سرویس فرهنگ و هنر برنا/مریم عرفانیان
مجموعه تلویزیونی "قفسی برای پرواز" به کارگردانی یوسف سید مهدوی از 17 مهر ماه به روی آنتن شبکه اول رفت. فیلمی که روایتی از وضعیت اسیران در هشت سال جنگ تحمیلی را به تصویر میکشد و تم عاشقانه آن به پرمخاطب شدنش در میان جوانان کمک کردهاست. به همین بهانه نشست نقد و بررسی این مجموعه را با حضور یوسف سید مهدوی کارگردان، اردشیر ایراننژاد تهیهکننده، احمد کاوری فیلمنامهنویس و اردلان شجاع کاوه و مصطفی طاری بازیگران در خبرگزاری برنا برگزار کردیم.
اردشیر ایراننژاد مدیر تولید "در چشم باد" که این روزها "نفوذی" را نیز با همین سمت روی پرده سینماها دارد، از مشکلات و سختیهای کار در حوزه دفاع مقدس و سریال "قفسی برای پرواز" سخن گفت...
مشکلات موجود در تولید باعث چشم پوشی از برخی جزئی نگریها نشد؟ خصوصاً که کار بین تاریخی و معاصر در کشمکش است و گذشته نزدیکی را روایت میکند؟
گمان میکنم کار صددرصد تاریخی است. داستان از سال 59 آغاز و بعد از آن وارد فضای جنگی میشود که پشت سر گذاشتن این بخش در خرمشهر و آبادان سختی بسیاری داشت. با همفکری و برگزاری نشستها فضای سختی که در کار حاکم بود را با جدا سازی ششگانه فازها برنامهریزی کردیم. خیابانهای خرمشهر که سمبل آن خیابان بهروز است با کوچههای آجری به عنوان کار ما انتخاب شد و از آنجایی که خرمشهر قبل از انقلاب عروس خاورمیانه به حساب میآمد ناچار به بازسازی و نوسازی این فضا شدیم تا به شکل مطلوب برسد. با آغاز بخش جنگ نیز فضاسازی تخریب و انفجارها بر مشکلات کار ما افزودند و فعالیت در خرمشهر 2 ماه به طول انجامید و بخش بصره نیز در این محل بازسازی شد.
تلاشتان بیشتر در نمایش چه بخشی از جنگ متمرکز بود؟
در این مجموعه به بخش مهجورمانده دفاع مقدس میپردازیم و آن بحث اسرا و مسیرشان تا آزادی است که کمتر مورد توجه فیلمسازان قرار گرفته است. هدف و بهانه ما برای ساخت این اثر طی مسیری در این قصه برای رسیدن به ایدهآل در فیلمسازی بود به شکلی که اتفاقات خاص آن دوران را به نسل امروزی منتقل کنیم. جنگ حوزه اقتدار یک مملکت است و ما برای انتقال این مفهوم به جهانیان باید گویشی داشته باشیم که در تاریخ و از نسلهای گذشته و کوروشها آن را به دست آوردیم. جای خالی فیلمسازی درباره آزادگانی که شرایطی سختی را در جنگ متحمل شدند بسیار محسوس است. اما مشکلات این حوزه نیز فراوان است. برای مثال در مجموعه "در چشم باد" آنقدر به ما سخت گذشت که ترجیح دادیم دیگر کار جنگی نکنیم اما بلافاصله این اتفاق افتاد.
از حرف و حدیث هایی بگویید که پشت سربخش تولید و نویسندگی وجود داشت. دلیل این اتفاقها چیست؟
فیملنامه ما گام به گام همزمان با تصویر برداری جلو میرفت و پیشبرد کار مدیون اعتماد دو طرفه با بازیگران بود. در زمینه نگارش فیلمنامه یا کارگردانی کوتاهی صورت نگرفته است و تمام تلاش این بوده است که نقشها پخته شوند و به نتیجه واحدی رسیده که خروجی آن قابل مشاهده است.
اشاره کردید سختیهای تهیه "در چشم باد" شما را به این فکر انداخته بود که دیگر کار جنگی انجام ندهید، این سختیها مربوط به چه مواردی است؟
باید انگیزه لازم برای ساخت آثار دفاع مقدس را ایجاد کرد. گاهی درگیر کمبود امکاناتی میشویم که به ارتباطات، یا پروسههای اداری مربوط است. از دفاع مقدس بیشتر در جلسات و هم اندیشی حرف زده میشود اما باید تاریخ را زنده نگه داشت. به واقع جنگ فراموش ناشدنی است و حوزه اقتدار یک مملکت به حساب میآید. مسائلی وجود دارد که میتوان آنها را با پول حل کرد اما برخی حمایتها معنوی هستند یا برای ساخت آثار نیازمند فضا و شرایطی هستیم که تنها نمیتوان با صرف پول به ایدهآلها رسید. با این حال خوشحالم که با شرایط سخت کار را به انجام رسانده و رضایت مخاطب را به دست آوردیم چرا که باید توجه داشت ساخت چنین مجموعههایی برای ما یک تکلیف است.