نامورمطلق: هنرمندان میراث‌ساز گنجینه‌های زنده مملکت هستند

به گزارش خبرگزاری برنا، دومین نمایشگاه صنایع دستی «دستان خیال پرداز» جمعه 17 بهمن، با سخنرانی سید محمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و رئیس ایکوم ایران، بهمن نامورمطلق، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، و عبدالمجید شریف‌زاده، مدیركل دفتر آموزش، توسعه و ترویج این سازمان، طی مراسمی به کار خود پایان داد. در این مراسم که با اجرای سهیل محمودی برگزار شد، از پیشکسوتان هنرهای سنتی و صنایع دستی و هنرمندان برگزیده این حوزه قدردانی به عمل آمد.

در ابتدای این مراسم که با استقبال چشم‌گیری از سوی هنرمندان و علاقه‌مندان به هنرهای سنتی همراه بود، عبدالمجید شریف‌زاده طی سخنانی گفت: از تلاش همه دوستانی که در برگزاری این نمایشگاه ما را یاری کردند تشکر می‌کنم. همچنین سپاسگزاری می‌کنم از همت والای هنرمندان هنرهای سنتی و صنایع دستی که در این نمایشگاه خواستیم بخش کوچکی از آثار هنری آنها را در محلی متفاوت در معرض دید علاقه‌مندان قرار دهیم که عموما بازدیدکنندگانی فرهیخته و هنرمند از رشته‌های گوناگون دارد که خانه هنرمندان ایران را به عنوان محلی برای رفت و‌ آمد خود برگزیده‌اند. حضور این قشر فرهیخته در چنین جمعی می‌تواند فضای مناسبی را برای ایجاد گفتمان و گفت‌و‌گو بین هنرمندان هنرهای سنتی و هنرمندان رشته‌های دیگر و فرهیختگانی که در این مجموعه تردد دارند، فراهم آورد.

مدیركل دفتر آموزش، توسعه و ترویج دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ادامه اظهار داشت: «دستان خیال پرداز» را با این نیت برگزار کردیم که نمایشگاهی باشد برای معرفی بخش کوچکی از توانایی هنرمندان هنرهای سنتی که در این وادی قدم می‌زنند و با عشق آثاری را می‌آفرینند. شاید حضور این هنرمندان در نمایشگاه‌های دیگر به خوبی دیده نشود، بنابراین نیاز به نمایشگاه‌های تخصصی و نمایشگاه‌هایی به منظور معرفی و توسعه و ترویج هنرهای سنتی و صنایع دستی به شدت احساس می شود. ما موظفیم این نیاز را در فضاهای گوناگون برآورده کنیم.

شریف‌زاده در پایان ضمن تشکر از مدیرعامل خانه هنرمندان ایران و معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، گفت: یکی از ایراداتی که به ما گرفته شده، این است که بسیاری از هنرمندان از ما گله کردند چرا ما را برای چنین نمایشگاهی دعوت نکردید؛ ما امیدواریم بتوانیم فضای مناسبی برای نمایشگاهی با این گستردگی در خانه هنرمندان ایران و فضاهای دیگر فراهم کنیم.

در ادامه این برنامه فیلمی در زمینه صنایع دستی و هنرهای سنتی پخش شد و پس از آن سید محمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و رئیس ایکوم ایران، پشت تریبون رفت و ضمن تبریک دهه فجر انقلاب اسلامی، گفت: برپایی این نمایشگاه را به هنرمندان عزیز و معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تبریک می‌گویم. در موضوع صنایع دستی و هنرهای سنتی از یک سو حرف و سخن بسیار گفته می‌شود ولی من دیدم که در هر موقعیتی آقای نامورمطلق، تأکید داشتند در ضرورت ورود در بحث نظری نسبت به این موضوع؛ من فکر می‌کنم که از جهاتی بسیار حق دارند.

وی ادامه داد: من فکر می‌کنم نکته‌ای که آقای شریف‌زاده در مورد مظلومیت هنرهای سنتی و صنایع دستی فرمودند، البته به خیلی از توجهات و عدم توجهاتی که در خارج از حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی وجود دارد، بستگی دارد و تا حد زیادی دایره را برای فعالیت این حوزه تنگ کرده است. ولی از جهاتی هم نباید از حق گذشت که گرفتاری‌های داخلی این حوزه هم بی‌تأثیر نبوده و کمک کرده است به این که این محاصره تا حد امکان تنگ‌تر شود.

بهشتی در توضیح سخنانش اضافه کرد: مشکلاتی که در حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی هست، البته از آن جهت نیست که هنرمندان در این زمینه کم تلاش می‌کنند، فکر می‌کنم امروز در سطح کشور توجه و فعالیت درونی‌ای که در این حوزه اتفاق می‌افتد به لحاظ کمیت و کار عملی کم نیست، شاهدش هم به طور مثال همین نمایشگاهی است که در خانه هنرمندان ایران برگزار شده است. هنرمندان ما در عین حال که شرایط سختی دارند و مشکلات جدی‌ای پیش روی دارند ولی فعالیت می‌کنند.

وی افزود: فکر می‌کنم مشکل اصلی همان جایی است که آقای نامورمطلق به آن می‌پردازند، اینکه بحث‌های نظری در این حوزه ضعیف است و ما فعالیت در تاریکی انجام می‌دهیم. بحث‌های نظری این خاصیت را دارند که می‌توانند مثل یک چراغ محیط را برای ما روشن کند. یکی از چیزهایی که در حوزه صنایع دستی ما با آن مواجه هستیم این است که جریان هنر مدرن، هنر سنتی ما را به جمود و توقف در گذشته، متهم می‌کند. مشکل از اینجا آغاز شده که در بین همه کسانی که در حوزه هنرهای سنتی فعالیت می‌کردند، تلاش جدی‌ای صورت نگرفته که اگر این حرف خطا است، خطا بودنش بیان شود.

بهشتی در پایان گفت: از بیرون نمی‌توان انتظار داشت که ملاحظه ما را کنند. ما باید از درون قدم‌هایی را برداریم که این قدم‌ها از درون دایره را برای ما گشاده‌تر و فراخ‌تر کند. اگر درون ما اتفاقاتی بیفتد حتما تأثیرش در بیرون هم دیده خواهد شد. ببینید که هنرهای سنتی ژاپن از چه جایگاه رفیعی برخوردار است در حالی که هنر مدرنش هم حرف برای گفتن دارد. من فکر می‌کنم خوب است تأمل روی این موضوع را جدی بگیریم و حوزه نظری این عرصه از هنر را قوی‌تر کنیم.

نامور مطلق: معاونت صنایع دستی حتی یک گالری برای نمایش آثار ندارد!

افسانه مدیرامانی، هنرمند طراح پارچه که در سال 2014 موفق به کسب نشان اصالت از سازمان جهانی یونسکو شده است، دیگر سخنران این مراسم بود. در ادامه پس از پخش فیلمی با عنوان «داستان سفال» ساخته مریم بیانی، محسن کاوه هنرمند معرق‌کار نیز به سخنرانی پرداخت.

سپس بهمن نامورمطلق، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان آخرین سخنران این مراسم پشت تریبون رفت و با تبریک ایام دهه فجر، از مدیرعامل خانه هنرمندان ایران برای کمک به برپایی دومین دوره نمایشگاه «دستان خیال پرداز» تشکر کرد.

وی با تشکر از اساتید و هنرمندان حاضر در مراسم به ویژه مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: معتقد هستم اگر بین معاونت گردشگری سازمان و هنرمندان ما پیوندی ایجاد شود، دست کم 30 درصد از برنامه ها پیش می‌افتیم. اگر در مقررات گردشگری منظور بدارند که هتل‌ها و مراکز گردشگری موظف هستند با صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران آرایش پیدا کنند، قدم بسیار بزرگی برای احیای این صنایع و هنرها برداشته خواهد شد.

نامورمطلق با مخاطب قرار دادن معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، ادامه داد: آقای موحد عزیز، وقتی گردشگری به هتل‌های 5 ستاره ما می‌آید و می‌بیند در این هتل هیچ نمودی از هنرهای سنتی و صنایع دستی ما نیست؛ با چه نیتی برود در بازار و بخواهند صنایع دستی ما را خریداری کند. وقتی می‌بیند ما خودمان در هتل‌هایمان از اینها استفاده نمی‌کنیم، وقتی می بیند ما این هنرها را پس می‌زنیم و آنها را باور نمی‌کنیم و قبول نداریم، چه انتظاری از گردشگر خارجی هست؟

وی افزود: ما اول باید خودمان باور کنیم و بعد بخواهیم که دیگران باور کنند. امیدوارم با همتی که شما و دوستان‌تان دارید، یک اتفاق جدی در این زمینه رخ دهد و حضور صنایع دستی در هتل‌ها، مهمانسراهای‌مان و مراکز گردشگری فقط حضور در آنجا نیست؛ مهم‌ترین موضوع، بخش ترویجی این کار است. هدف از برگزاری این نمایشگاه، فروش نبود؛ بیشتر گفتمان‌سازی و ترویج بود. هدف، پیدا‌کردن مخاطبانی تازه بود. خانه هنرمندان ایران جایگاه خاصی دارد و مخاطبان مخصوص به خودش را دارد، ما می‌خواهیم این مخاطبان را به خودمان نزدیک و جذب کنیم. خدا را شکر موفق هم بودیم.

این پژوهشگر اضافه کرد: همان‌طور که آقای بهشتی گفتند مشکلات زیادی از جمله مشکل ساختار نظری داریم، از آن بدتر مشکل ساختاری، اختیارات، اعتبارات و ... داریم اما متاسفانه در حوزه فرهنگ‌سازی هم مشکلات زیادی داریم. ما وسایل اولیه برای فرهنگ‌سازی را در مملکت خودمان نداریم، به همین دلیل در کشورهای دیگر از ما استقبال نمی‌شود و از محصولات ما استفاده نمی‌شود؛ ما چقدر هزینه کردیم برای اینکه محصولات خودمان را در دنیا بشناسانیم؟ ترکیه هزینه می‌کند، شما در خیابان‌های تهران راه می‌روی، تبلیغ پوشاک ترکیه را می‌بینید. ما چقدر در ترکیه تبلیغ صنایع دستی خودمان را کرده‌ایم؟

وی ادامه داد: برای مردم ما این سوال پیش می‌آید که چرا صنایع دستی ما گران است، صنایع دستی چینی در اینجا ارزان است؟ ما با گفتمان‌سازی می‌توانیم جواب این سوال را بدهیم و بگوییم زیرا اینها واقعا صنایع دستی هستند، آنها شبه صنایع دستی هستند. ما با گفتمان‌سازی می‌توانیم بگوییم که وقتی هنرهای سنتی در خانه ما هست، خانه ما انسانی‌تر، معنوی‌تر و ایرانی‌تر می‌شود. خانه‌های ما بدین ترتیب هویت پیدا می‌کنند. خب ما لوازم و اعتبار این کارها را نداریم. رسانه‌ها هم که باید در این زمینه فعالیت کنند، این کار را انجام نمی دهند.

نامورمطلق در ادامه افزود: ما محصولات بی‌نظیری داریم واقعا، من همه جای دنیا و ایران را می‌گردم، وقتی می‌رسم به همین نمایشگاه «دستان خیال پرداز» متحیر می‌شوم زیرا بی‌نظیرند. ما این نمایشگاه را گذاشتیم تا مردم ببینند چه فعالیت‌هایی انجام می‌شود. من خدمت مهندس بهشتی عرض کردم؛ معاونتی که حتی یک گالری ندارد برای اینکه بتواند گاهی این آثار را برای شما به نمایش درآورد، خب دستش بسته است.

وی ادامه داد: امیدوارم با همین بضاعت کمی که داریم بتوانیم در خدمتتان باشیم و نهادهای دیگر بتوانند کمک کنند. انشالله آقای بهشتی غیر از این مرجعیت فرهنگی‌ای که دارند، به جهت مسئولیتی که دارند و رئیس پژوهشگاه هستند بتوانند به ما کمک کنند. ما منتظریم از کمک‌های بین نهادی استفاده کنیم. اینها اگر کمک کنند در واقع به خودشان و هویت این مملکت هم کمک کرده‌اند. در موزه‌ها چه نشان می‌دهیم؟ میراث‌داری می‌کنیم، در گذشته کسانی ساخته‌اند و ما اکنون آنها را به نمایش گذاشته‌ایم اما متاسفانه قدر این هنرمندان زنده میراث‌ساز را نمی‌دانیم. اینها گنجینه‌های زنده مملکت هستند و باید قدر آنها را تا زنده هستند بدانیم.

دکتر بهمن نامورمطلق، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در پایان گفت: من در اختتامیه دومین نمایشگاه «دستان خیال پرداز» می‌گویم دست متولیان صنایع دستی بسته است، دست‌شان را باز کنند، اختیاراتشان را افزایش دهند. دولت نهم و دهم دست ما را بست، دولت یازدهم باز کند. تا دیر نشده دست ما را باز کنید تا بتوانیم هنرهای سنتی و صنایع دستی را احیا کنیم.

در پایان این مراسم با حضور بهمن نامورمطلق، سید محمد بهشتی، مرتضی رحمانی موحد، عبدالمجید شریف‌زاده و سید حسن صائب از پیشکسوتانی چون مهدی ابراهیمیان، هراج مگردون، زنده‌یاد محمد ضیایی، الله‌وردی افراش و هنرمندانی چون آرش حیدریان، سوسن هداوند، افسانه مدیرامانی، محسن کاوه، مریم بیانی و محمدرضا پورفرزانه با اهدای لوح و جوایزی تقدیر به عمل آمد. همچنین به صورت ویژه و برای ادای احترام، از سید محمد بهشتی قدردانی شد. در این مراسم چهره‌هایی مانند جعفر پاک‌دست، ژیلا رسام عرب‌زاده، محسن دلجو، علی بختیاری، هوشنگ فرزان، محسن محسنی و ... حضور داشتند.

دومین نمایشگاه «دستان خیال پرداز» به همت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از 10 تا 17 بهمن در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.