خمینی کبیر طلایه‌دار انتظار انقلابی

امام خمینی (ره) انتظار پویا و انقلابی توأم با حرکت و جهاد را به‌جای انتظار ساکن و منفعلانه بنیانگذاری کرد.

تأملی در آنچه 32 سال پیش در ایران روی داد انقلابی بود كه در یازده قرن گذشته مدعی ترین انقلاب برای زمینه سازی ظهور امام عصر(عج) تلقی می شود.

انقلاب در ابعاد و معنای واقعی كلمه متعلق به امام عصر (عج) است و در حقیقت آن حضرت بزرگترین انقلابی تاریخ بشر است‌ ، بدلیل اینكه ایشان با ظهور خود و تشكیل حكومت جهانی ، تمام بشریت را از ظلم و جور رهایی داده و عدالت را جایگزین پلیدی‌ها خواهند كرد.

تفاوت های مهدوی انقلاب اسلامی با نهضت های پیشین شیعه

شیعیان در طول یازده قرن انتظار آنگونه كه باید و شاید نتوانستند حكومتی مطلوب خود و در مسیر آرمانهای مهدوی بنیان بگذارند ، اگر چه دوران صفویه به عنوان یكی از عصرهای درخشان تاریخ شیعه در ایران اسلامی محسوب می شود اما باز دوران انقلاب اسلامی و عصر صفویه در میزان انطباق با آرمان های حكومت عدالت گستر مهدوی چندان قابل مقایسه نیست.

در بررسی حکومت صفویان، مذهب و نیروهای وابسته به آن نقش عمده ای ایفا می کنند، در واقع حکومتی که شاه اسماعیل اول در 907 هجری تأسیس کرد، حکومتی مذهبی، بر پایه شاخص های دینی موجود در جامعه بود.

حاکمان صفویه توانستند با اتکاء بر نهاد دین روند شکل گیری قدرت دنیوی خود را تسریع بخشند، نقش دین و مذهب در شکل گیری، رسمی شدن، تداوم و استمرار و سرانجام فروپاشی دولت صفویه کاملا" نمایان است.

با توجه تأثیر دراز مدت مذهب در عصر صفویه و تغییر و تحولاتی که در آن روی داد، نشان می دهد که تأثیر گذارترین سلسله در حکوت صفویان مذهب و نهاد دین بود.

نقش روحانیون شیعه داخل و خارج از ایران، مقامات و مناصبی که آنها عهده دار بودند، تأثیر و تأثرات حاکمان و روحانیون نسبت به هم، ساخت بناها، مساجد، کلیساها، برگزاری مراسم های مذهبی و حمایت یا سرکوب پیروان فرقه های مذهبی دیگر، از مسائلی بود که از یک طرف باعث استحکام دولت صفویه و از سوی دیگر موجب فروپاشی و سقوط آن شد.

اگر چه در عصر صفویه شیعه نفس راحتی كشید و می توان آن عصر را فضای باز سیاسی نسبت به تشیع دانست و وجود ذیجود چهره ای همانند علامـه مجلسی در آن زمان بسیار موثـر بود.

این فضای باز منجر به هجرت عالمان بزرگی مثل شیخ بهایی و پدرش و محقق شیخ حر عاملـی و دیگران بخاطر باز بودن فضـای باز سیاسی در عصر صفویه در ایران بوده است اما در این عصر بیش از آنكه در مسیر آرمانی مهدوی اتقاق و حركتی روی دهد بیشتر زمینه هایی برای استحكام تفكر شیعه و و طراحی های لازمه برای چگونگی حكومت شیعه مورد توجه علمای بزرگ بود و علمایی بزرگی كه ذكرشان رفت هرگز در مسند قدرت و حكومت قرار نگرفتند تا بتوانند توده های مردم را در مسیر زمینه سازی ظهور راهبری كنند.

بنیادی ترین تفاوت انقلاب اسلامی با رویدادهای منتسب به شیعه مهدوی پیشین در همین نقطه است چرا كه در وقوع انقلاب اسلامی ایران تمامی تحركات به عالمی بزرگ و مهدوی چون امام خمینی (ره) و آنهم در قله هدایت گر این تحولات می انجامید و همین امر سبب می شد كه از آغاز جرقه های انقلاب اسلامی در سال 42 ، انتظار انقلابی به عنوان رهاورد تفكر مهدوی همیشه در ساختار نظام انقلاب اسلامی چون خون در رگها جاری و حیات بخش باشد.

نهضت های بزرگ دیگری در اعصار مختلف در حوزه های شیعه نشین بوقوع پیوسته اند كه نهضت سربداران، نهضت تنباكو، نهضت مشروطـه، نهضت ملی شدن نفت و نهضت جنگل از جمله آنهاست.
در این نهضت‌ها هم ، علما و اندیشمند عالی رتبه شیعه در صدر تحولات بودند كه سیـر تحولات این نهضت هـا و شكست و پیـروزی آنهـا در طـول تاریخ حائـز اهمیت فـراوان است و رهبری‌های آنها در خور تامل، اما نكته اینجاست كه چقدر در این نهضت ها به اندیشه تعالی بخش مهدویت توجه شده و چه توفیقاتی بدست آمده است.

ضمن تحقیق در این نهضت‌ها و مقایسه آن با انقلاب اسلامی ایران مشخص می شود كه خود انقلاب اسلامی در بستری از نتایج این نهضتها و با مد نظر قرار دادن كاستی ها و نقاط قوت آن رویدادها ، مسیری موفقیت آمیزتر را انتخاب و پیموده است ، بطوریكه طی آن ، رهبری هوشیارانه امام امت از سالها قبل از شكل گیری انقلاب ، فرصت انحراف و تفرقه افكنی را از بسیاری گرفته و در حقیقت خط ترسیمی امام خمینی (ره) پیوسته به عنوان یك شاقول برای انقلاب اسلامی بكار برده شده تا ذره‌ای انحراف در مسیر حركت آن پیش نیاید.

همچنین بیانات بنیانگذار انقلاب اسلامی در تحلیل نهضت های تاریخی شیعه در اعصار گذشته ، میزان توجه ایشان به دو تفكر مهم انقلاب سرخ حسینی و انتظار سبز مهدوی را بارز و مشخص تر می كند.

اگرچه نهضت‌های یاد شده نیز برخواسته از تفكر شیعیان مومن و معتقد ، راهنمایی و هدایت می شدند اما می توان به جرأت ادعا كرد كه انقلاب اسلامی ایران ، در طول یازده قرن گذشته تنهاترین رویدادی است كه اندیشه انقلاب سرخ حسینی را با انتظار سازنده سبز مهدوی درهم آمیخته و فراتر از آن این دو اندیشه را به عنوان راهبرد كلان نظام مملكت داری و توسعه و ترویج اسلام راستین قرار داده است.

انتظار انقلابی نقطه تعالی انتظار سازنده

از ویژگی های دیگر انقلاب اسلامی ایران در موضوع مهدویت نوع نگاهی است كه بنیانگذار كبیر انقلاب اسلامی به مبحث انتظار دارد.

در اندیشه امام خمینی(ره) انتظار به معنی دست روی دست گذاشتن و منتظر منجی بودن نیست ، حتی امام خمینی (ره) دعا برای فرج و عبادت صرف و انجام فرایض واجب و مستحب را به معنی انتظار نمی داند ، بلكه آن فقید انتظار را عملی می داند كه در مسیر فرج باشد به این معنی كه شخص منتظر برای رسیدن به شخص مورد انتظار به تحرك در آمده و در مسیر رسیدن به او حركت نماید.

امام خمینی در جلدهای 7 ، 18 ، 20 و 21 با ارائه تعریف روشن و جامعی از مفهوم انتظار این موضوع را از حالت سكون و بی تحركی در آورده و به یك كار، پدیده و در حقیقت به یك خیز تهاجمی به سمت آرمان های مهدوی تعبیر می كنند و هر انتظار غیر از این كه به انفعال ، سكون ، سكوت و بی خیال شدن به اوضاع اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی جامعه مسلمین بیانجامد را مطرود معرفی می كنند.

می توان این نوع تعریف از انتظار را به انتظار انقلابی تعبیر كرد كه طی آن همیشه همه چیز در مسیر تعالی مهدوی در حال تغییر و پیشرفتند و در این راستا همه اركان حكومت باید خود را هماهنگ با طراحی های هدفمند از پیش تعیین شده بنمایند.

انتظار انقلابی دستاوردها و چشم انداز

مروری بر سه دهه گذشته انقلاب اسلامی نتایج در خور تاملی را به دست می دهد ، در طول تاریخ انقلاب اسلامی هیچ برهه ای از توطئه فكری و عملی دشمنان علیه انقلاب اسلامی خالی نبوده است ، تهاجم به اندیشه های همسو با امام خمینی (ره) كه اوج تعالی جامعه بشری را در طی طریق مهدوی با راهكار حسینی می دانستند از همان آغاز را شروع شد ، ترورهای كور روزهای اوایل انقلاب به و سالیان پس از آن در حقیقت با درك دشمن از اهمیت موضوع شكل می گرفت و می خواست زیرساخت های مربوط به شیعه مهدوی انقلابی را ویران كند و از این روست كه در طی چند سال سران ایدئولوژیك انقلاب اسلامی مورد انواع تهاجمات فكری و تروریستی قرا می گیرند.

شهیدان مطهری ، بهشتی ، رجایی ، باهنر ، مفتح ، شهدای محراب چهارگانه و بسیاری دیگر از جمله این اهداف دشمن بودند كه به خیل رستگاران پیوستند.

اما دشمن از این دسیسه ها كه با دست خود ایرانی ها اما به كام استكبار صورت می گرفت طرف چندانی نبست و كار تهاجم رو در رو و نظامی به خاك كشور را در دستور كار قرار داد كه در این موضوع نیز رهبری امام و خیزش عمومی مردم در دفاع از وطن توطئه های نظامی را ناكام گذاشت.

قله عقیدتی پیروزی رزمندگان اسلام در سالهای جنگ تحمیلی ایمانی بود كه به مسیر ترسیمی امام خمینی داشتند بطوریكه جان و مال افراد جامعه با اشاره ای از سوی امام در طبق اخلاص در راه میهن تقدیم می شد ، این تاثیر پذیری مردم از بنیانگذار انقلاب اسلامی بدلیل استقامت آن حضرت در مقابله با مستكبران شرق و غرب و نیز اعتقاد مردم به مسیر سبزی بود كه پیوسته توسط امام برای حركت انقلاب نگهبانی می شد.

در حقیقت در دوران جنگ تحمیلی ایرانیان برای خاك نمی جنگیدند بلكه برای انقلابی می جنگیدند كه حاصل نهضت های ناكام پیشین بود ، رزمندگان اسلام از اندیشه ای دفاع می كردند كه ایمان داشتند این اندیشه آنها را به سرمنزل مقصود خواهد رساند.

در آن دوران اندیشه سبز مهدوی در تمامی ابعاد و زوایای جامعه پراكنده شده بود و تمام تحركات برای جلب رضای امام زمان (عج) برنامه ریزی می شد.

اكنون با مطالعه آثار و وصیت نامه های شهدای جنگ تحمیلی مشخص می شود كه آنان مهمترین توجهشان در یورش به دشمن كسب رضایت امام عصر (عج) بود چراكه وصیت نامه بسیاری از شهدا با مضمونی مهدوی آغاز شده و با توصیه به انتظار سازنده مردم به پایان رسیده است.

سالیان پس از جنگ نیز با انواع تحریم های اقتصادی و تهاجمات فرهنگی علیه انقلاب اسلامی همراه بوده است ، اما این انقلاب با اسقامت در پیمودن مسیر تعیین شده امام خمینی (ره) موانع را پشت سرگذاشته و در اندك زمانی تبدیل به الگوی كشورهای منطقه و جهان گردیده است.

امروزه دیگر داشتن تفكر مهدوی و متوسل شدن به انقلاب سرخ حسینی به عنوان یك راهبرد در كشورهای مسلمان و گاه غیر مسلمان پذیرفته شده است كه انقلاب اسلامی بانی و هدایت گر آن بوده و در حقیقت این پدیده از دستاوردهای عظیم انقلاب اسلامی در شیوه ظلم ستیزی در جهان امروز است كه استكبار را به انفعال و سردرگمی كشانده است.

این دستاورد به عنوان یك شیوه رهایی بخش در قطعه زمانی نزدیك آن در لبنان و غزه به مورد اجرا در آمد كه دنیا را به حیرت واداشت.

امروزه الگو شدن انقلاب اسلامی در منطقه و جهان به عنوان یك قدرت تاثیرگذار در معادلات و نیز قدرتی كه دارای تفكرات منحصر به فرد در مقابله با مسائل جهانی است به عنوان یك دستاورد بزرگ انقلاب اسلامی مطرح است كه این امر روند شكل گیری و استمرار تحولات منطقه خاورمیانه را در گام نخست و سایر نقاط جهان تحت تاثیر قرار داده است.

می توان به صراحت اذعان كرد كه کلید فتوحات انقلاب در سه ویژگی اصالت آرمانهای انقلاب ، اعتقاد به نه شرقی و نه غربی و وجود ولایت فقیه مهدوی است ، اصالت آرمانهای انقلاب نشأت گرفته از فرهنگ اسلامی بر صراط مؤید روحانیت است که ریشه تداوم تفکر انقلابی و یکپارچگی ملی و انسجام درونی کشور در اسلام اجتهادی است که در سنت حوزوی ریشه دارد ، اعتقاد به نه شرقی و نه غربی بودن نیز نشانه استقلال تفكر شیعه از هر وابستگی است و مهم تر اینكه طراحی راهبری جریان این انقلاب به گونه ای است كه همیشه فقیهی مجتهد و آگاه به تمام مسائل دینی و اجتماعی و سیاسی در عالی ترین مسند حكومتی بر روند حركت انقلاب نظارت دارد.

از دیگر دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی در حوزه مباحث مهدوی تولید علمی است كه در این چند سال و به ویژه در دهه اخیر رخ داده است ، اكنون مباحث مربوط به امام عصر(عج) از حاشیه در آمده و در متن مدیریت انقلاب و صحنه های اجتماعی و اقتصادی در حال گنجانده شدن است ، اینك وقتی رئیس جمهور این مملكت در سازمان ملل از مهدویت سخن می گوید این تفكر را فراتر از یك موضوع عقیدتی و مذهبی معرفی می كند و آن را به عنوان یك نسخه نجات بخش برای هدایت بشر به سمت عدالت و مهرورزی می داند و جهانیان را به بهره مندی از این تفكر متعالی دعوت می كند.

انتظار انقلابی در سند چشم انداز ایران 1404 ایران نیز مورد پیش بینی قرار گرفته است كه طی آن كلیه دستگاه ها و نهادها ملزم شده اند در مسیر الهام بخش، فعال و موثر در جهان اسلام با تحکیم الگوی مردم سالاری دینی، توسعه‌ی کارآمد، جامعه‌ی اخلاقی، نواندیشی و پویایی فکری و اجتماعی، تاثیرگذار بر همگرایی اسلامی و منطقه‌ای بر اساس تعالیم اسلامی و اندیشه‌های امام خمینی (ره) تمام توان خود را بكار گرفته و در این مسیر حركت كنند.