حکایت طرح بی سرانجام رتبه‌بندی معلمان

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ طرح رتبه‌بندی معلمان پس از کش‌وقوس‌های فراوان در جلسه روز یکشنبه سوم آذرماه سال گذشته بالاخره پس از ده سال توسط هیات وزیران که به ریاست رئیس جمهوری (حسن روحانی) برگزار شد، تصویب و اجرایی شد.

رتبه بندی از دولت احمدی‌نژاد تا دولت روحانی

3 آذر خبر خوبی به معلمان رسید؛ بعد از کش و قوس‌های بسیار بالاخره هیأت دولت نظام رتبه‌بندی معلمان را تصویب کرد. ماجرایی که یک سرش به دولت دوم محمود احمدی‌نژاد برمی‌گردد و نارضایتی تاریخی معلم‌ها از حقوق و مزایای دریافتی‎شان. اما در نظام رتبه‌بندی، قرار براین است تا پرداخت حقوق فرهنگیان بر اساس صلاحیت، شایستگی و تجربه  باشد. مهم‌تر از تصویب طرح، این بود که همان شب وزیر آموزش و پرورش خبر داد این موضوع از هفته‌ی آینده اجرایی می‌شود، وعده‌ای که برای معلمان خوش است و البته تکراری!

با این حال محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش، در صفحه‌ توئیترش در این‌باره نوشت: «در اجرای وعده رئیس محترم جمهور و قولی که داده بودم، طرح رتبه‌بندی معلمان به تصویب هیأت وزیران رسید و ان‌شاءالله عملیات اجرایی آن از هفته آینده آغاز می‌شود و امتیازهای جدید از ابتدای مهر برای همه معلمان محاسبه، اعمال و پرداخت خواهد شد». 

طرح رتبه‌بندی معلمان موضوع مهمی است که مدت‌هاست دنبال می‌شود و درنهایت دولت برای اجرای آن ۲۰ هزار میلیارد تومان اختصاص داده است. بر اساس این مصوبه معلمان در پنج رتبه طبقه‌بندی شدند.. البته عوامل امتیاز آوری برای این طبقه‌بندی در نظر گرفته شده است؛ تحصیلات، مهارت و توانایی‌ها، دوره‌های آموزشی، سنوات خدمت و تجربه.

جزئیات دیگری هم هست که وزیر آموزش و پرورش در مورد آنها گفته بود: «مشمولان طرح رتبه‌بندی معلمان مربوط به کلیه فرهنگیان با بیش از دو سال سابقه کار در آموزش و پرورش است و بر اساس صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای در رتبه‌های یک تا پنج قرار گرفته و به تناسب رتبه‌های پنجگانه از مزایایی برخوردار خواهند شد».

او به سقف و کف دریافتی فرهنگیان از طرح رتبه‌بندی هم اشاره کرده بود: «معلمان متناسب با حقوق و رتبه‌های مشخص شده از مزایای مالی برخوردار می‌شوند که از ۲۰۰ تا حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار تومان خواهد بود. تعداد کمی از همکاران ما هستند که کمتر از دو سال سابقه دارند. بنابراین غالب معلمان ما از این حق برخوردار می‌شوند. بر اساس این مصوبه، آموزگاران، دبیران، هنرآموزان، مربیان پیش دبستانی، مراقبان سلامت، معاون و مدیران مدارس و مشاوران آموزشی که حدود ۷۲۰ هزار نفر می‌شوند مشمول طرح رتبه‌بندی هستند.»

به گفته حاجی‌میرزایی، معلمان با کسب رتبه‌های مختلف انگیزه افزایش دانش و صلاحیت خود را پیدا می‌کنند. همچنین معلمان در رتبه‌های پنج گانه قرار می‌گیرند. رتبه یک، معلمان بعد از دو سال خدمت، رتبه دو بعد از شش سال خدمت، رتبه سه بعد از ۱۲ سال خدمت، رتبه چهار بعد از ۱۸ سال خدمت و رتبه پنج بعد از ۲۴ سال خدمت را در برمی‌گیرد. بر این اساس کسانی که در رتبه یک قرار می‌گیرند بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان افزایش دریافتی خواهند داشت. متوسط دریافتی نیز حدود ۴۲۰ هزار تومان است. آن دسته از معلمانی که بیش از ۲۴ سال سابقه خدمت داشته و استمرار خدمت می‌دهند از امتیاز ویژه‌ای معادل افزایش سه تا پنج درصدی میانگین مبلغ رتبه‌بندی برخوردار خواهند شد. معلمان ابتدایی نیز چون پنج روز تمام وقت خدمت می‌کنند ۱۰ درصد بیش از سایر معلمان افزایش حقوق در رتبه‌بندی خواهند داشت.»

سیر تا پیاز ۱۰ ساله رتبه‌بندی!

رتبه‌بندی معلمان از دولت دوم محمود احمدی‌نژاد شروع شد. ماجرایی که برمی‌گردد به نارضایتی تاریخی‌ معلم‌ها از حقوق و مزایایی که همیشه گفته شده کمتر از دیگر وزارت‌خانه‌ها بوده است. نارضایتی تاریخی که به پاشنه‌ آشیل این قشر تبدیل شده و آنها را به یکی از صنوف آسیب‌پذیر اجتماعی تبدیل کرده است. متوسط حقوق کارکنان وزارت آموزش و پرورش در رتبه دوم کمترین دریافتی‌های کارکنان دولت است و طرح رتبه‌بندی معلمان هم برای سر و سامان دادن به همین ماجرا طراحی شد؛ از زمان وزارت حمیدرضا حاجی بابایی. اینکه سازوکاری طراحی شود تا حقوق و مزایای معلمان نخبه، معلمانی که سابقه‌ی تدریس‌شان بیشتر است و تالیفاتی دارند، از معلمان تازه‌کار بیشتر شود. درعین‌حال انگیزه‌ای باشد برای تحرک بیشتر تازه‌کارها و معلمان جوان و درمجموع بهانه‌ای شود تا نظام آموزش و پرورش چالاک‌تر و باکیفیت‌تر شود.

اسفند سال ۹۳، سیدمحمد بطحایی که آن زمان معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزیر آموزش و پرورش بود، در یک نشست خبری در رابطه با اجرای رتبه‌بندی معلمان گفت: «اجرای رتبه‌بندی به این معنا نیست که امتیازات قانون کشوری را از معلمان بگیریم، بلکه معلمان با داشتن همان امتیازات قبلی، امتیاز بیشتری را دریافت می‌کنند. به عنوان مثال کسی که رتبه یک را به دست بیاورد ۷۰ درصد فوق‌العاده شغلش افزایش می‌یابد و این مبلغ بیش از ۱۰۰ یا ۱۵۰ هزار تومان است». مدتی بعد هم علی اصغر فانی، وزیر وقت آموزش و پرورش، اعلام کرد: «بر اساس احکام جدید مطابق رتبه‌بندی، حقوق دریافتی معلمان از ۱۶۰ تا۶۰۰ هزار تومان افزایش خواهد یافت و ۱۴ درصد افزایش حقوق کارکنان در سال ۹۴ نیز به آن اضافه می‌شود». 

آخر شهریور همان سال فانی وعده داد احکام رتبه‌بندی معلمان در حال صادر شدن است. طرحی که حدودا یک سال بعد، یعنی در اواخر اردیبهشت ۹۴ بطحایی اعلام کرد که ۱۰ درصد آن اجرایی شده و البته همان موقع که افزایش ۱۴ درصدی حقوق معلمان مطرح شد، برخی از معلمان و تشکل‌های فرهنگیان اعتراض کردند و گفتند این افزایش حقوق تناسبی با نرخ تورم ندارد و با این اعداد و ارقام و با یک حقوق معلمی نمی‌شود یک زندگی را اداره کرد. حرفشان هم یک چیز بود؛ اجرای کامل نظام حقوق هماهنگ کارکنان دولت، پرداخت حق‌التدریس‌ها و مطالبات معوقی که خیلی‌ از معلمان را به دردسر انداخته بود. چیزی که وزیر وقت آموزش و پرورش هم به آن اشاره کرده و وعده داده بود که مطالبات معلمان درحال پیگیری است. در همه‌ این سال‌ها گاه به گاه ماجرای طرح ناتمام رتبه‌بندی و پرداخت معوقات معلمان مطرح بود. وعده داده بودند مهر ۹۷ رتبه‌بندی معلمان وارد فاز اجرایی شود. 

گرچه بطحایی به عنوان وزیر آموزش و پرورش گفته بود: «اعتبارات وزارت آموزش و پرورش کم است و برای پرداخت‌ها طرح رتبه‌بندی کفایت نمی‌کند!» همین شد که این طرح تا سال گذشته اجرایی نشد که نشد! تنها دستاورد آموزش و پرورش این بود که توانست این طرح را به دولت ارائه دهد. البته ماجرا هم جدی‌تر شده بود، چون مهم بود که طرح رتبه‌بندی معلم‌ها پیش از ارائه‌ی لایحه‌ی بودجه 98 تصویب شود تا بار مالی آن در بودجه پیش‌بینی شود. اواخر آذر سال 97 وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد برای رتبه‌بندی معلمان در بودجه‌ سال 98، بودجه‌ای پیش‌بینی شده؛ «چندی پیش لایحه پیشنهادی ما برای اجرای رتبه‌بندی معلمان به دولت ارسال شد، حسب رویه‌ها در کمیسیون اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت در شش ماده به تصویب رسید و اکنون در نوبت کار هیئت دولت قرار دارد و امید است در جلسات آتی بررسی و قبل از نهایی شدن بودجه، مصوب و به مجلس ارسال شود. درواقع دولت لایحه را به مجلس می‌فرستد و پس از تصویب در مجلس، آئین‌نامه‌ای را تهیه می‌کند و اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان آغاز می‌شود». 

سال 98 هم از راه رسید و معلمان همچنان چشم‌انتظار بودند ببینند وعده و وعیدهای چند ساله اجرایی می‌شود یا نه. تا اینکه بطحایی در نشست خبری روز معلم امسال گفت که وعده‌ی توخالی نداده و هنوز هم پیگیر ماجرای رتبه‌بندی است. اما به دلیل رخداد سیل، جلسات تق و لق بوده اما این موضوع همچنان در دستور کار دولت است. دو روز بعد او اعلام کرد که بررسی طرح رتبه‌بندی معلمان در کمیسیون اجتماعی دولت تمام شده و حالا این طرح در نوبت بررسی در هیات وزیران است. دو سه ماهی از سال 98 گذشت تا اینکه اواسط خرداد سال گذشته رتبه‌بندی در جلسه‌ هیات دولت مطرح شد، اما هیات دولت آن را رد کرد و این مسئله و البته معوقات فرهنگیان بهانه‌ای شد تا بطحایی از وزارت آموزش و پرورش استعفا کند. 

بعد از استعفای بطحایی از سمت وزیر اموزش و پرورش، سیدجواد حسینی که به عنوان سرپرست در این وزارت‌خانه قبول مسئولیت کرده بود، اعلام کرد دولت برای اجرای این طرح دو هزار میلیارد تومان بودجه تخصیص داده و این بودجه ابلاغ شده است. هرچند تعدادی از نمایندگان مجلس و کارشناسان این مبلغ را کافی نمی‌دانستند اما حسینی و بعد از آن محسن حاجی میرزایی، وزیر جدید آموزش و پرورش، خبر از اجرای قطعی این طرح از مهر امسال می دادند.

از مهر ماه سال گذشته که وزیر آموزش و پرورش خبر از تصویب نهایی این طرح در هیات دولت را داد، به معلمان وعده داده شد که زمان اعمال این طرح از اول مهر ماه سال 98 خواهد بود. او در گفت‌وگو با شبکه خبر درباره زمان رسیدن مبالغ به دست معلمان گفته بود که زمان اعمال این افزایش‌ها از اول مهر ۹۸ است. اما تعیین رتبه معلمان در هیات‌های ممیزه ممکن است چند هفته‌ای طول بکشد. هر زمانی که رتبه‌ها مشخص شد پرداخت‌ها را از اول مهر اعمال و معوقه‌ها نیز پرداخت می‌شود.

رتبه‌بندی یک شبه حذف شد!

روز چهارشنبه ۳۰بهمن ماه ۹۸ با ابلاغ بخشنامه افزایش ۵۰ درصدی امتیازات فصل دهم قانون خدمات کشوری به دستور رئیس جمهوری و توسط رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور به تمامی دستگاه‌های اجرایی (از جمله وزارت آموزش و پرورش) که تا کنون افزایش امتیازات فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری در آن‌ها اجرا نشده است، مورد توجه قرار گرفت.

آنطور که معلمان می‌گویند آموزش و پرورش در اقدامی عجیب با افزایش امتیازات فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری، تمام مبالغ رتبه بندی حرفه‌ای وجدید را از احکام فرهنگیان کسر کرده و بخشنامه اخیر را آن هم با درصد‌های خیلی پایین، اجرایی کرده است.

این در حالی است که جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون آموزش مجلس و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از اینکه دولت رتبه بندی معلمان را قربانی افزایش فوق‌العاده شغل کرده است، گفته بود:« فرهنگیان و مجلس چند سالی است اجرای رتبه‌بندی فرهنگیان را دنبال می‌کنند و در قانون برنامه ششم توسعه هم پیش‌بینی شده اما متاسفانه دولت لایحه را به مجلس ارائه نکرد و برنامه‌ای را برای افزایش حقوق معلمان و فرهنگیان اجرا کرد و نام آن را رتبه‌بندی گذاشت. دولت اخیرا فوق‌العاده شغل کارکنان را ۵۰ درصد افزایش داده و آن را برای معلمان هم پیش بینی و جایگزین رتبه بندی کرده است. در واقع رتبه‌بندی معلمان از سیستم کشور حذف شد؛ در کمیسیون تلفیق هم موفق نشدیم رتبه‌بندی را جدا کنیم و همان فوق العاده شغلی که برای همه کارکنان در نظر گرفته شد برای فرهنگیان لحاظ شد و در عمل رتبه بندی اجرا نشد».