دولت باید کار فرهنگ و هنر را به اهلش بسپارد

ه گزارش سرویس فرهنگ‌وهنر برنا، در جریان دور سوم سفر استانی هیات دولت به استان مرکزی، صبح روز چهارشنبه مورخه 17 آذرماه 1389، اعضای هیات دولت با هنرمندان این استان دیدار و نشستی برگزار کردند و در آن به سخنانی با محوریت هنر در استان مرکزی و مسائل آن پرداختند.

اسفندیار رحیم‌مشایی رییس کمیسیون فرهنگی دولت در این جلسه، در موزه چهارفصل اراک برگزار شد، با اشاره به اینکه قیمت و ارزش تمام آفرینش به انسان است، اظهار داشت: ماجرا و محور آفرینش انسان است؛ یعنی ماجرای عشق و عاشقی است؛ خدا هم عاشق و هم معشوق است؛ ماندگاری به عشق است.

مشایی افزود: هر لبخندی از سر محبت که بر لبی ظاهر می شود، از خدا است؛ خدا همه عشق و همه محبت است؛ چرا که خدا مرکز و کانون عشق و محبت است.

رییس کمیسیون فرهنگی دولت، با تاکید بر اینکه کسی که این خصوصیات را دارد، عاشق است، تصریح کرد: اولین عاشق عالم، خدا است، چرا که قبل از آفرینش، انسان نبود که خدا معشوق شود.

وی با اشاره به حدیث قدسی که خداوند می فرماید اگر بنده گناهکار فقط می دانست و می فهمید که خدا چقدر مشتاق بازگشت اوست، طاقت نمی آورد و بند بند وجودش از هم می گسست، گفت: به میزان کسب این معرفت نسبت به خدا، حکمت عملی شده و انجام هر کاری در این دنیا که سبب فهم خداوند شود، حکیمانه است؛ و اگر هر کاری انجام شود که مانع فهم خدا شود، غیرحکیمانه است و هیچ تبصره ای ندارد.

مشاور و رییس دفتر رییس جمهور، با بیان اینکه انسان طیفی از حیوان تا خدا است، اظهار داشت: این طیف از حیوان کنده شده و می رود تا به خدا بپیوندد؛ کمال و ماجرای آفرینش همین است که انسان از این کف خود را بکند و به سمت سقف برود.

وی با بیان اینکه کمال یعنی توسعه فهم نسبت به خدا، تاکید کرد: برخی افراد به خطا رفتند و درگیر عبادت خود شدند و از خدا غافل شدند؛ گاهی اوقات ممکن است انسان در عبادت، شیطان را عبادت کند؛ مثل آدمی که ریاکارانه عبادت می کند.

مشایی ادامه داد: شما گمان نکنید فقط آنهایی که عبادت نمی کنند از خدا غافل هستند بلکه آنهایی که عبادت کنند ولی خدا را در نیابند، از غافلان بزرگ هستند؛ آنهایی که عبادت نمی کنند ممکن است روزی در فکرشان بیفتد که خدایی و قبله ای هم داریم ولی آنکه فکر می کند که با خداست در حالی که اصلا با خدا کاری ندارد، خطرش بیشتر است.

رییس کمیسیون فرهنگی دولت با اشاره به خطر عرفانی که سراب است و به خدا نمی رسد، تصریح کرد: در عرفان های انحرافی وقتی برخی به چیزی می رسند فکر می کنند که خداوند آنها را برگزیده است، در حالی که این تفکر، اول رفتن به جهنم است.

وی با بیان اینکه رابطه علم و کمال، عین کمال است، تاکید کرد: جلوه های انسانی انسان که او را از سایر موجودات متمایز می کند باید در صحنه جهان متجلی شود.

مشایی با اشاره به ماجرای خدا، آدم و فرشتگان که در اول سوره بقره آمده است، یادآور شد: خداوند گفت می خواهم در زمین جانشین قرار دهم و فرشتگان گفتند می خواهی کسی را جانشین قرار دهی که در زمین فساد می کند و خون می ریزد؛ ما که تو را تصدیق و تقدیس می کنیم، پس چرا این کار را می کنی؟!

مشاور و رییس دفتر رییس جمهور، افزود: این نشان می دهد که خدا به فرشتگان انتقاد را یاد داد، پس کسی که 700 سال نماز شب بخواند ولی حال گوش دادن به انتقاد را نداشته باشد، مسیرش غلط و قبله اش اشتباه است.

وی با اشاره به ادامه ماجرای خدا، آدم و فرشتگان، تصریح کرد: خداوند در اینجا به فرشتگان می فرماید من چیزی می دانم که شما نمی دانید؛ خداوند به این هم کفایت نمی کند بلکه در ادامه همه اسماء را به انسان یاد می دهد و سپس این اسماء را به ملائکه عرضه می کند و می گوید بگویید این اسماء چه هستند؟ فرشتگان جواب می دهند خدایا تو منزهی، ما چیزی جز آنچه به ما یاد دادی بلد نیستیم؛ خداوند اینجاست که به ملائکه دستور می دهد آدم را سجده کنید.

مشایی با بیان اینکه اگر این سجده از قبل بود ارزشی نداشت، گفت: اما اکنون اسماء را آدم یاد گرفته ولی فرشتگان بلد نیستند؛ فرشتگان فهمیدند که آدم بر آنها فضیلت دارد؛ حالا وقتی خداوند می گوید سجده کنید، همه از روی عشق سجده می کنند، چون در سجده آدم، سجده خدا را می بینند.

رییس کمیسیون فرهنگی دولت با تاکید بر اینکه جامعه بشری باید بکوشد که علم توسعه پیدا کند، تصریح کرد:جامعه دینی جامعه ای است که در آن بیشترین فرصت ها برای توسعه علم وجود داشته باشد؛ اگر گفتند فلان جامعه از لحاظ دینی خوب است ولی از لحاظ علمی خوب نیست نپذیرید، چراکه آن جامعه دینی نیست؛ دینی که به توسعه دانش و فهم منجر نشود، دین نیست؛ بلکه خیال است.

وی با اشاره به اینکه ظرفیت های انسان که می تواند خدا را بفهمد باید شکوفا شود، ادامه داد: انسان ظرفیت های بالقوه ای دارد که باید به بالفعل تبدیل شود که می توان از این ظرفیت های انسان، با نام ظرفیت های خدایی یاد کرد.

مشاور و رییس دفتر رییس جمهور، با تاکید بر اینکه ما باید جامعه ای داشته باشیم که ظرفیت های الهی انسان را شکوفا کند، اظهار داشت: یک نم محبت کولاک می کند، حال یک اقیانوس محبت در انسان ذخیره شده است؛ باید کاری کرد که این آشکار شود.

مشایی خطاب به کسانی که موسیقی را نمی‌شناسند و با آن مخالفت می کنند، گفت: موسیقی یک علم است؛ آهنگساز، نغمه را خلق نمی کند بلکه آن را کشف می کند چون نغمه های موسیقی مخلوق و موجود هستند.

رییس کمیسیون فرهنگی دولت در ادامه به تشریح دلیل مخلوق بودن نغمه های موسیقی پرداخت و اظهار داشت: همیشه نمی شود یک آهنگ را ساخت، یک لحظه به ذهن آهنگساز می آید، او هم سرنخ را می گیرد و در نهایت به آن نغمه می رسد؛ اگر آهنگساز خالق نغمه بود، خلق آهنگ منحصر به آن یک لحظه ای که به ذهنش می زند نبود و هر وقت اراده می کرد می توانست آن نغمه را خلق کند، در حالی که اگر وی در آن لحظه به آهنگی که به ذهنش زده توجه نکند ممکن است دیگر نتواند آن نغمه را کشف کند.

وی ادامه داد: نغمه جلوه زیبایی های آفرینش و جلوه زیبایی های الهی است؛ نقاشی، طراحی، شعر، گرافیک و سایر رشته های هنری نیز همین هستند.

مشاور و رییس دفتر رییس جمهور، در ادامه گفت: انسان آمده است که مقررات را بفهمد؛ بر زمین و آسمان مسلط شود؛ بفهمد که موجود بزرگی است.

مشایی با اشاره به اینکه قصد الهی این است که انسان بفهمد موجود بزرگی است، تاکید کرد: وقتی انسان بفهمد موجود بزرگی است، به نسبت فهم بزرگی خودش، تازه می فهمد خدا چقدر بزرگ است.

رییس کمیسیون فرهنگی دولت ادامه داد: آدم کوچک فهمش از خدایش کوچک است؛ آدمی که نفهمیده که موجود بزرگی است، خدای بزرگ نمی تواند داشته باشد؛ شاید بپرسند مگر چند خدا داریم؟ باید گفت ما یک خدا داریم، منظور من فهم از خدا است؛ آدم کوچک نمی تواند خدایش بزرگ باشد؛ خدای بزرگ مال آدم بزرگ است.

وی با بیان اینکه آسمان و زمین آمده اند که مسخر فرمان انسانی باشند، تصریح کرد: اگر آسمان و زمین مسخر فرمان آدم نشوند بودن آنها بیهوده است؛ کار بیهوده غیر حکیمانه است و نسبت دادن کار غیر حکیمانه به خدا شرک است.

مشایی افزود: ما باید اعماق آسمان و زمین را بکاویم و مسلط شویم، تازه می فهمیم که این جهان چقدر بزرگ است، بعد می فهمیم که خدا چقدر بزرگ است؛ می فهمیم که این جهان چقدر دقیق است بعد می فهمیم که خدا چقدر در کارش حساب و کتاب دارد؛ اگر انسان این اندازه گیری دقیق را نفهمد چطور می خواهد بفهمد که خدا عزیز حکیم است.

مشاور و رئیس دفتر رئیس جمهور با تاکید بر اینکه دنیای هنر دنیای جلوه های خداست، گفت: جامعه ای که به فرهنگ و هنر بی توجه باشد، به عشق بی توجه است؛ پس اعضای آن جامعه، زندگی غیر عاشقانه و خشن می کنند و وقتی رابطه بین انسانها عاشقانه نیست لذتها می روند؛ خستگی، افسردگی و غصه وجود دارد چون غم شاعرانه و لطف هنرمندانه نیست.

وی با اشاره به اینکه اگر هنر و فرهنگ از جامعه حذف شوند، جامعه فلج است اظهار داشت: اکنون 6.5 میلیارد انسان در زمین زندگی می کنند ولی این افراد با آن آدم "علم الاسماء" فرق می کنند.

مشایی با بیان اینکه انسان باید لذت ببرد، یادآور شد وقتی جنس همه لذتها مادی شود، زود گذر خواهد بود؛ آب برای انسان تشنه خیلی لذت بخش است، یک لیوان آب که می خورد لذت می برد، خیلی تشنه اش باشد از دومین لیوان آب هم لذت می برد ولی سومی دیگر لذت ندارد، چهارمی را نمی شود خورد، پنجمی دیگر عذاب است؛ پس لذت است آب اصل نیست. 

رئیس کمیسیون فرهنگی دولت با اشاره به اینکه لذت در معنا پایان ندارد؛ عشق، محبت و دوست داشتن پایان ندارند، ادامه داد: انسان با خوردن بستنی می تواند لذت ببرد اما اگر عشق و هنر در جامعه جاری شد و اگر انسانها لطیف شدند انسان با خوردن بستنی هم خودش لذت می برد و هم فرد دیگری که می خورد این فرد هم لذت می برد.

وی خاطر نشان کرد: وقتی مادر از خوردن بستنی توسط فرزندش بیشتر از خوردن بستنی توسط خودش لذت می برد، معنایش این است که لذتهای بیشتر در بیرون است.

مشایی با تاکید بر اینکه این فقط یک صدا نیست که از یک ساز در می آید بلکه یک مفهوم، خاطره و علامت است، گفت: این نغمه ما را به جاهایی می برد که ما متعلق به آن جاها هستیم؛ یک قطعه ما را می برد به جاهایی که اهلش هستیم اما آدرسش را گم کرده ایم و قرار است بعدا به آنجا برگردیم.

رئیس کمیسیون فرهنگی دولت در ادامه اظهار داشت: روزی یکی از بستگانم که تصور می کرد من درباره موسیقی نظر منفی دارم آهنگی را گذاشت و گفت این را گوش کن و نظرت را درباره آن بگو؛ گفتم راجع به این آهنگ یا اصل؟ گفت هر دو؛ گفتم این زیباست؛ گفت اصل چطور؟ گفتم منتظر موعود باش که بیاید که با او که می آید رابطه آسمان و زمین تقویت می شود، بعد ببین که این بشر در وصف او چه خواهد سرود و چه خواهد نواخت.

وی افزود: فرق شعر خوب با سایر شعرها این است که پهنای باند ارتباط با آسمان آن شعر خوب بیشتر بوده است، پهنای باند که بیشتر شد بزرگتر گیر آدم می آید.

مشاور و رئیس دفتر رئیس جمهور، تصریح کرد: در انسان کامل، خدا را می شود دید؛ یعنی علم، قدرت، جمال، کمال و جلال خدا را می توان در انسان کامل دید.

مشایی یادآور شد: عرفا می گویند در درجات بالای بهشت بحث درختان و میوه های بهشتی، آب، کوه، جزیره نیست بلکه لذتها و دریافتهای بالاتری وجود دارد.

رئیس کمیسیون فرهنگی دولت با بیان اینکه اگر به فرهنگ و هنر توجه کردیم اصل ماجرا بوده و بقیه لازمه راه ما است، تاکید کرد: فرهنگ و هنر اصل کار ما است؛ برای ما که نظام اسلامی و دینی هستیم، جنس کار فرهنگی است؛ دین خودش فی نفسه غیر فرهنگ نیست؛ این کار شیطان است که در دین ما اندیشه هایی وارد کرده است که بین هنر و دین فاصله بیاندازد.

مشاور رییس جمهور در ادامه این جلسه صمیمی با جمعی از هنرمندان استان مرکزی، با اشاره به بخشی از بیانات مقام معظم رهبری که فرموده اند "هنر موجب ماندگاری برای پیام است"، اظهار داشت: هنر امکان بسته بندی درست و پر جاذبه پیام را فراهم می کند.

وی با بیان اینکه دین مگر جز حب و محبت است چون از جنس هنر محسوب می شود، تصریح کرد: مگر کربلا بدون عاشقی قابل توجیه است؛ در مکتب عاشقی، عاشورا لازم و واجب است و جور دیگری نمی شود.

مشایی با تاکید بر اینکه ما باید در جلوه های فرهنگ و هنر، در دنیا پیشرو باشیم، اظهار داشت: بهترین نقاشی ها، طراحی ها، صورت های خیال، تصویرپردازی ها و نغمه ها باید از جامعه ای باشد که مدعی دین است؛ نه اینکه کلمه هنر را از عنوان فرهنگ و هنر بردارند؛ این خطا بوده است.

مشاور و رئیس دفتر رئیس جمهور، با بیان اینکه شاعر کارش لطیف کردن آدم ها است، یادآور شد:  همه صحبت‌هایی را که کردم  حافظ در یک بیت گفته است که "در ازل پرتو حسنت، ز تجلی دم زد؛ عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد"؛ چرا برخی عصبانی و افسرده می شوند، برای اینکه از اینها فاصله گرفته اند.

مشایی ادامه داد: در مملکت ما این خسارت سنگینی است که گلستان، بوستان، دیوان حافظ و شاهنامه داشته باشیم اما امکان داشته باشد فردی از این مملکت در عمر خود حتی یکبار هم آنها را نگشوده باشند؛ هر یک از اینها برای یک ملت کافی است؛ حالا ما این خسارت را چگونه محاسبه کنیم؟

رئیس کمیسیون فرهنگی دولت تاکید کرد: ما امروز به سالن هایی نیاز داریم که خیلی ساده هر شب و هر روز تعطیل، خانواده ها دست در دست هم به چنین محیط هایی بیایند و دیوان حافظ، بوستان و گلستان سعدی و شاهنامه فردوسی را بشنوند و حکمت ها و عرفان ها را دریابند.

وی افزود: چقدر زیبا است وقتی این پیامها را می شنوند نغمه های زیبای موسیقی جان آنها را بنوازد؛ تصاویر زیبای نقاشی، خطاطی و طراحی اینها را ببینند؛ اینها همه موجب بنای زندگی است و انسان را عاشق می کند.

مشایی با تاکید بر اینکه مزاج جامعه عوض شده است، خاطر نشان کرد: اکنون کسی چای داخلی نمی خورد و به جای آن چای خارجی می خورند که رنگ و اسانس دارد؛ چون مزاجها خراب شده است؛ مزاج کنونی جامعه باید عوض شود.

مشاور و رئیس دفتر رئیس جمهور اظهار داشت: نی و سنتور برای ما ماموریت دارند؛ هویت ملی را چگونه نگه داریم؟ مگر بدون موسیقی می شود؟ اگر شما موسیقی را از یک فیلم بردارید دیگر نمی توانید آن فیلم را تماشا کنید، چون پیام های فیلم با موسیقی منتقل می شود؛ پس این زبان یک حقیقت و یک راه است.

وی در ادامه با بیان اینکه موسیقی اقیانوس است، تصریح کرد: برخی افراد که علم موسیقی را نمی دانند کل آن را مطرود می دانند؛ موسیقی اقیانوس، و موسیقی حرام و انحرافی قطره ای از این اقیانوس است؛ انسان به خاطر یک قطره کل آن اقیانوس را تعطیل نمی کند.

مشایی با بیان اینکه شعر یک بسته آسمانی است، افزود: این بسته توانسته است یک جهان حرف را که در یک خط نمی شود جمع کرد، سر جمع در نیم خط جمع کند.

مشاور و رئیس دفتر رئیس جمهور با تاکید بر اینکه دولت نباید در کار فرهنگی وارد کار اجرایی شود، گفت: دولت باید کار فرهنگ و هنر را به اهلش بسپارد و خودش سیاستگذار باشد و حمایت کند.

مشایی با اشاره به اولین نطق تلویزیونی رئیس جمهور در دولت دهم، یادآور شد: با آن که حجم کارهای فرهنگی در دولت نهم خیلی بیشتر از دولت های قبل بود، اما آقای احمدی نژاد در آن نطق تلویزیونی گفت من راضی نیستم و تصریح کرد اولویت ما در دولت دهم فرهنگ و هنر است.

رئیس کمیسیون فرهنگی دولت با اشاره به طراحی کار گروه فرهنگ و هنر در سفرهای استانی، یادآور شد: تنها کار گروه تخصصی که در سفرهای استانی رئیس جمهور در جلسات آن شرکت می کند، کار گروه فرهنگ و هنر است.

مشایی ادامه داد: در جلسه دیروز کار گروه، مرتب و مکرر بحث کردیم که این اعتبار متعلق به دستگاهها نیست و حق ندارید آن را به دستگاهها بدهید؛ بخشی از این اعتبار یعنی حدود 50 درصد آن مربوط به ایجاد تاسیسات مورد نیاز اهالی فرهنگ و هنر است و 50 درصد دیگر باید هزینه تولید محتوای فرهنگی و هنری شود؛ البته سالهای بعد به سمتی می رویم که 100 درصد این اعتبارات در زمینه تولید محصول فرهنگی و هنری هزینه شود.

مشاور و رئیس دفتر رئیس جمهور تصریح کرد: تاکید ما در جلسه کار گروه فرهنگ و هنر این بوده است که باید با مسئولیت استاندار و شورای برنامه ریزی استان این اعتبار را به طرحهایی اختصاص داد که خود مردم و اهالی فرهنگ و هنر مجریان آنها باشند.

وی با تاکید بر اینکه این اعتبارها باید به جهش فرهنگی تبدیل شود، اظهار داشت: این اعتبارات باید فرصت ساز باشند و زمینه ای ایجاد کنند تا هم به نیازهای متنوع فرهنگی جامعه جواب دهیم و هم امکان شکوفایی استعدادهای فرهنگی وهنری در رشته های مختلف را فراهم کنیم.

رئیس کمیسیون فرهنگی دولت با اشاره به تاسیسات فرهنگی و هنری مورد نیاز کشور گفت: ما باید ظرف سال‌های آینده در تمام شهرها سینما، خانه فرهنگ، امکانات صوتی و تصویری و تجهیزات مناسب برای نمایش و موسیقی و همچنین سایر تاسیسات لازم را داشته باشیم.

وی با تاکید بر اینکه انجمنهای فرهنگی و هنری باید در تمام شهرها شکل بگیرد، تصریح کرد: ما نیازی نداریم که در دستگاههای دولتی این همه کارشناس بگذاریم و بعد هم با فامیل بازی، رفاقت بازی و فشار این و آن، آدم وارد دستگاههای دولتی کنند؛ دولت باید کوچک شود؛ این همه انسان ارزشمند در بیرون دستگاههای دولتی داریم، کارها را به آنها می سپاریم؛ نیازی نیست کارمند رسمی دولت باشد.

مشایی تاکید کرد: کار شعر را به بهترین شعرای شهر و کار نمایش را به بهترین های نمایش شهر بسپارید تا آنها مدیریت کنند، اما اجازه بدهید جوانان و نسلهای نو، استعدادهای خود را در بخشهای مختلف شکوفا کنند؛ بنای ما این است که بتوانیم تا پایان دولت دهم یک حرکت جدی و پر شتابی در حوزه فرهنگ و هنر انجام دهیم.

مشاور و رئیس دفتر رئیس جمهور با تاکید بر اینکه همه با هم باید دست در دست هم دهیم و قیمت هنر در جامعه به جایگاه اصلی آن برسانیم، خاطرنشان کرد: خوشبختانه بسیاری از علمای دینی درجه یک ما در طول تاریخ از هنرمندان برجسته بودند؛ یعنی عالم دینی ما، عالم به فرهنگ و هنر بوده است؛ امروز هم طلبه های جوان ما باید مسئولیت های سنگین خود را در قبال دین بشناسند و ارتباط با هنرمندان در دستور کار خود قرار دهند تا بتوانند دریافت های زیباشناسانه از مکتب و دین را در جامعه منتشر کنند.