشتی متفاوت از هدف گوینده ایجاد می‌شود و برخی بر اثر همین بخش از کلام، مرتکب قضاوت عجولانه و ناصحیح می‌شوند.

حقیقتا اگر وجدان انسان بیدار باشد، بعد از آشکار شدن حقیقت، خیلی شرمنده می‌شود و قطعا پشیمان از اینکه چرا اینگونه قضاوت کرده است.

قضاوت نابجا و یا زود قضاوت کردن هر امری می تواند باعث به وجود سوءتفاهم‌هایی شود، برخی معتقدند قضاوت‌های نابجا موجب به وجود آمدن تهمت و یا افتراهایی نسبت به فردی خاص می‌شود که فرد به راحتی می‌تواند آن را از لحاظ قانونی پیگیری کند.

در این رابطه به سراغ یک حقوقدان رفتیم و چند دقیقه‌ای را با او به گفتگو نشستیم.

زهرا نادری، حقوقدان و وکیل دادگستری، در این خصوص به خبرنگار برنا می گوید: چنین موضوعی را می‌توان از دو بعد جامعه شناسی و حقوقی بررسی کرد که البته کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. زود قضاوت کردن و یا قضاوت نابجا داشتن همواره مبنی بر این نیست که سوءنیتی در آن وجود دارد اما افترا زدن حتما سوءنیتی در آن مستتر است.

نادری افزود: در واقع یعنی می‌توان گفت زود قضاوت کردن از دید جامعه‌شناسی نوعی عدم رشد و بلوغ اجتماعی است، یعنی با توجه به ظواهر و عدم استناد به مستندات و ادله موجود هرگونه قضاوتی که باب میل فرد است صورت می‌پذیرد اما افترا زدن و یا نسبت دادن تهمتی به یک فرد را نمی‌توان عدم بلوغ اجتماعی تلقی کرد، چون بنا به دلیل و سوءنیتی این افترا نسبت به شخصی دیگر مطرح شده که می‌دانیم او این کار را انجام نداده است.

این حقوقدان در پاسخ به این سوال که اگر به فردی افترا و تهمتی زده شود فرد تهمت زننده چه عاقبتی خواهد داشت؟ اظهار کرد: چون مواردی همچون تهمت و افترا نسبت به یک شخص همراه با سوءنیت است، به راحتی در دادگاه ها قابل پیگیری است و فرد مورد نظر که تهمت‌ها نسبت به او مطرح شده است می‌تواند از افرادی که افترا را مطرح کرده‌اند شکایت به عمل آورد.

این وکیل دادگستری در پاسخ به این سوال که فرد به چه شکلی می‌تواند ثابت کند به او افترا و یا تهمت وارد شده است؟ بیان کرد: اثبات چنین موضوعی در بیشتر مواقع نیاز به دو شاهد دارد که شهادت دهند افترا و یا تهمتی نسبت یک فرد از سوی فردی دیگر مطرح شده است. در موارد دیگر نیز بر اساس مکتوبات و نوشته‌هایی که تهمتی را علیه فردی مطرح می‌کند می‌توان مواردی همچون توهین و یا افترا را اثبات کرد.

نادری در پایان گفت: البته این موضوع نباید فراموش شود که اثبات کننده تمامی ادله اقرار است و اگر اقرار از سوی فرد افترا زننده صورت نپذیرد در آن زمان است که می‌توان از دو شاهد و یا مکتوباتی که در خصوص افترا و یا تهمت زدن استفاده لازم را انجام داد و به آن‌ها استناد کرد.