سازمان نظام روانشناسی یا وزارت بهداشت؟ مساله این است!

سه روز پیش خبری منتشر شد با این عنوان:« نامه روسای انجمن‌های تخصصی روانشناسی به رئیس جمهور در اعتراض به تصویب رشته فلوشیپ روان‌درمانی» و با این هدف که روسای انجمن‌های تخصصی روانشناسی در نامه‌ای به رئیس جمهور از تصویب رشته فلوشیپ روان‌درمانی جهت پذیرش از میان روانپزشکان انتقاد کرد و خواستار توقف آن شد. موضوع را پیگیر شدیم و فارغ از هر نوع سوگیری دنبال ماجرا را گرفتیم تا ببینیم سرانجام این ماجرا چه خواهد شد. گرچه این قصه سر دراز دارد.

دکتر وزیری: هیچ کسی را نمی توانیم از آموزش بازداریم اما...
باید از جایی شروع می کردیم. اصل ماجرا را می دانستیم و راهبری ما را راهبری می کرد. به سراغ دکتر وزیری رفتیم. یکی از سخنرانانی که اعتراض خود را در برابر این موضوع ابراز کرده بود. وی گفت:«در ابتدای این بحث می گویم، هیچ کسی را نمی توانیم از آموختن علم بازداریم. اگر من بخواهم به عنوان متخصص روان درمانی، خیاطی یاد بگیرم، کسی نمی تواند بگوید چرا.  روانی درمانی در محور روانشناسی بالینی قرار می گیرد. در دنیا یک انجمن روان درمانی ذکر کنید که رییسش، روان پزشک باشد! روان درمانی را روانشناسان گسترش دادند و در ساخت و ساز دخالت داشتند. کار روانشناس بالینی، تشخیص است. عده ای از روانشناسان می گویند، فلوشیپ شروعی است که بگویند روانشناسی شاخه ای از روانپزشکی است. باز هم تاکید می کنم، اعتقاد به این موضوع نداریم که کسی نباید یاد بگیرد.»

و در پاسخ به این سئوال که آیا این دوره می تواند راهکاری موثر برای رسیدن به روان درمانی باشد گفت:«اگر یک بنا با یک آموزش یک ساله می تواند مهندس عمران شود، ما هم می گوییم که می شود. آیا می توانیم با شش ماه دارودرمانی دارو تجویز کنیم؟ دوستان گویا عقب تر از زمان هستند. در اروپا و آمریکا تمام روان درمانی جدا از دانشگاه می روند و گواهی می گیرند. از نظر عملی و از نظر تئوری دوره هایی باید گذرانده شود.»

کل ماجرا زیر سر یک سری فرصت طلب است
دکتر وزیری درباره روند شکل گیری این امر افزود:«اساس این مساله را قبول ندارم. وزارت بهداشت مقصر است. کل ماجرا زیر سر یک سری فرصت طلب است. قطعا یکی از اشکالات برعهده شورای تخصصی تفکیک کننده این موضوع است. در روانشناسی بالینی باید سیستمی تعریف شود. کسی پرستاری می خواند و بعد از چهار سال کارشناس می شود اما جایگاهش در نظام بهداشت کشور تعریف شده است. وقتی به روانشناس و روانپزشک می رسیم، جایگاهش کجاست؟ ما نیازمند روانشناس خانواده هستیم که مشکل را تشخیص دهد اگر احساس کند مشکل با مداخلات دارویی درست می شود باید به روانپزشک ارجاع داده شود.»
 
چرا قانون را دور می زنند؟
وی خاطرنشان کرد:«قطعا می گویم که این روش اشتباه است. تمامیت خواهی است. این طب نیست و هر جا در مورد طب صحبت کردیم، پشتش را باید بگیریم. این طب نیست بلکه روان درمانی است. می خواهم این بحث برجسته شود که سازمان نظام روانشناسی و مشاوره اگر اجازه داد که مملکت قانون دارد و چرا قانون را دور می زنند؟ باید تبعیت از قانون برای همه باشد. تفاوتی که وجود دارد بین شعور آنها و خواست ماست. ما حرکت های خودمان را می کنیم و برخی جواب نگرفتن ها را می بینیم. مشکلات عدیده ای را درگیر هستند و باید با تدبیر وارد شوند. به عنوان روانشناس از دولت می خواهیم که گروهی را برای این امر بگذارند و مساله را بررسی کنند. باید جایگاه ما را تایید کنند.»

دکتر الهیاری؛ رییس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره
این کار غیر قانونی، غیر علمی و بی سابقه است
از ابتدا هم گفتیم نه جانبداری است و نه سوگیری. بلکه نظرات را می شنویم تا ببینیم مساله کجاست و آیا این مساله به مشکل تبدیل خواهد شد یا خیر! دکتر الهیاری شاید بهترین گزینه برای کوتاهتر شدن راه مان باشد. وی می گوید:«فکر می کنم در مقطعی این مساله اجرایی شد و این کار غیر قانونی و غیر علمی و بی سابقه است. در جابجایی بین دو دولت، عده ای از خلائی استفاده کردند. روانپزشکان در جایگاه خودشان قابل احترام هستند. در جایگاه خود و رشته خود باید تلاش کنند ولی در شرایط فعلی کشور درمان دارویی اصلا جواب نمی دهد. درمان های غیر دارویی و روان درمانی و مشاوره ها موثر است.»
 
مجوز فعالیت گرایش های روانشناسی زیر نظر ما باید باشد
دکتر الهیاری در ادامه می افزاید:«انسان، موجودی چهار بعدی است؛ یعنی بعد جسمی، روانشناسی، اجتماعی و معنوی را داراست. وقتی بعد جسم ما 25-15 درصد را پوشش می دهد، به این نتیجه می رسیم که بیشتر دردهای جسمی ما ریشه در زمینه روانشناختی ما دارد.  وقتی بیماری به ما مراجعه می کند، تنها جسم را با خود نمی آورد بلکه تمام کارگزاران سلامت باید حضور داشته باشند. درمان دارویی اختلالات روانی را داشته باشند و هم روان و مسایل و آسیب شناسی های اجتماعی و معنوی باید مورد بررسی قرار بگیرند. در دنیا روان درمانی، شاه کلید روانشناسی بالینی است و عضوی جدایی ناپذیر. و حالا می رسیم به سال 82 که قانون تشکیل نظام روانشناسی و مشاوره مطرح شد و خود من طراح آن بودم. در قانون همه گرایش ها باید زیر نظر نظام روانشناسی صورت بگیرد و ساماندهی شود. مجوز فعالیت در این زمینه باید از ما گرفته شود. در روانشناسی همه رشته ها اعم از روانسنجی، روان کاری و مشاوره و ... جزو گرایش های روانشناسی است. در ماده 5 قانون اینطور آورده شده است که هر کسی در هر جایی از کشور با هر فعالیت روانشناسی اشتغال دارد باید از سازمان نظام روانشناسی گواهی بگیرد.»
 
هیچ دستگاهی حق ورود ندارد
دکتر الهیاری در خصوص فعالیت روان درمانی می گوید:«فلوشیپ روان درمانی باید گواهی از نظام روانشناسی دریافت کند. شاید ساماندهی مراکز مشاوره در دولت قبلی با تفسیر غلط به سازمان بهزیستی و وزارت ورزش و جوانان ارجاع داده شد که مشاوره های خانواده و ازدواج و تحصیل و اشتغال زیر نظر این سازمان ها صورت بگیرد. در آن زمان هم ما به مجلس نامه دادیم و این حکم باطل شد. اختیار صدور مجوز دفاتر مشاوره و روانشناسی باید زیر نظر نظام روانشناسی باشد. هیچ دستگاهی حق ورود ندارد.»

به دیوان عدالت اداری شکایت می کنیم
وی در تکمیل صحبت ها می افزاید:«ما به آقای وزیر نامه نوشتیم که اگر وزارتخانه اصلاح کند که هیچ اگر اصلاح نشود، ما به دیوان عدالت اداری شکایت می کنیم. همانطور که حضرت امام(ره) فرموده اند که تخلف از قانون، تخلف از شرع است. اگر قانون این وظیفه را به ما سپرده بود، حتی اگر من هم تخلف کرده بود، قانون شکنی محسوب می شد. این نکته را هم داشته باشید که در ماده 2 و 3 سیاست های سلامت ارتقای سلامت روان مطرح می شود. همه بودجه ها در حوزه سلامت، صرف سلامت جسم می شود. طبقه بندی این هزینه ها باید بر اساس شاخصه ها صورت بگیرد.»

و اما وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی...
البته ادعای نداشتن سوگیری را اگر دایم تکرار می کنیم از آنجایی نشات می گیرد که یکی از مسئولین وزارت بهداشت به نام دکتر (...) تاکید فراوان کرد که نه نامی بیاوریم و نه صحبتی از ایشان وگرنه مورد تکذیب قرار خواهد گرفت و در نهایت هم متذکر شد که نگاه سوگیرانه را از خود بگیرید. و البته فکر می کنم با توضیحات ما استدلال مورد پذیرش قرار گرفت که قصدمان روشن شدن این ماجراست. در هر صورت گزارش وزارت بهداشت هنوز به دست ما نرسیده است و این گزارش در روزهای آینده همزمان با پیگیری ما از وزارت بهداشت تکمیل خواهد شد.